De kleuren van een schilder

Op de doeken van John Hubbard vind je geen natuurtaferelen want hij schildert abstract. Maar de kleuren inspireren hem wel.

Er zijn zo van die plekjes die je je blijft herinneren door enkele details die nauwelijks van betekenis zijn. Chilcombe House, bijvoorbeeld, bereik je via een weg waar ogenschijnlijk geen einde aan komt. Een lange, smalle weg, waarop je best niet op grote landbouwwerktuigen stuit. Onderweg herhaalt het landschap zich, maar daar zal geen mens over klagen want het ziet er verschrikkelijk sensueel uit. Niet te verwonderen dat twee van de grootste Angelsaksische schrijfsters over tuinen, Penelope Hobhouse en Anna Pavord, zich hier hebben gevestigd, op de grens van Dorset en Devon, in dit groene landschap dat reikt tot aan de zee.

De aankomst bij Chilcombe House is verrassend: een groot erf van wat vroeger ongetwijfeld een boerderij is geweest, omringd door grote houten gebouwen. Later zien we dat de oude schuur omgebouwd werd tot atelier voor de Amerikaanse schilder John Hubbard. Een tweede verrassing: er staat een mooie kapel op het domein, omgeven door een klein, schaduwrijk kerkhof. Daar rusten zeker de oude notabelen van het dorp. Rechts daarvan een prairiehek, waardoor je een eerste border vol bloemen ziet. Het is bijna zomer en alles bruist van het leven. Die ochtend gaat het er koortsachtig aan toe in de tuin van John Hubbard. Zowat iedereen is er aan het werk. Ook een jonge stagiaire, een soort van au pair voor de planten, die vastbesloten lijkt zich in het leven vast te bijten. De tuinondernemer scheert heel vakkundig de hoge beukenhagen. Aan zijn voeten een groen tapijt om het snoeisel op te vangen. Wat verder borstelt iemand met veel enthousiasme een van de twee terriërs. John houdt zich bezig met het fijne werk: dood hout weghalen, een struikje nog wat bijsnoeien, een steun wat rechter zetten.

Eer we het huis binnengaan om onze aankomst te melden, lopen we over een binnenplaats waar weinig zon komt. Die was al geplaveid toen de Hubbards hier aankwamen, maar zij bevolkten de plaats met talloze planten die er kriskras door elkaar groeien. Onder meer grote bossen Stachys lanata en Alchemilla mollis, bijna onvermijdelijk in zo’n omgeving. De tussenruimtes worden overwoekerd door wilde aardbeien die zich voortplanten zonder iets te vragen. Er staan ook enkele struiken: een Buddleja, een Cornus alba (met bontgekleurde bladeren) en een mooie Hydrangea villosa. Minder winterharde planten, zoals Helichrysum petiolare of Verbena ‘Sissinghurst’ staan in potten, zodat ze in de winter kunnen worden binnengehaald.

Het grootste deel van de tuin bevindt zich aan de andere kant van de grote woning, de zuidkant. Er zijn verschillende manieren om de tuin te ontdekken, maar ze komen allemaal op hetzelfde neer: je moet je erin onderdompelen. Je moet je tussen de struiken, de grote vaste planten begeven. Je moet de tijd nemen om te verwijlen in de uitgestrekte boomgaard, onder de met rozen begroeide appelbomen.

Het meest open gedeelte is voorbehouden aan een mooi ogende moestuin, waarin groenten en kruiden broederlijk naast sierplanten staan, waaronder hele colonnes Crambe cordifolia.

Het moet nog maar eens gezegd, dat zulke weelderig groeiende vaste planten de tuin op dezelfde manier allure kunnen geven als in vorm gesnoeide haagbeuk of taxus. Deze laatste ontbreken natuurlijk ook niet en accentueren de lanen en de paden.

Hoe verder we vorderen, hoe dichter de tuin begroeid is en hoe meer de planten zich met elkaar vermengen. We zullen hier niet in detail treden, maar in het tegenlicht zie ik bijvoorbeeld een enorme Geranium psilostemum en een nog grotere Geranium maderense. Jammer dat deze laatste soort niet winterhard is, want het magenta van deze bloemen is heel bijzonder.

We wandelen ook voorbij een Salvia sclarea ‘Turkestanica’ met prachtige bladeren. De lijst rozen is eindeloos, vooral oude variëteiten: ‘Fantin Latour’, ‘Bleu Magenta’, ‘Francis E Lester’, ‘Blush Noisette’ (die zich vermengt met clematis ‘Etoile Violette’). Elders staat een grote struik Rosa rugosa met hier en daar enkele rozen in bloei. De rode bloempjes van Knautia macedonica staan in het tegenlicht afgetekend als edelsmeedwerk. Hetzelfde geldt voor de puntige bladeren van een Crocosmia die pas op het einde van de zomer begint te bloeien.

Veel Engelse tuinen houden het bescheiden wat de kleuren betreft, met een voorkeur voor zachte pastels. Daarvan vind je ook hier voorbeelden: grote bollen Allium cristophii met blauwe klokjes of Stachys lanata. Of het ijle gebladerte van een bronskleurige venkel met donkerroze Cistus. Maar af en toe voegt John Hubbard er wat felle kleur aan toe, een massief met gele bloemen bijvoorbeeld. De magie van een tuin heeft immers veel meer te maken met sfeer dan met geleerdheid of het luxueuze karakter van de ornamenten. Dat hebben John en Caryl Hubbard heel goed begrepen. Het is dus geen toeval dat hier en daar een vervallen bankje overwoekerd is door planten of mossen.

Rond tien uur ’s ochtends is het tijd voor een kopje thee of een glaasje fruitsap. Dan wordt even verpoosd in de koelte van een schelpvormige fontein. Die fontein staat aan de rand van het enige grasperk dat regelmatig gemaaid wordt en omringd is door varens en hosta‘s. Maar de blikvanger aan deze fontein, waar de twee terriërs hun vacht staan uit te schudden, is een grote bos witte Zantedeschia aetiopica, door bloemisten ook nog Calla genoemd.

Chilcombe House bestaat eigenlijk uit een opeenvolging van compartimenten, waar je je maar al te graag wil neervlijen en genieten van deze tuin, ontworpen door een schilder.

Verwacht echter niet deze natuurtaferelen terug te vinden op Hubbards doeken, want hij schildert abstract. Maar kleur en licht vind je natuurlijk ook in zijn schilderijen terug.

Chilcombe House bevindt zich op zo’n 8 kilometer ten oosten van Bridport, niet ver van de A35. De tuin is te bezichtigen na telefonische afspraak. Bel minstens één dag van tevoren, het liefst ’s morgens:

Tel. +44-1308-48 22 34.

Tekst en foto’s: Jean-Pierre Gabriel