In de jaren zestig begon de Cubaanse regering rivieren in te dammen, een beleid dat nu onverwachte gevolgen heeft. De mangrovebossen drogen uit en kunnen de oprukkende zee niet meer tegenhouden.
De zee heeft de oude weg tussen het strand van Batabanó en dat van Mayabeque, in het zuidwesten van Cuba, opgeslokt. De laatste vijftig jaar is hier meer dan 100 meter land verloren gegaan. Het verzwakte mangrovebos kon het verlies niet voorkomen.
Orkaan Ike “De mangroves zijn zo sterk achteruitgegaan dat de zee na orkaan Ike in 2008 anderhalve meter heeft gewonnen, een verlies dat niet meer is goedgemaakt. De zee blijft oprukken”, zegt Flora Yau, inwoner van Surgidero de Batabanó.
Het dorp, op 70 kilometer van Havana, levert een ongelijke strijd tegen de zuiderwind. Erosie is er schering en inslag. Op sommige plaatsen gaat 2 meter land per jaar verloren. Zones als Punta Bujamey zijn al onder de zeespiegel verdwenen.
Mangroves, goed voor 20 procent van het Cubaanse bosbestand, hebben een voortdurende beweging van zoet en zout water nodig. Omdat ze geen zoet water meer krijgen uit rivieren, zijn ze zo verzwakt.
Drinkwatervoorziening De meeste rivieren in Cuba zijn sinds de jaren zestig ingedamd om de watervoorziening te garanderen en het land te wapenen tegen droogtes en orkanen, zegt biologe Leda Menéndez. Het eiland telt bijna duizend van die waterreservoirs. “Die snijden de natuurlijke circulatie van het water af.”
De mangrovebossen beschermen het leven op het land bij natuurrampen en weerfenomenen die met de klimaatwijziging verband houden. Om ze in leven te houden zal men ze op sommige plaatsen “een beetje water uit de reservoirs moeten geven”, zegt Menéndez.
Andere oorzaken van de achteruitgang van de mangroves zijn de constructie van kanalen en dijken, de houtkap, het betonneren van de bodem en industriële vervuiling.
In de tropische zones van het Amerikaanse continent zijn mangroves van levensbelang. De elf soorten die in deze regio voorkomen, zijn bedreigd door het toerisme en de garnalenindustrie.
Klimaatwijziging
In december vaardigde het Cubaanse ministerie van Landbouw een verbod uit op de exploitatie van mangrovebossen, een maatregel om de gevolgen van de klimaatwijziging op te vangen. “De klimaatwijziging heeft de aandacht op de bescherming van de mangrovebossen gewekt”, zegt Menéndez. “De mensen hebben ze nodig om de plaatsen te beschermen waar ze wonen en werken.”
Sinds vorig jaar maken de mangroves van Batabanó deel uit van een beschermd natuurgebied. Maar er blijven berichten binnenkomen over overtredingen. Er is weinig milieutoezicht in Cuba en de boetes zijn zeer laag. (IPS/MS)
