Mrs Robinson haalt eindelijk haar gram : almaar meer rijpere vrouwen zoeken én vinden het geluk bij een jongere man.

Zomer 2003. Ze deelden een badlaken op het strand. Zij een aantrekkelijke vrouw van achter in de veertig, misschien zelfs vijftig. Geen ‘pronkwijf’, maar mooi op een gedistingeerde manier : fijne trekken, een goed geproportioneerd figuur in een elegant badpak, een pittig kort kapsel dat de hand van een meesterkapper verried. Hij midden dertig en een regelrechte bink. Op geen enkel moment raakten ze elkaar aan en toch verried hun lichaamstaal een grote intimiteit. Af en toe gooide ze het hoofd achterover en barstte in lachen uit bij iets wat hij zei. Een gelukkige, voldane vrouw, dat zag je zo. Beter nog : iedereen zag het. Want ze baarden nogal wat opzien, die twee, ook al deden ze niets onfatsoenlijks. Eén bejaard echtpaar benaderde hen tot op twee meter en bleef toen stokstijf staan, waarna oma haar zonnebril op haar voorhoofd schoof, om toch maar niets van het schouwspel te missen.

Mocht het omgekeerde zich voorgedaan hebben (middelbare man deelt strandlaken met prille meid), dan keek er bij wijze van spreken geen hond. De vitale oude bok die wel een groen blaadje lust, is een algemeen geaccepteerd maatschappelijk cliché. Vrouwen die dat cliché op zijn kop zetten, waren tot nu toe schaars : Catharina de Grote omringde zich in haar paleizen met jonge minnaars, een paar eeuwen later flirtte Mae West (” You’re never too old to become younger“) tot op haar tachtigste op groteske wijze met mannen die haar kleinzoon hadden kunnen zijn. Niemand nam dat ernstig, zijzelf nog het minst van al. Voor de rest werden rijpere vrouwen die het met jonge mannen aanlegden in films onveranderlijk voorgesteld als megalomane gekkinnen ( Gloria Swanson in Sunset Boulevard) of tragische sukkels ( JaneWyman in de tranentrekker All that Heaven allows). In The Graduate (1967, het hoogtepunt van de Amerikaanse seksuele revolutie) verpersoonlijkte Anne Bancroft als de kettingrokende Mrs Robinson de vuige middelbare verleidster die korte metten wil maken met de onschuld van een net afgestudeerde Dustin Hoffman. Pikant detail : Bancroft was op dat ogenblik 36, Hoffman 30.

Het knapenboek van De hele Vrouw

Tegenwoordig heeft het er alle schijn van dat Mrs Robinson alsnog aan haar trekken komt. Vrouwen van dertig, veertig en ouder herschrijven de regels van de liefde en draaien resoluut het kalenderblaadje om van de mei-decemberrelatie (met may december bedoelen Amerikanen de clichérelatie jong-blaadje-oude-bok). Volgens de internationale roddelpers is het Owym-koppel ( older woman, younger man) zelfs dé trend van het nieuwe millennium. En dan hebben we het niet over veteranes als Liz Taylor (71) die altijd wel een jonge bouwvakker of butler bereid vindt om aan haar grillen te voldoen of Joan Collins (70) die beweert dat ze nog nooit met een man ouder dan 42 geslapen heeft. En ook niet over Germaine Greer (64) die tot voor kort verklaarde seks afgezworen te hebben en zich volledig aan het schoffelen van haar moestuin te wijden, maar die onlangs met The Boy op de proppen kwam : een rijk geïllustreerd koffietafelboek dat een ode wil zijn aan de charmes van wel heel prille knapen, bij voorkeur met hun broek op hun knieën. Kinderrechtenmilitanten spreken er schande van : “Mocht een man in zulke expliciete termen over meisjeslichamen schrijven, hij zou als een pedofiel bestempeld worden.” Overigens prijkt op de cover van The Boy een foto van Bjorn Andresen, de ‘mannelijke Venus’ die destijds in Death in Venice het hoofd van Dirk Bogarde op hol bracht, maar die intussen ook al 48 is.

