De favoriete adressen van Stephan Vanfleteren: van Le Corbusier tot Japanse meskunst

Deze zomer vragen we bekenden welke memorabele winkels, musea en horecazaken zij op hun reizen tegenkwamen. Deze week: Stephan Vanfleteren, ’s lands bekendste portretfotograaf.

Blick, Rotterdam

“Ik heb een niet aflatende liefde voor mijn vak – dan is het fijn wanneer anderen een gelijkaardige passie hebben. Dat kan een schrijver, een regisseur of een profvoetballer zijn, of iemand als Mike, de eigenaar van deze brillenzaak. Ik ben hondstrouw aan mensen waarmee ik een vertrouwensband heb. Ik heb al mijn leesbrillen de laatste, zes, zeven jaar dus bij hem gekocht. Als zelfstandig opticien is het niet de grootste zaak, maar het aanbod met nichemerken is interessanter dan bij veel ketens, en naast de vakkundige oogmeting zoekt men naar een bril op sterkte of zonnebril die echt bij je gelaatstrekken en karakter past. Hoe ik als portretfotograaf kijk naar de impact van een bepaald soort licht op een hoofd, zo gaat Blick ook met brillen om.”

Pannekoekstraat 37A, Rotterdam. blick.nl

Musée de la Chasse et de la Nature, Parijs

“Sinds dit najaar word ik naast de Gallery 51 in België ook vertegenwoordigd door de galerie Rabouan Moussion in de Marais, waar ik in november en december mijn natures mortes toon. De eigenaars van de eigenaars van de galerie tipten met het Musée de la Chasse et de la Natuur, een stijlvol privémuseum in twee gerenoveerde herenhuizen, 250 meter verder. Ik vreesde dat het heel conservatief zou zijn en de jacht en het doden van wilde dieren verheerlijken, maar werd aangenamst verrast. De combinatie van oude, moderne en hedendaagse kunst maakt alles heel actueel, en er zijn prachtige Wunderkammers die telkens rond een bepaald dier draaien. Elk detail is ook tot in de puntjes afgewerkt, van het type lijsten rond de schilderijen en het behangpapier tot het onthaal door de suppoosten. Omdat ik bij mijn eerste bezoek zo in de wolken was, ben ik drie weken later nog eens teruggegaan met mijn vrouw Natacha, en ik ben er nog niet op uitgekeken.”

62 Rue des Archives, Parijs. chassenature.org

Notre Dame du Haut, Ronchamp

“Deze bedevaartskapel van Le Corbusier op een heuvel in de Jura leerde ik kennen aan de kunsthumaniora in Gent en in mijn fotografieopleiding in Brussel. Door de wat vreemde ligging halverwege Mulhouse en Besançon heeft het lang geduurd, maar begin dit jaar heb ik er eindelijk werk van gemaakt. De plaatjes in de boeken waren al prachtig, maar de werkelijkheid overtreft ze nog. De plek is enorm sacraal – Le Corbusier heeft zich echt ingeleefd in de gelovigen die de kapel zouden gebruiken – en de manier waarop het indirecte daglicht binnensijpelt is ongelofelijk mooi. Je ziet het niet binnenkomen, maar je voelt het wel – je zou voor minder religieus worden. Ronchamp zelf is redelijk afgelegen, maar we hebben er fijn overnacht in La Maison d’Hôtes du Parc, een elegant en smaakvol adres waar we tussen architecten zaten, allemaal kenners die de kapel kwamen bezoeken.”

13 Rue de la Chapelle, Ronchamp. collinenotredameduhaut.com, hotesduparcronchamp.com

Hotel Le Nord-Pinus, Arles

“Ik pik elke zomer heel wat tentoonstellingen mee in Arles, meestal vlak na het fotografiefestival, maar ook voor dit legendarische hotel reis ik graag tot ginder. Pablo Picasso, Jean Cocteau, Ernest Hemingway, Christian Lacroix, de torreadors van het Romeinse amfitheater verderop: er hebben hopen bekende gasten gelogeerd. Ook fotografen, want Helmut Newton fotografeerde er Charlotte Rampling met niet meer dan stiletto’s en champagne, en Peter Lindbergh gebruikte het hotel als uitvalsbasis voor zijn modeshoots in de Camargue. Het is ondanks de stevige kamerprijzen niet extreem luxueus en het pleintje aan de voordeur is luidruchtig, maar de hele plek ademt geschiedenis en karakter. Het interieur is eclectisch en bohémien chic: van antiek, modern meubilair en kunst tot trouvailles uit de hele wereld. Alles maakt duidelijk dat het een om bijzondere, bezielde plaats gaat, ver weg van de uniformiteit en overdaad van veel andere hotels.”

