Kreta

Onaangetaste dorpen, schitterende witte kerkjes, grazende ezels, klingelende berggeiten en oude in het zwart geklede vrouwtjes zie je er tegen een achtergrond van riet, olijfbomen en ruwe rotsen. Dit moet Kreta zijn.

Onaangetaste dorpen, schitterende witte kerkjes, grazende ezels, klingelende berggeiten en oude in het zwart geklede vrouwtjes zie je er tegen een achtergrond van riet, olijfbomen en ruwe rotsen. Dit moet Kreta zijn.

Wat moet je zien?
Eten en drinkenNachtlevenChaniaWat moet je zien in Chania?

Op Kreta kan je het beste een auto huren. Kreta is immers klein genoeg om al dagtrippend te doorkruisen, en zelfs rijdend val je van de ene verwondering in de andere. Bovendien zijn er genoeg wegen om verloren te rijden, maar te weinig om hopeloos te verdwalen. En dat maakt dat het meer dan de moeite loont om zomaar een aantrekkelijk weggetje in te slaan.

Op één van de wegen die zich vanuit het noorden naar het binnenland slingert, vind je net buiten het dorp Topolia de oosters-orthodoxe Sophia-kapel. Aanvankelijk zie je niet meer dan een lange uitdagende reeks rotsige trappen. Wie ze beklimt, komt uit bij een grot die met een klokkentoren en een uitgehouwen tabernakel inderdaad een kapel geworden is.

Gewoon de bergen in
Topolia lijkt nu veeleer een bedevaartplaats voor wandelaars. Het gebergte verheft daar immers haar hoogten, om iets zuidelijker tot meer dan duizend meter te klimmen.

Omdat toeristenbussen deze streek niet vaak bezoeken, heeft wandelen hier veel meer het karakter van een intense natuurervaring dan in het Kretenzische wandel-Mekka van de Samaria-kloof. Daar vertrekt de wandeling van op de meer dan tweeduizend meter hoge Volaklas in het zuiden. Het diep uitgegraven landschap is ronduit prachtig en werd daarom ook als nationaal park erkend.

Wie aan rijen toeristen wilt ontsnappen, blijft beter rondhangen bij de minder hoge bergen en de minder bekende ravijnen. Eigenlijk volstaat het om met de auto gewoon de bergen in te rijden, zoals het weggetje naar Theriso dat helemaal door de Theriso-kloof loopt.

Langzaam geeft een onwaarschijnlijk panorama zich prijs; met droge doornen begroeide bergruggen, de stad Chania en de zee in de verte, en in de zuidelijke windrichting de imposante top van Kreta, het Lefka Ori-gebergte.

Geschiedenisles

Geschiedenisles krijg je in de noordelijke stad Chania. In het archeologisch museum wordt al snel duidelijk dat Kreta ook in het verleden verleidelijk en aanlokkelijk was. Het verhaal begint bij de oude nederzettingen van de late steentijd, het Neolithicum.

Zo’n vijf millennia voor onze tijdrekening was dit eiland al bewoond door een volk dat zich liet leiden door de Grote Moeder, de aardgodin die meteen ook verantwoordelijk was voor een matriarchale maatschappij.

De dubbele bijl werd in oude Kretenzische beeltenissen ook altijd bij de godinnen en de priesteressen teruggevonden. Die bijlen tooien bijvoorbeeld een 34 eeuwen oude sarcofaag uit het klooster Agia Triada, dat op het schiereiland ten oosten van Chania ligt.

De Griekse grafstenen wijzen op een volgende fase in de Kretenzische geschiedenis, en met de Romeinse beelden zijn we in onze geschiedenisles al rond het jaar nul beland. Aan het einde van de vierde eeuw splitst het grote Romeinse Rijk en hoort Kreta bij het Oost-Romeinse Rijk, beter bekend als Byzantium.

Over de Byzantijnse periode is in Chania een onverwacht gerestaureerd kerkmuseum te vinden. In dit museum illustreren katholieke muurschilderingen en orthodoxe iconen de overgang van de roomse invloed naar de Byzantijnse.

Het Byzantijns museum bevindt zich vlakbij de burcht en de stadswal die in de dertiende eeuw door de Venetianen werden opgetrokken. De oude Venetiaanse haven is ook nu nog een plaats van rust en gezelligheid, en doet de vroegere bedrijvigheid vermoeden.

Kapelletjes en kloosters

Dat de islam en het christendom met elkaar een robbertje gevochten hebben, is nog steeds in het straatbeeld te merken. De christelijke Agios Nikolaos-kerk werd vanaf de dertiende eeuw opgebouwd en vier eeuwen later door de Turken van een minaret voorzien. Het zou nog tot het begin van de twintigste eeuw duren eer de Byzantijnse kruisen er opnieuw hingen.

Dat religie nog veel impact heeft op het dagelijks leven van de Kretenzer, is ook te merken aan de veelheid kapelletjes. En het zijn vooral de minikapelletjes langs de weg, die in Kreta zo opvallend zijn. Sommige van deze kapelletjes zijn met veel creativiteit gebouwd, andere zijn aan een verfbeurt toe, maar kleurrijk of verroest.

Ook de Kretenzische kloosters zijn de moeite waard. Op Akrotiri, het schiereiland bij Chania, ligt bijvoorbeeld het klooster Gouverneto. Het zestiende-eeuwse klooster doet met haar vierkante binnenhof zeer Venetiaans aan, maar de hoge, bijna raamloze buitenmuren hebben iets weg van een burcht.

Te midden van rotsblokken en olijfbomen ligt enkele kilometers verder het klooster Agia Triada, een feest van oker-, oranje- en zandsteenkleuren. Ook dit klooster heeft een zeer oude geschiedenis, maar is vandaag vooral bekend om haar ecologisch geteelde olijfolie.

Een cultureel bezoek, de aankoop van zuivere olie, een wandeling door het ongerepte rotsige landschap en een picknick met uitzicht op het ruwe golvenspel maken van het schiereiland Akrotiri weer een boeiende dag. De andere schiereilanden van West-Kreta hebben dezelfde beloften in petto.

Bron: Weekend Knack