Maar er zijn meer overtuigende voorbeelden : Susan Sarandon (56) die al jaren een paar vormt met Tim Robbins (44) en Goldie Hawn (57) met Kurt Russell (52). Wat niet wegneemt dat Goldie zich volgens de tabloids ernstig zorgen zou maken over haar zoon Oliver Hudson (26), die iets te vaak naar haar zin met Sharon Stone (45) gesignaleerd wordt. Madonna (45) lijkt getemd door Guy Ritchie (35) en Candace Bushnell (43 en auteur van Sex and the city en Tradingup) is alweer meer dan een jaar samen met Charles Askegard (34), sterdanser van het New York City Ballet. Ook Meg Ryan en Julianne Moore hebben aanzienlijk jongere partners evenals SandraBullock (momenteel gesignaleerd aan de zijde van de 32-jarige Lance Armstrong), Gwyneth Paltrow en Cameron Diaz (30), die Justin Timberlake (22) afpakte van Britney Spears (21). Dé talk of Hollywood zijn tot nader order Demi Moore (41) en haar beau, fotomodel en acteur Ashton Kutcher (25). Boze tongen be-weren dat hun romance gewoon een berekende zet is om Demi Moores tanende populariteit bij een jonger publiek aan te zwengelen, wat door de betrokkenen ten stelligste ontkend wordt.

Liefde met nieuwe opties

Filmdiva’s, al dan niet verbouwd, zijn nu eenmaal niet representatief voor hun leeftijdsgroep. Maar ook bij gewone stervelingen blijkt de Owym-relatie traag maar zeker veld te winnen. Een recente Amerikaanse Census Poll wees uit dat in twaalf procent van de huwelijken de vrouw tegenwoordig minstens twee jaar ouder is dan de man. Daarnaast beweerden niet minder dan twee op de drie vrouwen die deelnamen aan een enquête van het tijdschrift New Woman dat ze ooit wel eens iets moois met een jongere man gehad hadden. In twintig procent van de gevallen was de man tien jaar jonger. En… de seks was beter.

Dat Mrs Robinson steeds meer volgelingen krijgt, blijkt ook uit de vele boeken die tegenwoordig over het onderwerp verschijnen, zoals Older women, younger men : new optionsfor love and romance van Felicia Brings en Susan Winter, twee dames die uit ervaring schrijven. Wie goede raad van gelijkgestemden kan gebruiken, kan ook op het internet terecht, op een site als www.agelesslove.com bijvoorbeeld, met foto’s van het ‘paar van de maand’.

Gegevens van het CBS (het Centraal Bureau voor de Statistiek) wijzen erop dat Nederlandse vrouwen niet voor de Amerikaanse onderdoen. In tegendeel zelfs. In 2001 was in één op de vijf Nederlandse huwelijken de vrouw ouder dan de man. Bij een kwart daarvan ging het om een leeftijdsverschil van minstens vijf jaar. Extreme leeftijdsverschillen zijn zeldzaam : slechts in 0,35 procent van de huwelijken is de vrouw meer dan vijftien jaar ouder dan haar man. Uit Belgische cijfers van het NIS ( Nationaal Instituut voor de Statistiek) blijkt dat in de overgrote meerderheid van de huwelijken de man nog steeds ouder is dan de vrouw. Enkel voorheen ongehuwde mannen die met een gescheiden vrouw of een weduwe trouwen zijn gemiddeld iets jonger (ongeveer twee jaar) dan hun partner. Maar het ligt voor de hand dat de onconventionele Owym-verhouding frequenter voorkomt onder samenwonenden en in lat-relaties.