14 Place du Forum, Arles. nord-pinus.com

Rifugio Fratelli Fonda Savio, Misurina

“Ik wandel graag, te beginnen met mijn herdershond. Ik zit in Veurne vlakbij de duinen, de zee en bossen, daar heb ik dus geluk mee. Tegelijk profiteer ik ervan om de dingen in mijn hoofd een beetje te ordenen. Soms denk ik na over praktische zaken en alles wat ik nog moet doen, soms meer over de richting die ik wil uitgaan met een project of een tekst die ik nog moet schrijven. Aan echt hiken kom ik te weinig toe, al trek ik met een vriend soms de bergen in voor vier of vijf dagen.. Zo maakten in juni een tocht naar de Tre cime de la Valedo, drie kolossale bergtoppen vlak naast elkaar in de Dolomieten. We waren ’s ochtends vroeg vertrokken op de parking in Misurina, zodat we om acht uur al bij de dichtstbijzijnde rifugio waren, een berghut waar je later op de dag ook iets kunt eten en overnachten. Er zijn vast mooiere en knappere rifugio’s, maar ik heb een gelukzalige herinnering aan de koffie die we dronken op het terras. Daar zitten met die vriend en niets anders dan de ongerepte natuur zien – dat was gewoon perfect. Voor mij moet het absoluut niet altijd beter en spectaculairder. Wees gewoon tevreden met waar je bent, denk ik vaak.”

Vanuit Misurina bereikbaar via wandelweg 115 (60 minuten). fonda-savio.it

Museo del Prado, Madrid

“Mijn nieuwe boek Atelier verschijnt begin november en gaat voor het een groot stuk over het bijzondere daglicht waarmee ik thuis in mijn atelier werk. Bekende en anonieme mensen, naakten, natures mortes, voorwerpen, kinderen, het licht dat op mijn grijze doeken valt zelf: alles wat ik graag fotografeer, zit erin. Het vreemde is dat ik soms een gevoel van herkenning heb bij werken van oude meesters als Rembrandt en Caravaggio. Ze werkten rond totaal andere thema’s en mensen, met een heel andere klederdracht ook, maar het tijdsloze, haast universele licht schept een soort van verbinding – alsof we tot dezelfde traditie behoren.

Mijn favoriete plek om die connectie te voelen, is het Prado. Je vindt er zoals in alle topmusea werken van meesters – Pieter Bruegel de Oude, Rogier van der Weyden, Jheronimus Bosch, Diego Velázquez en Rafaël – maar het pluspunt van het Prado zijn de vele werken van José de Ribera, een kunstschilder uit de Spaanse Gouden Eeuw. Van hem is onder meer La mujer barbuda uit 1631 te zien: een portret van een bebaarde man – eigenlijk een vrouw met “sporen van vermannelijking” – die een baby de borst geeft. Het is een heel verwarrend werk, maar destijds kon het blijkbaar.”

Calle de Ruiz de Alarcón 23, Madrid. museodelprado.es

Secretaría de Educación Pública, Mexico-Stad

“Een van mijn meest indrukwekkende en emotionele kunstervaringen was in het Mexicaanse ministerie van onderwijs, in een voormalig klooster in het historische centrum van Mexico-Stad. Het is een administratief overheidsgebouw, maar gelukkig vrij toegankelijk. De wandelgangen rond de twee binnenplaatsen werden tussen 1922 en 1928 gedecoreerd door Diego Rivera, bekend van zijn levendige muurschilderingen in verschillende Mexicaanse en Amerikaanse steden en twee huwelijken met Frida Kahlo. Een honderdtwintigtal fresco’s vertellen er op drie verdiepingen over de geschiedenis en rijkdom van Mexico: van markttaferelen en tradities als de Día de los Muertos tot industrieën als de suikerteelt en de mijnen. Het resultaat is een totaalbeleving, je duikt van de ene scène in de andere. Anders dan schilderijen of foto’s die gevangen zitten in een canvas of een lijst, hangt alles ook in één vloeiende beweging aan elkaar, als een soort van artistieke reis door het land. Vreemd genoeg stonden we er zo goed als alleen tegenover dat overdonderde werk. In musea als het Louvre en publiektrekkers als de Vermeerexpo in het Rijksmuseum moet je drummen voor een ticket en om een glimp van de werken te zien, hier wandel je zo naar binnen en zie je hoogstens een kantoorklerk passeren of een sigaret roken – een buitengewone ervaring.”

Calle Republica de Argentina 28, Mexico-Stad. murales.sep.gob.mx

Mizuno Tanrejo, Osaka

“Als ik op reis ben om foto’s te maken, breng ik zelden of nooit cadeaus mee voor Natacha of de kinderen. Daarvoor ben ik te gefocust op mijn werk, en in luchthavenshops vind ik niets. De enige uitzondering was Japan. Daar heb ik geisha’s en sumoworstelaars gefotografeerd, maar de liefde voor schoonheid, design en vakmanschap is er zo groot en inspirerend dat je niet met lege handen naar huis kunt. Ik heb Natacha dus een kimono gekocht, en een gepersonaliseerd keukenmes van Mizuno Tanrejo in Osaka. Het atelier van deze gereputeerde messensmid werkt al meer honderdvijftig jaar met houtskoolovens en stampelhamers en maakt honderden soorten messen. Ze worden ter plaatste gepolijst en geslepen, en ook de houten grepen van de messen worden volledig met de hand gemaakt en gegraveerd. Het atelier achter de toonbank is een echte werkplaats, heel basic en stoffig, maar zo heb ik het graag. Als fotograaf wantrouw ik dingen die te glad of te netjes zijn – geef mij maar deuken, rimpels, krassen, littekens en patine.”

1 Chome-1-26 Sakuranochonishi, Sakai Ward, Sakai, Osaka. mizunotanrejo.jp