Tegenover mijn huis in het kleine stadje Halle liggen een school en een bejaardentehuis. Werelden van verschil die worden gescheiden door een hoge muur. Waarom slopen ze die muur niet, heb ik me al vaak afgevraagd, om hem bijvoorbeeld te vervangen door een gemeenschappelijke moestuin ? Niets heilzamer en leuker voor oude mensen dan kinderen te zien spelen, en een school kan altijd wel wat extra ogen gebruiken om de speelplaats in de gaten te houden. Maar vooral : in de moestuin kunnen jong en oud elkaar ontmoeten. Kinderen kunnen er dingen leren die wij allang vergeten zijn, maar die opa en oma nog kennen. En zo’n tuin kan worden ingeschakeld in de lessen, van biologie over economie tot geschiedenis en, waarom niet, godsdienst of zedenleer. Gezond voedsel kweken en bereiden zijn essentiële vaardigheden, basiskennis die in het schoolcurriculum al te vaak verwaarloosd werd. Zo beseffen ze ook in Groot-Brittannië en de VS, waar school gardens al langer ingeburgerd zijn. Lokaal en zelfgekweekt voedsel zal in de toekomst steeds belangrijker worden, zo is de idee, dus kunnen we onze kinderen er maar beter van jongs af vertrouwd mee maken.

Op enkele minuten stappen van mijn voordeur gaat er nog dit voorjaar de samentuin ‘Vergeten straat’ van start. Op een braakliggend stuk grond waar de stad ooit een verbindingsweg plande, zullen we met enkele gezinnen ecologische moestuintjes aanleggen en bewerken. Steeds vaker zie je dat in steden braakland ingepalmd wordt, ontdaan van zwerfvuil, en omgetoverd tot groene oase. De stad ‘vergroent’, het is een evolutie die al enkele jaren aan de gang is, en die ook in het nabijgelegen Brussel steeds zichtbaarder wordt : je kunt er daktuinen bezoeken, volkstuintjes in niemandsland of op verlaten bedrijventerreinen, en tijdelijk groen dat wordt aangeplant op grond die wacht op bebouwing. Zelfs in de statige parken van de hoofdstad verschijnen er steeds meer hoekjes, perkjes en borders met eetbare planten. Het ziet er allemaal wat wilder en minder gemanicuurd uit dan we gewend zijn, maar het oogt kleurrijk en weelderig, en voor de biodiversiteit is het een prima zaak. Overgewaaid vanuit alweer de VS en het Verenigd Koninkrijk komt nu ook de trend van de guerrilla gardening : in bermen, op rotondes of op gelijk welk godvergeten plekje zaaien de groene guerrillero’s groenten, bessen en bloemen.

Het zijn allemaal vaak nog kleine, geïsoleerde acties, die niet erg in het oog springen, maar toch geven ze al een richting aan. Dat onze kinderen en kleinkinderen in heel andere, groenere steden zullen leven, staat immers buiten kijf. Zo zal de manier waarop we ons verplaatsen grondig veranderen, omdat het auto- en vrachtwagenverkeer onhoudbaar wordt. In Brussel koesteren ze in ieder geval al concrete plannen om de nu nog drukke centrumlanen om te vormen tot een langgerekt park door het hart van de stad. Misschien zullen straks ook vele spuuglelijke stadsgevels weelderig begroeid zijn : met moderne technieken wordt het mogelijk om almaar spectaculairdere verticale tuinen aan te leggen. En steeds vaker gaan er stemmen op om het patchwork van ommuurde stadstuintjes achter vele huizenrijen open te breken tot kleine, ingesloten parkjes, of tot snelle groenpassages voor voetgangers en fietsers.

Wereldwijd zullen de komende decennia almaar meer mensen in steden wonen, en dat kunnen dan maar beter plekken zijn waar het goed en aangenaam leven is, en die deels in eigen behoeften voorzien. Daar kunnen we nu de fundamenten voor leggen : wat wij zaaien, zullen onze kinderen oogsten.

jan.haeverans@knack.be

Jan Haeverans

In de moestuin kunnen jong en oud elkaar ontmoeten. Kinderen kunnen er dingen leren die wij allang vergeten zijn, maar die opa en oma nog kennen