Vraag en aanbod

Goed nieuws voor rijpere vrouwelijke singles ? Rika Ponnet, seksuologe en medezaakvoerder van relatiebemiddeling Duet : “Over het algemeen willen de mensen die zich bij ons aanbieden een generatiegenoot ontmoeten, iemand die niet meer dan tien jaar in leeftijd scheelt. Maar er is een duidelijk mentaliteitsverschil bij de onderscheiden generaties. Voor mannelijke twintigers en dertigers is leeftijd zeker niet het belangrijkste criterium. Ze hechten vooral belang aan de affectieve band en zoeken een vrouw met een gelijkwaardige ontwikkeling en levensstijl. Toch zeker de mannen met een hogere opleiding die wij hier vooral over de vloer krijgen. Die jongere mannen zijn meestal in staat om over hun emoties te praten, hebben minder de neiging om te domineren en hechten minder belang aan de zorgende rol van de vrouw. Het spreekt vanzelf dat een dertiger niet meteen uitkijkt naar een vrouw van vijftig, al was het maar omdat de kans reëel is dat hij eigen kinderen wil. Maar een paar jaar leeftijdsverschil is meestal geen breekpunt.”

“Bij mannen boven de 45 liggen de eisen vaak helemaal anders. Voor hen is kiezen voor een jongere vrouw een manier om het ouder worden tegen te gaan. De levenslust en de pit, het vrij en blij door het leven gaan van een jongere vrouw is een belangrijke aantrekkingsfactor. Zeker welgestelde mannen zien hun status als een belangrijke troef bij hun zoektocht naar een veel jongere partner. Sommige jonge vrouwen zijn daar inderdaad gevoelig voor, maar vrouwen met een eigen carrière zijn minder gemakkelijk onder de indruk van de Porsche of de dure reisjes van de vijftien jaar oudere Prince Charming. Bovendien vinden geëmancipeerde vrouwen het lang niet altijd vanzelfsprekend om de zorgende taken in huis op zich te nemen. Als het puntje bij paaltje komt, blijkt een relatie tussen een oudere man en een veel jongere vrouw vaak niet zo’n succes. In de eerste plaats wegens het mentaliteitsverschil en ook omdat oudere mannen vaak niet de energie kunnen opbrengen om hun jonge partner bij te benen.”

De lokroep van jeugd en energie

Vera (49) kan daarover meepraten. “Ik was achttien toen ik een relatie begon met Robert, een vriend en leeftijdgenoot van mijn ouders. Maar hij was vitaal en zag er goed uit en als man van de wereld was hij een echte mentor voor mij. Hij legde mij ook geweldig in de watten, mijn leven was dat van een prinses. Vele jaren ging dat goed, maar meer en meer begon die overbescherming mij geweldig op de zenuwen te werken. Ik wilde zelf beslissingen nemen, was het ook beu om altijd omringd te zijn door zijn vrienden, oude mensen in mijn ogen. Robert werd ook hoe langer hoe minder flexibel, spontane avondjes uit of weekendtrips waren er niet meer bij. Alles moest lang van tevoren gepland worden en het liefst zat hij thuis voor de televisie. Met 35 leidde ik het leven van een vrouw van middelbare leeftijd. Robert verlaten was niet makkelijk : iedereen die verontwaardigd was geweest toen ik een relatie met hem begon, was ook kwaad toen ik van hem wegging. Enorm schuldig voelde ik mij. Maar het moest, vóór hij lichamelijk begon af te takelen en ik helemaal vast zou zitten.”

