Hommage aan Raaklijn: avant-garde uit Brugge

Wie tuk is op abstracte kunst en culturele experimenten uit de jaren ’50 en ’60 ontdekt in tentoonstellingszaal De Bond in Brugge een merkwaardige expo over Raaklijn, een avant-garde beweging uit de fifties – waarover amper iets terug te vinden is op het net.

In het voormalige pakhuis De Bond organiseert het Cultuurcentrum van Brugge een fascinerende expo over Raaklijn, een groep kunstenaars die eind jaren ’50 en begin jaren ’60 resoluut voor de hedendaagse cultuur kozen. Raaklijn was voor Brugge wat G58 voor Antwerpen was en Celbeton voor Dendermonde. Maar over Raaklijn is – tot hiertoe – amper info terug te vinden op het net. Bovendien werd de geschiedenis van de club nog niet geschreven, ook niet voor een universitaire verhandeling. Het is dus kunsthistorisch braakliggend terrein!

De vereniging werd in ’56 opgericht door auteur Paul De Wispelaere, politicus Fernand Traen, beeldend kunstenaar Gilbert Swimberghe en musicoloog Herman Sabbe. De naam Raaklijn, vermoedelijk bedacht door kunstcriticus Gaby Gyselen, sluit ook helemaal aan bij de stijl van de club, die, inzake vormgeving, opkeek naar de strakke vormgeving uit het noorden. De geometrisch klinkende naam kon wel een telg zijn uit het naoorlogse geslacht van De Stijl uit Nederland. Raaklijn stond dan ook mijlenver van het Cobrageweld dat tien jaar eerder losbarstte. Hoewel stijlzuiverheid niet echt aan de orde was. Raaklijn had alom contacten, tot over de grenzen en nodigde ook allerlei beeldende kunstenaars en dichters uit die bij andere tendensen aanleunden. Naast Claus was bijvoorbeeld ook Simon Vinkenoog en graag geziene gast.

Atelier Raaklijn

Raaklijn organiseerde niet alleen tentoonstellingen, lezingen, happenings, concerten, filmvoorstellingen en allerlei lezingen, maar ook projecten rond architectuur en literatuur. Het was ook een echte vereniging gebaseerd op pure motivatie en levend zonder subsidies. Nu zou je heimwee krijgen naar dit soort losse verengingen die leven zolang er leven is en niet door middel van vadertje staat of de gemeentelijke kas worden gespijsd tot op hoogbejaarde leeftijd. Dat maakt de cultuur alvast een stuk eerlijker, zuiverder en minder geïnstitutionaliseerd.

De Raaklijners klaagden wel dat er in Brugge weinig aandacht was voor hedendaagse kunst, maar daar zorgden zij zelf wel voor. Bovendien was er maar een klein publiek. Ondertussen organiseerde Raaklijn met weinig middelen puike expo’s, onder meer met het werk van Victor Servranckx, Michel Seuphor, Jo Delahaut, Jean Piaubert, Roberto Crippa, Kurt Léwy en Gilbert Swimberghe. Het atelier van deze laatste was trouwens de vergaderplek van Raaklijn.

De expo Raaklijn

Gelukkig voor Raaklijn was ook kunstcriticus Jaak Fontier lid, die er niet alleen heel wat over schreef, maar ook nauwgezet het archief bijhield. Voor de expo leverde hij trouwens heel wat interessant archiefmateriaal in de vorm van oude affiches, uitnodigingen, foto’s en briefwisseling. Raaklijn stopte dan wel in ’63, maar de voornoemde leden, tot op heden vrienden, bleven samenwerken. Raaklijn was destijds ook de aanzet voor roemrijke expo’s als Bryggium en de Triënnales. De expo is verre van volledig, maar wel interessant. Er werden kunstwerken samengebracht van onder meer François Thépot, Luc Peire, Gilbert Swimberghe, Michel Seuphor, Jo Delahaut, Fernand Sohier, Roberto Crippa, Kurt Léwy en Paul Van Rafelghem.

Bovendien zijn er ook enkele schitterende documentairefilms uit de tijd te zien, zoals een interview met Karel Geirlandt, alsook enkele previews van tentoonstellingen. Het is een plezier om ze te zien, met al die deftig uitgedoste kunstenaars, met das en sigaret, tussen hun abstracte kunst die nu weer helemaal ‘in’ is. Want het moet gezegd dat de kunstmarkt momenteel een groeiende honger heeft naar de kunst van toen. De expo is als teaser best interessant. Maar zo’n onderwerp is museumwaardig en verdient ooit een diepere studie. Maar het is wel een aanrader voor wie tuk is op deze experimentele periode.

Piet Swimberghe

De tentoonstelling RAAKLIJNEN loopt tot 28 januari in De Bond, Buiten Smedenvest 1 te Brugge, elke dag toegankelijk van 13 tot 18u, gesloten op dinsdag.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content