Zo kan jouw kleerkast bijdragen aan een betere wereld

De mode-industrie heeft een enorme ecologische voetafdruk. Hoe kan je garderobe wél bijdragen tot een betere wereld?

Vijfhonderd miljard T-shirts. Zoveel kledingstukken zullen we, als we ons aankoopgedrag niet aanpassen, consumeren tegen 2030. Dat berekenden Boston Consulting Group en Global Fashion Agenda in 2017. Op dat moment hadden we ongeveer 62 miljoen ton textiel in huis. Binnen tien jaar zouden we aan 102 miljoen ton zitten.

Mode en broeikasgassen

In 2018 berekende consultancybureau Quantis dat de mode-industrie goed is voor 8 procent van de mondiale uitstoot van broeikasgassen. Tijdens de klimaattop in Glasgow vragen campagnevoerders dan ook steeds meer aandacht voor de CO2-impact van onze kleerkast. Zo wees organisatie Fashion Revolution er vorige week nog op dat beleidsmakers rekening moeten houden met de mode-industrie, want, mocht die industrie een land zijn en geen bedrijfstak, zouden we spreken van de zevende grootste economie ter wereld.

De laatste jaren komt er steeds meer kritiek op ‘fast fashion’. Dat model, waar onder andere kledingketens Zara en H&M en de nieuwere en snellere spelers Shein en Boohoo deel van uitmaken, is gebaseerd op de razendsnelle productie van trendgevoelige kledij in enorme volumes en, net doordat het in zulke oplages geproduceerd wordt, aan een spotprijs. Commercieel bleek het een gouden zaak: gemiddeld kopen we 60 procent meer kleding dan twintig jaar geleden. Maar milieuvriendelijk is het niet, want we houden al die kledingstukken maar de helft zo lang bij.

Helft duurzaamheidsclaims niet bewezen

Uit Europees onderzoek uit 2020 blijkt dat Europese burgers steeds meer rekening houden met het milieu in hun aankopen. Maar uit ander Europees onderzoek blijkt helaas ook dat bijna de helft van de duurzaamheidsclaims op websites niet bewezen zijn. Greenwashing, dus, oftewel: jezelf groener voordoen dan je werkelijk bent. De Nederlandse overheidsinstelling Autoriteit Consument & Markt (ACM) doet specifiek onderzoek naar greenwashing bij kledingbedrijven en ziet reden tot vervolgonderzoek bij zes merken, die mogelijk sancties of dwangsommen opgelegd zullen krijgen.

Rest de vraag: je kast enkel vullen met duurzame kledij, hoe begin je daar dan aan? Sarah Klymkiw, expert en auteur van Fashion Conscious, weet raad.

Ga niet al je oude, niet-ethische kleding van fastfashionmerken weggooien en vervangen door duurzame stofjes, zegt Klymkiw. Ga kleding ruilen, huren of koop tweedehands, maar nog beter is terug te leren houden van wat al in je kleerkast hangt. In haar boek geeft Klymkiw tips om kleren te repareren of op te smukken als je erop uitgekeken bent. “Enkel op die manier is het mogelijk om voor de volle honderd procent duurzaam te zijn.” Het meest duurzame kledingstuk dat je dus kan kiezen, is het kledingstuk dat je al hebt. Al is af en toe eens gluren bij de buren, of in de kleerkast van je vrienden of familie, een even goede optie.

Wie niet terechtkan in de kleerkast van vrienden, kan opteren voor professionele leen- of deelsystemen. In de vorm van kledingbibliotheken kan je zowel in België als Nederland je eigen garderobe aanvullen. Ter promotie hiervan gaat in Nederland van 15 tot 21 november de Week van de Kledingbibliotheek door. De organisatie De Transformisten, die deelsystemen promoot in België, is alvast voorstander. Ze vergelijken kleding of andere spullen lenen met een gewone bibliotheek en vinden dat ideale ruimten om het deelproces plaats te laten vinden.

Lenen blijkt echter minder milieuvriendelijk dan shoppen in je eigen kleerkast, bleek onlangs uit Fins onderzoek. Vooral het traject dat geleende kleding aflegt (veel deelplatformen werken met pakketjes) en de droogkuis nadien hebben een impact. Experts en ondernemers pareren deze kritiek, maar benadrukken het belang van duurzame, doordachte keuzes, ook bij kledingbibliotheken. Leen dus gerust, maar met mate en bij voorkeur voor langere tijd, zodat het transport en het wassen niet voor niks geweest is.

Populairder dan ooit zijn ze, de tweedehandswinkels waar je voor een of twee euro een outfit scoort en de apps die je toelaten die tweedehandskleding opnieuw door te verkopen. Tweedehands is lang het goudhaantje van de “duurzame mode” geweest: het is beter iets een tweede leven te geven dan een nieuw item te kopen, zegt ook Sarah Klymkiw.

Sinds de coronacrisis en de sterkere consumentenfocus op duurzaamheid heeft een platform als Vinted een enorme boost gekregen. Alleen heeft dat ook neveneffecten: veel shoppers gaan hetzelfde om met tweedehands als met fast fashion, als iets snel inwisselbaars dat toch niet veel kost. En het is duurzaam, dus houden consumenten er bovendien een goed gevoel aan over.

Komt daar nog bij dat tweedehandskleding een heel traject aflegt. Daar heeft onder meer ontwikkelingsgeograaf Andrew Brooks kritiek op in zijn recent herziene boek Clothing Poverty. Een groot deel van onze tweedehandsjes belandt alsnog in het globale zuiden, wat heel pervers is, vindt de auteur: “Wij laten kleding maken in het zuiden en zodra we ze niet meer hoeven, belanden ze daar op de afvalberg.”

Vooral jongeren zijn vatbaar voor trends, blijkt uit onderzoek van psychologen, waardoor ze sneller verleid worden door fastfashionkoopjes. Maar gelukkig is Gen Z ook zeer geïnteresseerd in duurzaam consumeren, stelt recent Amerikaans onderzoek. De ‘generatie van Greta Thunberg’ maakt zich immers steeds meer zorgen over de milieu-impact van ons consumptiegedrag.

Als je dan toch nieuwe kleren koopt, let dan op welke stof je koopt, geeft Sarah Klymkiw nog mee als tip. Polyester is eigenlijk gewoon plastic en dat veroorzaakt microplastics. Voor katoen zijn enorm veel pesticiden nodig, waardoor biokatoen een betere keuze is. Al is er veel water nodig voor beide stoffen, waardoor hennep nog een betere keuze wordt. “Welke stof beter is dan een andere is niet zo zwart-wit”, aldus Klymkiw. Gaat de stof lang mee, is het hernieuwbaar of bio-afbreekbaar? Dan heb je per definitie een “duurzame” stof in handen.

“Maar om werkelijk duurzaam te zijn,” zegt de auteur nog nadrukkelijk, “is het veel belangrijker om in je eigen kleerkast te beginnen. We kunnen niet al shoppend de wereld veranderen. Nieuwe kleren kopen zal nooit duurzaam zijn zolang de textielindustrie zoveel afval produceert.”