“Ik kan niet zeggen dat ik daarna bewust naar een jongere partner gezocht heb, maar onbewust kan het verlangen naar jeugd en energie wel meegespeeld hebben. Ik ben in elk geval niet achter Koen aangegaan, het initiatief kwam van zijn kant. Lang heeft hij ook niet geweten hoeveel jaar ouder ik was en toen hij het wist, was het te laat ( lacht). Nu ja, zeven jaar is ook geen eeuwigheid. Ik ben mij er eerlijk gezegd nauwelijks van bewust, van dat leeftijdsverschil, we worden er ook nooit op aangesproken. Alleen als we op zondagmorgen samen naar De Pré Historie luisteren, komt het wel eens ter sprake. Dan zeg ik : ‘Op die slow heb ik vaak gedanst’ en hij : ‘Toen droeg ik nog een korte broek.’ Ik kan niet zeggen dat mijn leven er met een jongere man gemakkelijker op geworden is. Financieel zeker niet ; bovendien werd ik op mijn achtendertigste co-ouder van twee prepubers. Ik, die elke ervaring met kinderen miste en mijn kinderwens al lang opgeborgen had. Maar ik heb wel het gevoel dat ik nu volop in het leven sta, ik beleef een soort tweede jeugd. En ja, de seks is beter, meer iets van ons tweeën. Jonge mannen zijn nu eenmaal opgegroeid met het idee dat vrouwen er evenveel van kunnen genieten als zij, ze vrijen over het algemeen minder egoïstisch, denk ik. Goed, ik heb rimpels en de laatste jaren ben ik een kilo of vijf aangekomen, maar Koen is ook bepaald geen atleet, op dat vlak hoef ik echt geen complexen te hebben. Alleen kijk ik niet bepaald uit naar de menopauze. De angst dat het lichamelijk dan steil bergaf zal gaan, zit er diep in.”

Hij is begonnen

Het initiatief ging niet van mij uit. Het is een zinnetje dat je heel vaak hoort als je praat met vrouwen met een jongere man of vriend. ” I swear to you it was not my idea. I don’t even like younger men.” Zo begint romancière en scenariste Carrie Fisher, ooit prinses Leila in Star Wars, een bitterzoet autobiografisch essay in de Harper’s Bazaar van september. Wat haar affaire met een 23 jaar jongere man voor haar nog gênanter maakt, is dat ze altijd de spot gedreven heeft met oude geilaards die niet van het jonge grut kunnen afblijven. Oude geilaards als haar eigen vader bijvoorbeeld, die haar kortstondig, maar daarom niet minder pijnlijk opzadelde met een stiefmoeder van haar eigen leeftijd. En nee, ze had geen moment geloofd dat haar stormachtige affaire met een jonge Adonis voor de eeuwigheid was. Maar wie tussen de regels leest, voelt heel goed aan dat nuchtere, grimmig grappige Carrie zich maar al te graag had willen laten meevoeren door de illusie dat er iets groots en meeslepends in haar leven aan het gebeuren was. En intussen was ze toch maar tien kilo afgevallen en naar de beautyfarm gesneld voor een groot onderhoud.

Je kunt je natuurlijk afvragen wat zo’n jonge snaak in een toch veel oudere vrouw ziet. Nu is Fisher, auteur van Postcards from the edge en tweede generatie Hollywood-glamour, natuurlijk niet de eerste de beste. En succes erotiseert, ook in het voordeel van vrouwen. Rika Ponnet krijgt ze geregeld in haar kantoor, vrouwelijke veertigers met een bloeiende carrière en de bijbehorende hoge levensstandaard die zich kunnen verheugen in de belangstelling van jongere mannen, niet zelden een paar treden lager op de sociale ladder, maar met jeugd en looks als troeven. “Maar vaak blijken die vrouwen weigerachtig om op die attenties in te gaan, uit angst voor roddels en om zich belachelijk te maken. Op dat vlak geldt nu eenmaal nog altijd een dubbele moraal voor mannen en vrouwen. Bovendien zitten ook nog veel vrouwen vast in een stereotiep denkpatroon : je moet kunnen opkijken naar een man, hij moet sterker en wijzer zijn en een beschermer.” Dat maakt dat mannen in een relatie met een oudere vrouw wel eens klagen dat hun geliefde zich niet voor het volle pond wil engageren.

