Mannen die een terrorist bespringen in een trein ; zonder oog voor de kalasjnikov, zonder angst voor hun leven. Laat sommigen dan goed getrainde militairen zijn, er is maar één woord voor : helden. Mooi dat ze nog bestaan, denk je, en je hart maakt een sprongetje. We hebben helden nodig om ons ervan te overtuigen dat er nog goed is in de wereld. Moed, onbaatzuchtigheid, kracht, opoffering… Het zijn woorden die van ver komen en die in deze tijd haast geen plaats meer lijken te hebben. Maar de Thalyshelden verpersoonlijken die begrippen, en ze worden er gepast voor beloond, met speeches en lintjes en de fanfare waar helden recht op hebben.

Om de hoek waar ik woon, aan het Brusselse Noordstation, is een park vol vluchtelingen. Mensen koken voor hen, geven hen dekens en water, of slepen pampers aan voor de kindjes. Dezelfde woorden van onbaatzuchtigheid en opoffering zijn van toepassing. Die mensen zijn ook helden denk ik. Ik blijf binnen en sluit mijn ogen voor het

probleem, zij gaan er middenin staan en ondernemen actie, hoe klein of groot ook.

En de vluchtelingen. Ze laten alles achter en gaan op zoek naar een beter leven. Voor ze naar hier komen, hebben ze een oorlog meegemaakt, folteringen of armoede. Ze zijn niet bang voor een lange tocht, honger en dorst, of onze onverschilligheid. Misschien bevindt zich tussen hen een klein meisje dat later hét middel tegen kanker zal ontwikkelen. Een jongetje dat zich als moedige militair op een kalasjnikov gooit. Of, wie weet, een topvoetballer. Wanneer hij/zij later een boek schrijft, zullen we lezen over haar/zijn moedige ouders die na een lange reeks beproe-vingen voor een betere toekomst hebben gezorgd, en het zullen helden zijn. Maar nu zijn het ‘gewoon’ vluchtelingen. Een probleem om op te lossen.

Olivia Efthimiou van de Murdoch Universiteit in Perth (Australië) moet een van de eerste onderzoekers zijn die research doet naar ‘heldenwetenschap’ (Heroism Science, het bestaat). Van Odysseus tot Martin Luther King, argumenteert zij, zijn helden zo eeuwig en alomtegenwoordig dat ze ongetwijfeld een elementair onderdeel uitmaken van onze maatschappij, en dat ze essentieel zijn voor het voortbestaan en de evolutie van het menselijk ras. Heldendom sluimert in onze genen, is de motor van de vooruitgang. Helden zijn onze voorbeelden, onze ijkpunten, onze motor om de beste versie van onszelf te worden. Volgens Efthimiou hoeven helden niet noodzakelijk groots en magnifiek te zijn, dat is een over-romantisering. Ze kunnen ook klein en discreet zijn, banaal bijna. Iedereen kan elke dag de juiste of de foute keuzes maken, elk probleem kan opgelost worden, elke crisis kan een sterke figuur gebruiken. In haar systeem kan iedereen een held zijn. We can be heroes, just for one day.

lene.kemps@knack.be

LENE KEMPS

Misschien zit tussen de vluchtelingen een kind dat later hét middel tegen kanker zal ontwikkelen of dat zich als moedige militair op een kalasjnikov gooit