Wat moet je zien?

Wyck lag vroeger een beetje geïsoleerd aan de overkant van de St.-Servaasbrug, maar is nu in volle opkomst met veel kunst- en antiekzaken, een goede, vaak zuiders getinte gastronomie en gezellige cafés.

Die heropleving heeft natuurlijk alles te maken met de recente stadsuitbreiding rond het Centre Céramique en het Bonnefantenmuseum, de blikvangers van een gloednieuwe stadswijk gecreëerd door internationaal vermaarde architecten als Jo Coenen, Aldo Rossi, Alvaro Siza, Mario Botta en Aurelio Galfetti.

Blikvanger bij uitstek is het Centre Céramique, op de plek waar ooit het bekende Maastrichtse aardewerk Sphinx gemaakt werd. Het ultramoderne, open en transparante gebouw huisvest de stadsbibliotheek, het gemeentearchief en het European Journalism Centre. De begane grond fungeert als Stadshal.

De koepel van het Bonnefantenmuseum doet denken aan een gigantische obus. De naam is afgeleid van bons enfants, wat verwijst naar het klooster in het oude stadsdeel waarin het museum vroeger gevestigd was.

Het nieuwe gebouw is van de hand van de Italiaanse architect Aldo Rossi, en herbergt een afdeling oude kunst met prachtige middeleeuwse houtsculpturen en Italiaanse meesters uit de periode 1300 tot 1600. Bij de hedendaagse kunst vallen vooral de vertegenwoordigers van de minimal art en arte povera op.

In het Stokstraatkwartier vind je resten van de oude stadsomwalling naast smalle winkelstraatjes met fraaie gevelstenen. Toon Hermans heeft nog een poos in de Stokstraat gewoond, op nummer 49. Op het levendige Onze Lieve Vrouweplein, met zijn monumentale basiliek en Mariakapel, bruist het terrasleven.

Het Stokstraatkwartier ligt overigens pal boven de oudste nederzetting van Maastricht, een Romeins castellum uit de vierde eeuw dat Mosae ad Trajectum heette. In de museumkelder van hotel Derlon zijn zelfs nog oudere resten te bewonderen, waaronder een heiligdom uit de tweede eeuw.

Ook de Middeleeuwen hebben hun sporen nagelaten: de Helpoort uit 1229 is de oudste bewaard gebleven stadspoort van Nederland, met een zogenaamde mezekouw boven de doorgang, een houten uitbouw met werpgaten om de vijand te bestoken.

De alleroudste resten van Maastricht vind je in het Natuurhistorisch Museum, in de gedaante van een Mosasaurus hoffmanni, een uit de kluiten gewassen prehistorisch reptiel dat zo’n 65 miljoen jaar geleden in deze streken voorkwam en waarvan in de nabijgelegen St.-Pietersberg een bijna compleet skelet werd teruggevonden.

Waarom het Vrijthof, de onbetwiste navel van de stad, door twee momumentale kerken pal naast elkaar gedomineerd wordt – St.-Servaas en St.-Jan -, wordt meteen duidelijk als je St.-Jan binnenloopt. Oorspronkelijk was het de doopkapel van St.-Servaas, die later werd uitgebreid tot parochiekerk en sinds 1632 wordt gebruikt door de Nederlandse Hervormde Gemeente, vandaar het sobere interieur.

Maar wie de moed heeft om de veertig meter hoge toren te beklimmen, heeft een adembenemend uitzicht over de stad, het Maasdal en de St.-Pietersberg. O ja, het straatje tussen de twee kerken heet het Vagevuur… Levenslustig Maastricht is altijd in voor een grapje.