De jugendstil is één van de grote internationale fenomenen in de kunst- en cultuurgeschiedenis, die zich aan het begin van het moderne tijdperk wijdt aan het vernieuwen van de verstarde kunst.
Art nouveau, modern style, liberty, modernisme en secessie: de jugendstil is een internationaal fenomeen, dat gezien wordt als een afwijzing van de traditionele vormen uit de Gründerzeit. Er moet een nieuwe, frisse, zinnelijke kunst ontstaan, met de natuur als voorbeeld en tegelijkertijd geschikt om diep verborgen liggende zielstoestanden tot uitdrukking te brengen.
Het moet een kunst zijn die alle levensgebieden omvat, die streeft naar een verdwijnpunt in een totaalkunstwerk, dat zowel architectuur als beeldende kunst omvat. Wenen, één van de grootste metropolen van Europa, vormt één van de centra van de jugendstil.
Moderne architectuur
Slechts weinig steden van het niveau van Wenen worden tegenwoordig nog in zo grote mate gekarakteriseerd door deze laatste grote harmonische richting uit de kunstgeschiedenis. Overal in de stad zijn gebouwen te vinden van Otto Wagner, Josef Hoffmann, Joseph Maria Olbrich en Adolf Loos. De Steinhofkirche, de Postsparkasse en de Secession geven een indruk van het totaalkunstwerk waarnaar de makers streefden.
De jugendstil omvat alle soorten bouwwerken, van industriële gebouwen en het stadsspoor, de architectuur van villa’s en de bouw van kerken tot aan de decoratie van bars en het interieur van de koffiehuizen. Het is een allesomvattende reformbeweging die invloed uitoefent op alle levensgebieden van het ons omringende dagelijkse bestaan en daarbij de tot dan toe geldende begrenzingen opheft tussen hogere en lagere kunst, vrije kunst en ambachtelijke kunst. Daardoor werd het één van de drijvende krachten voor de mede hierdoor ontstane moderne kunst.
Medeoprichter van de Wiener Secession
Gustav Klimt staat als voorzitter van de vereniging van beeldend kunstenaars, de Secessie, in het middelpunt van de beweging. Hij is niet alleen – vaak met maar weinig woorden – hun woordvoerder, een zeer actieve organisator en promotor van jonge, hardwerkende talenten, maar ook de schepper van een aantal van de belangrijkste werken uit de jugendstil, waarvan zijn in 1907/1908 gemaakte schilderij ‘De Kus’ geldt als het wereldwijd unieke hoogtepunt en het icoon van de hele beweging.
Een bijzonderheid van de Weense jugendstil is dat hij diep geworteld is in de artistieke traditie en zich tegelijkertijd, net als de verwante stromingen, openstelt voor niet-Europese kunst.
Klimt wordt bijvoorbeeld sterk beïnvloed door Aziatische kunst en geeft de beweging nieuwe impulsen met zijn ‘ontdekking’ van de mozaïeken in Ravenna. In zijn schilderijen maken kleur, vorm en lijn zich los van de concrete inhoud van de afbeelding. Ze verdichten zich tot symbolen en abstracties. Zo wordt zijn werk een belangrijke voorloper van de abstracte schilderijen in de moderne kunst.
Voorbeelden van Jugenstilgebouwen in Wenen:
Kerk zum Heiligen Leopold am Steinhof
14e district, ingang Baumgartner Höhe 1
Rondleidingen: zaterdag 15.00 uur en zondag 16.00 uur
Bezichtigingen: zaterdag van 16.00 tot 17.00 uur en zondag van 12.00 tot 16.00 uur
Postsparkasse
1e district, Georg Koch-Platz 2
Het hoofdgebouw van de Postsparkasse, de postspaarbank, is tijdens openingstijden van de bank vrij toegankelijk voor klanten van de bank en voor toeristen.
Secession
1e district, Friedrichstraße 12
Openingstijden: dinsdag tot en met zondag van 10.00 tot 18.00 uur
Rondleidingen elke zaterdag om 15.00 uur en zondag om 11.00 uur
