Toeristische boom in Cuba is verleden tijd

Het aantal buitenlandse toeristen in Cuba is vorig jaar ineens met bijna tien procent gedaald. De boom die in 2015 begon, door de ontdooiende relaties met de VS, is voorbij.

Wat je in de straten van de populairste bestemmingen goed ziet, blijkt nu ook uit de overheidsstatistieken: Cuba ontving vorig jaar 4,2 miljoen bezoekers. Het aantal toeristen uit Europa en de Verenigde Staten, maar ook uit andere landen zoals Mexico, is sterk gedaald.

Cuba sloot 2018 nog af met 4,7 miljoen toeristen. De overheid hoopte in 2019 de kaap van 5 miljoen te ronden, maar bleef dus steken bij slechts 4,2 miljoen.

Trump en Thomas Cook

Er waren externe factoren. Zo vaardigde de regering-Trump in juni 2019 een verbod uit om Amerikaanse cruises in Cuba te laten aankomen, een verbod dat later werd uitgebreid naar directe vluchten. Ook het faillissement van de Britse touroperator Thomas Cook had een grote impact.

Toch moet de toeristische sector in Cuba, de op een na belangrijkste sector van de nationale economie, ook in eigen boezem kijken, zeggen experts. Al vóór juni zag je een daling in het aantal hotelovernachtingen en het gemiddelde aantal verblijfsdagen en de uitgaven per toerist.

Dit jaar hoopte Cuba 4,5 miljoen toeristen te ontvangen. ‘We gaan niet eens de doelstellingen voor dit jaar halen’, zegt Liliana Guerra, commercieel adjunct-directeur van het Jagua Meliá-complex in Cienfuegos, aan de Cubaanse zuidkust.

Rusland

Het complex met 149 kamers en 3 villa’s wordt gedeeld beheerd door de overheid en de Spaanse hotelgroep Meliá. In januari bedroeg de bezettingsgraad 35 procent, deze maand slechts 27 procent.

Deze maand promoot Cuba zijn toeristische aanbod op internationale vakantiebeurzen in België en Italië. Op de FitCuba 2020-beurs, die in mei in de badplaats Varadero plaatsvindt, is Rusland het gastland.

In 2019 was Rusland het op drie na belangrijkste herkomstland voor toeristen, met 176.964 bezoekers, een stijging van 130 procent ten opzichte van 2018. Canada (1,1 miljoen bezoekers) blijft die rangschikking aanvoeren, gevolgd door de Cubaanse gemeenschap in het buitenland (623.972) en de Verenigde Staten (498.067).

Dooi onder Obama

Cuba ontvangt maar een klein deel van de bijna 30 miljoen toeristen die naar het Caraïbische gebied komen. De helft van die toeristen zijn Amerikanen.

Voor hen was het sinds 1961 verboden naar Cuba te reizen, maar het herstel van de diplomatieke relaties in 2015, onder de vorige Amerikaanse president Barack Obama, leidde tot een aanzienlijke toename van het Amerikaanse toerisme naar Cuba.

Van die dooi blijft onder Donald Trump niets meer over. Al blijven de Cubaanse toerismecijfers nog altijd hoger dan de aantallen van vóór de boom van 2015, toen er jaarlijks iets meer dan drie miljoen toeristen kwamen.

Nieuwe hotels

Dit jaar gaan 26 nieuwe hotels open in Cuba. Dat voegt 4100 kamers toe aan het huidige aanbod van 73.247 kamers in staats- en gemengde hotels en 26.742 kamers in particuliere huurwoningen.

Tegen 2030 wil het land 741 toeristische projecten afwerken, waaronder 437 voor logies, 92 voor recreatie en 12 vastgoedontwikkelingen rond golfbanen.

Cubaans leger

Op de grens van de provincies Cienfuegos en Santi Spiritus slaagt Villa Guajimico, een complex met 54 kamers, er wel nog in om een bezettingsgraad van 70 procent te halen. Dat komt doordat de Cubanen zelf hier de op een na belangrijkste markt vormen, na de Fransen.

‘Wij zijn een van de weinige accommodaties in het land die Amerikanen kunnen blijven ontvangen, maar het gaat niet om significante aantallen’, zegt Lisandra Labrada, commercieel medewerker van het complex, dat zich in natuurtoerisme specialiseert.

Amerikaanse bezoekers mogen in Cuba niet verblijven in hotels die worden beheerd door het Cubaanse leger. Villa Guajimico staat niet op die lijst, omdat het deel uitmaakt van de overheidsgroep Campismo Popular, die 92 complexen voor lokaal toerisme en vier voor internationaal toerisme beheert.