Geschiedenis

Een legende vertelt het verhaal van de Griekse held Jason die de draak van Ljubljana versloeg; de werkelijke geschiedenis is er een van verschillende volkeren die de gunstige ligging van Ljubljana wisten te appreciëren.

Heel lang geleden stal de Griekse held Jason het Gulden Vlies van koning Aeëtes en vluchtte vervolgens met zijn schip over de grote oceanen. Maar in plaats van naar het zuiden te varen, kwam het schip terecht bij de bron van de Ljubljanicarivier, waar Jason een grote draak versloeg. De draak staat nu afgebeeld in het wapenschild van de stad en is het stadssymbool. Jason, de grote winnaar, werd de eerste inwoner van Ljubljana. Dit verhaal is een legende. De werkelijke geschiedenis van de stad ziet er echter ietsje anders uit.

Door haar gunstige geografische positie in het middelpunt van Centraal-Europa, Zuid-Europa en de Balkan, heeft Ljubljana veel verschillende volkeren zien passeren. In 2300 voor Christus kwam er een eerste nederzetting in de moerasgebieden van Ljubljana. In 14 voor Christus arriveerden de Romeinen. Zij bleven tot de 6e eeuw en stichtten een ommuurde nederzetting met de naam Emona. Vandaag kan je nog steeds een stuk van deze muur bezichtigen bij Mirje, in het zuidelijk deel van de stad. In de 9e eeuw was het de beurt aan de Slaven om zich in het gebied te vestigen.

Wit Ljubljana

In 1144 duikt Ljubljana voor de eerste keer op in geschreven bronnen als de hoofdstad van de provincie Carniola. Tweehonderd jaar later kwam de stad in handen van de Habsburgers. Zij bouwden de lichtgekleurde kerken en villa’s die de stad de bijnaam ‘wit Ljubljana’ gaven. De Habsburgse heerschappij zou duren tot de val van de Habsburgse monarchie in 1918.

Op het einde van de Middeleeuwen was de stad een belangrijk cultureel centrum. Het Sloveense protestantisme gold als grote sociale beweging in de 16e eeuw. Primoz Trubar, die de Slovenen hun eerste boek gaf, woonde en werkte in Ljubljana. De stad zou altijd een aantrekkingskracht op kunstenaars en vrijheidsstrijders blijven uitoefenen. In de 19e eeuw hadden ook de beroemde dichter France Preseren en Ivan Cankar, beiden een groot aandeel in de strijd voor culturele en politieke onafhankelijkheid van Slovenië, er hun thuis.

Tijdens de Napoleontische periode vervulde Ljubljana een niet onbelangrijke rol als hoofdstad van de Illyrische provincies (een samenvoeging van Kroatische en Sloveense regio’s) tussen 1809 en 1813. De aanleg van de spoorlijn tussen Wenen en Triëst in 1857 was cruciaal voor de verdere ontwikkeling van de stad.

Verwoestende aardbeving

In 1895 veegde een verwoestende aardbeving het grootste deel van Ljubljana van de kaart. In 1511 werd de stad al eens getroffen door een zware aardbeving, waarna ze werd heropgebouwd in art-nouveaustijl door Oostenrijkse en Tsjechische architecten. Tijdens het Interbellum begon de naarstige Sloveense architect Ple?nik aan zijn werk. Hij slaagde erin een harmonie te vinden tussen de Latijnse barok en de Germaanse art-nouveaustijlen en gaf Ljubljana een uniek Sloveens uitzicht.

De Eerste Wereldoorlog betekende het einde van het Habsburgse rijk aangezien dat uiteenviel in de republieken Hongarije en Oostenrijk. Op hetzelfde moment ontstond het door de Slovenen zo vurig gewenste onafhankelijke ‘Koninkrijk der Serven, Kroaten en Slovenen’. Het Koninkrijk werd nog uitgebreid met Kosovo, Macedonië en Montenegro. Dat dit kunstmatige land met zijn verschillende nationaliteiten en culturen decennia later volledig in elkaar zou storten, was bijna onvermijdelijk. Al vanaf het begin ging het niet goed tussen de Serven en de Kroaten door fundamentele meningsverschillen in zaken als mentaliteit, godsdienst en toekomstbeeld. In 1929 werd de grondwet afgeschaft en ontstond er een koninklijke dictatuur. De koning veranderde de naam in Joegoslavië (Yugoslavia betekent Zuid-Slavië) en de Serven werden de dominerende bevolkingsgroep.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwam de stad achtereenvolgens in handen van de Italianen en de Duitsers, en werd ze het centrum van de vrijheidsstrijders. Na de Tweede Wereldoorlog werd Ljubljana de hoofdstad van Slovenië, een van de zes republieken van de Federale Volksrepubliek Joegoslavië onder leiding van de communist Tito. Ljubljana werd in een mum van tijd geïndustrialiseerd, wat veel volk van het platteland naar de stad lokte, maar de stad betekende enkel iets op papier. De feitelijke macht lag in Belgrado.

Op 23 december 1990 stemde het Sloveense volk (88%) in een nationaal referendum voor de onafhankelijkheid van Slovenië. Op 26 juni 1991 werd de Republiek van Slovenië uitgeroepen met Ljubljana als hoofdstad. In een poging om het proces te stoppen, rukten federatieve Joegoslavische troepen en tanks op. Er werd zelfs gevochten en Ljubljana werd op 2 juli 1991 gebombardeerd. Behalve dit ene geval is er in Slovenië nooit oorlog gevoerd, in tegenstelling tot de rest van ex-Joegoslavië.