Wim (43) viel voor Diane (51) omwille van haar spirit en haar levenslust. “Met jongere vrouwen was het altijd een spel van aantrekken en afstoten, ik wist nooit wat ik eraan had. Diane is evenwichtiger, ze heeft een sterk relativeringsvermogen en een geweldig gevoel voor humor. Bon, ik zal niet zeggen dat ik blij ben dat ze ouder is dan ik, maar het is nu eenmaal zo en ik ken niemand anders bij wie ik me zo goed voel. In het begin van onze relatie was ze heel erg geobsedeerd door haar leeftijd. Ik was daar helemaal niet mee bezig, zij was het die mij er met haar schampere grapjes telkens opnieuw met mijn neus op duwde. Het heeft ook lang geduurd voor ze in iets blijvends tussen ons wilde geloven. Maar na vijf jaar samenwonen staan we er geen van beiden nog bij stil, we zijn een koppel, helemaal op elkaar ingespeeld.”

Jonge blaadjes zijn te duur

Heeft de Owym-relatie toekomst ? Psychologe Mira Kirshenbaum, auteur van Vrouwen enliefde, ziet de zaken heel nuchter. “De jonge trofeevrouw is tegenwoordig niet meer zo begeerd, wegens te duur. In deze tijden van economische recessie kiezen mannen eieren voor hun geld. Vrouwen blijven er tegenwoordig veel langer jong uitzien en hersens, ervaring en financiële zelfstandigheid zijn veel belangrijker troeven dan een poezelig vel.” Naomi Wolf trekt de lijn door : “Eeuwenlang werden relaties beheerst door de economie van de mannelijke koper en de vrouwelijke verkoper. Nu vrouwen zelf hun maaltijdcheques verdienen is het niet langer vanzelfsprekend dat mannelijke status vrouwelijke jeugd en sensualiteit koopt. Vrouwen hoeven niet meer per se met Mr. Big te trouwen om een dak boven hun hoofd te hebben en soms is de Cola light-jongen een prettig alternatief voor de patriarch die denkt dat zijn vele geld hem het recht geeft om kil, trouweloos en onaardig tegen kinderen en huisdieren te zijn.”

Rika Ponnet nuanceert : “Het klopt dat vrouwen voor hun bestaanszekerheid niet langer afhankelijk zijn van de man en naast huwelijk en gezin andere prioriteiten in hun leven kunnen stellen. Bovendien wint het individuele belang het almaar vaker van het gezinsbelang en samen met het terugdringen van de kerkelijke moraal beïnvloedt dat de partnerkeuze en leidt dat tot andere relatievormen. Van een standaardlevensloop evolueren we meer en meer naar een keuzelevensloop. Mocht de Owym-trend doorzetten, dan zou dat een oplossing kunnen bieden voor een ernstig demografisch probleem. In de leeftijdsgroep tussen twintig en dertig zijn de alleenstaande mannen immers in de meerderheid. Niet alleen omdat er iets meer jongens geboren worden, maar ook omdat de dertigers en veertigers óók in de vijver van de vrouwelijke twintigers vissen. Bij de veertig-plussers is de situatie net omgekeerd : meer vrouwelijke dan mannelijke singles. Vanaf die leeftijd ligt het sterftecijfer bij mannen namelijk hoger en een aantal oudere mannen gaat voor een jongere vrouw. Indien jonge mannen en oudere vrouwen elkaar zouden vinden, is dat een oplossing voor het probleem van de twee groepen. Goed, er zijn praktische problemen : je kunt als vrouw goed geconserveerd zijn, maar er zijn grenzen. En wat met de kinderwens? Nu, in een wereld waarin de cosmetica-industrie en esthetische chirurgie evenals de fertiliteitsbehandelingen steeds verder evolueren zijn we straks allemaal ‘jong’ en doet de leeftijd in relaties er steeds minder toe.” So here’s to you, Mrs Robinson. n

Tekst Linda Asselbergs

“We luisteren samen naar ‘De Pré Historie’ en dan blijkt die zeven jaar wel een verschil. Ik zei ooit : ‘Op die slow heb ik vaak gedanst.’ ‘Toen droeg ik nog een korte broek’, antwoordde hij.””Jonge mannen zijn nu eenmaal opgegroeid met het idee dat vrouwen er evenveel van kunnen genieten als zij, ze vrijen over het algemeen minder egoïstisch, denk ik.”