Een zwart, gesloten volume dat intrigeert door zijn complexe structuur, toont binnenin het tegenovergestelde : een open, helder en overzichtelijk geheel dat zin voor detail combineert met speelse elegantie.

In deze woonwijk in De Pinte stond het ouderlijk huis van de eigenares, samen met duizenden begonia’s. De grond is verkaveld en de dame wilde op één van de kavels een eigenzinnige, compacte woning neerzetten. De bewoonster vertelt : “Ik zocht een geborgen woonplek die functioneel, praktisch en energievriendelijk is. Sober wilde ik het ook. Eerst leerde ik interieurontwerpers Miel Cardinael en Sven Goemaere kennen. In hun werk zag ik veel goede ideeën. Miel stelde me voor aan architect Dieter Van Everbroeck van B5 architecten.”

“De lat lag meteen hoog”, zegt de architect. “De opdrachtgeefster was heel betrokken en gaf ons toch de ruimte om het ontwerp consequent uit te werken. De bouwgrond gaf weinig aanknopingspunten, en er waren heel strenge bouwvoorschriften. Zo moesten we zijdelings vier meter vrij laten, hadden we een maximumdiepte van vijftien meter, was de dakhelling bepaald tussen de 25 en de 50 graden, en mochten we geen helle, schreeuwende materialen gebruiken. We hebben de grenzen maximaal afgetast.”

Van dag één zat de bewoonster samen met de architect en de interieurontwerpers rond de tafel. Daar voerden ze lange gesprekken over onder meer La poétique de l’espace, een boek uit 1958 van de Franse filosoof Gaston Bachelard. Hij heeft het over de betekenis van wonen, het huis als schelp, en het belang van woonervaringen uit de kindertijd. Wat drijft je als je zelf een woning gaat bouwen ? Zo kwamen de bouwers tot een mooie symbiose tussen architectuur en interieur. De architectuur zelf legt niets op. De verschillende ruimtes krijgen hun bestemming door wat de gebruiker ermee doet : het bureau kan een slaapkamer worden en andersom.

Het grondvlak van het compacte huis is een eenvoudige rechthoek van 12 bij 6,6 meter. Enkel het inkomsas aan de voorzijde springt eruit. Origineel is ook dat de nok van het zadeldak diagonaal over het huis gelegd is. Wat je van op straat niet ziet, is dat achter de voorgevel rechtsboven de patio zit op de eerste verdieping. Doordat hij georiënteerd is op het westen, vangt hij de avondzon. Als het donker is, vormen de lichten van de bad- en slaapkamer een stralende rechthoek die uit het dak lijkt te komen.

Licht en lijnenspel

Je komt binnen via een sas, nog buiten de geïsoleerde schil van het gesloten volume. De linkermuur van de inkom kreeg een knaloranje laag met signalisatieverf uit de scheepvaart. De fluokleur projecteert bij nacht een mooie gloed op de witte muur ertegenover. De kapstok Souffle – een briesje door het gras inspireerde Miel Cardinael en Sven Goemaere voor dit ontwerp – is gemaakt van gerecupereerde lattenbodem. Hij zet de toon voor de rest van het interieur : in bleek hout en asymmetrisch van vorm. Niet alleen werd de kapstok bekroond met het Henry Van de Velde Label en de Ovam Ecodesign Award Pro 2011, hij zal in april tijdens de designweek in Milaan ook te zien zijn op de tentoonstelling Lightness in het museum Pinacoteca di Brera, samen met onder andere de lage stoelen Zu, die hier in de zitruimte staan.

In de ruime keuken kun je gemakkelijk met tien rond de tafel. Het lange keukenmeubel tegen de zuidelijke gevel heeft een werkblad in witte Corian. Sommige legplanken zijn afgesloten met een deurtje in wit laminaat, andere zijn bewust open gelaten. Alle kasten hebben spitsvondige openingen om de deurtjes te openen en tegelijk een subtiele blik te gunnen op wat erin zit.

Ondanks de complexe structuur van de woning, krijg je binnenin een heldere en open opbouw. De trap, ook al van Miel Cardinael en Sven Goemaere, zit midden in de leefruimte, tussen keuken en salon. De ontwerpers houden van de uitgesproken tekening van het essenhout. De lichte tint laat zich mooi combineren met de wittinten van de muren en de betonnen vloer. Bovendien veroudert het essenhout mooi : wanneer het licht er onder een bepaalde hoek op valt, krijgt het geoliede hout een licht olijfgroene schijn. Ook de trap die er net onder zit, is evenwaardig uitgevoerd, en leidt naar de geïsoleerde kelder, die is ingericht als berging en technische ruimte. Architect Van Everbroeck : “Gaston Bachelard spreekt over ‘de reis tussen kelder en zolder’. De kelder is de donkere entiteit, hier liggen onze herinneringen. De zolder beschut ons tegen regen, zon en angsten. Hier kun je je blik op de wolken richten en dromen.”

Op de bovenverdieping heb je een mezzanine met het bureau en verder de badkamer, de slaapkamer en de patio. Sven Goemaere : “Op een mooie avond tijdens het bouwproces stonden we hier, het strijklicht op de vloer inspireerde ons voor de balustrade met spijltjes. Ze staan op onregelmatige afstand van elkaar.” Miel Cardinael vult aan : “De maatkast volgt de schuine lijn van het plafond en heeft een open kader rechts om het daglicht vrij spel te geven. De verlichting zit niet in de muren of plafonds ingewerkt. Dat is een bewuste keuze om de architectuur ongerept te laten.” De architect : “De patio vind ik een boeiende ruimte. Hier is de uitgestrektheid van het landschap samengebald in de woning. Zo verwoorden Rob Aben en Saskia de Wit het in hun boek De omsloten tuin. Het is een stukje oertypologie van de architectuur, denk aan het atrium van de Romeinse huizen. De dubbelzinnigheid binnen versus buiten spreekt me aan.”

Het ligbad staat aan het grote raam dat uitgeeft op de patio, je kunt er in volstrekte privacy van je bad genieten, de voorgevel schermt alle blikken af, terwijl de namiddagzon wel binnen kan. Blikvangers zijn de hoekige spiegel met verlichtingsstrook halfweg en het originele douchegordijn. Het is een ronde koker in witte kunststof die je kunt neerlaten voor de douche of ophalen als je wilt baden, met een simpel zeiltouw en een katrol.

DOOR LIES UYTTENBROECK

De bewoonster wilde “een geborgen woonplek die functioneel, sober en energievriendelijk is”.

Architect Dieter Van Everbroeck : “De zolder is een plek om te dromen, met de blik op de wolken.”