Punk is het nieuwe chic

Punk’s not dead, punk is volledig terug. Een economische crisis die zich nu pas echt laat voelen, een generatie jongeren met een uitzichtloze toekomst en steeds meer sociale onvrede over de toplaag van onze samenleving: 2013 is het jaar dat alle factoren heeft om een revival van de opstandige punkstroming en de schreeuwerige nineties met zich mee te brengen.

Punk’s not dead, punk is volledig terug. Een economische crisis die zich nu pas echt laat voelen, een generatie jongeren met een uitzichtloze toekomst en steeds meer sociale onvrede over de toplaag van onze samenleving: 2013 is het jaar dat alle factoren heeft om een revival van de opstandige punkstroming en de schreeuwerige nineties met zich mee te brengen.

Maar is hun invloed wel ooit weggeweest? Het lijkt er meer op dat de punkattitude is doordrongen tot alle aspecten van de maatschappij, wij leveren u het bewijs.

Haute Couture omhelst trashy punk

Geen grote hordes jongeren met felgroene hanenkammen en sluitspelden in de oren die de straat terug opeisen, maar wel de high fashion modewereld die de vrijheidsidealen van de punk omhelst. Niet toevallig, want in mei opent de langverwachte en nu al toonaangevende expo ‘Punk: Chaos to Couture’ haar deuren in het New Yorkse Metropolitan Museum. ‘Punk broke all rules when it came to fashion, and everything became possible after punk.’ Deze woorden van curator Andrew Bolton zijn tegenwoordig de rode draad op de catwalks van de vier modehoofdsteden, waar collectieve rebellie en totale zelfexpressie het credo is. Paradoxaal genoeg ontstaan als een anti-fashion statement – het is op zijn minst lachwekkend dat de beau monde van de modewereld zich inlaat met couture geïnspireerd op de kledij van notoire anti-systeem rebellen uit de jaren zeventig -, lijkt punk nu de grote inspiratiebron te zijn, telkens op een verschillende manier geïnterpreteerd door de grote modeontwerpers. Karl Lagerfeld beroerde even de gemoederen door Alice Dellal, een model met een uitgesproken punkstijl, te benoemen tot gezicht van Chanels handtassencollectie.

Al in 2006 liep Patti Smith, pionier van de New Yorkse punkscène en muze van Ann Demeulemeester, op de catwalk van de modeontwerpster. De anti-fashion rebellie van Comme des Garçons, de overvloedige aanwezigheid van spikes, studs en heel wat leder in de collecties van Burberry en Balenciaga, de uitdagende catwalkshows van Alexander McQueen en ‘mother of punk’ Vivienne Westwood die met haar modeshows politieke statements maakt: de opstandigheid van de punk zit volledig doordrongen in de geesten van de ontwerpers. Is dit fenomeen de nagel aan de doodskist van menig punkliefhebber of is het een bewijs dat punk onsterfelijk is?

De politiek van punkmuziek

Het interessante aan modeverschijnselen is dat ze vaak een reactie zijn op opmerkelijke actuele gebeurtenissen. Waar voormalig Brits premier Margaret Thatcher in de jaren ’80 de muziek, al dan niet gewild, haar politieke engagement teruggaf door bij Britse muzikanten een stroom aan anti-Thatcherliederen op te wekken, geeft ze deze dagen met haar dood de punkrevival opnieuw een duwtje in de rug. Nieuwssites en sociale media brachten de laatste weken liedjes met veelzeggende titels als ‘Margaret on the Guillotine’ (Morrisey) en ‘Maggie (You Cunt)’ (The Exploited) weer volop in de aandacht, en jonge generaties maken opnieuw kennis met anarchistische punkbands als Thatcher on Acid en Crass, die met hun ‘How does it feel (to be the mother of a thousand death)’ duidelijk maken geen grote fan te zijn van de dame. Waarvoor dank, Maggy.

De dood van Chi Cheng, basgitarist van de metalband Deftones, die op 13 april aan een hartaanval overleed, brengt onze aandacht dan weer op die punk- en metalbands als Slayer, Korn, Bad Religion, Pennywise en Turbonegro die net als de Deftones doorheen vele jaren de hoogtes en laagtes van het punkgenre hebben doorstaan en tot op de dag van vandaag succes oogsten. Die laatste drie bands zijn dit jaar overigens van de partij op Groezrock, de jaarlijkse hoogmis voor punk- en hardcoreliefhebbers die elk jaar opnieuw heel wat volk lokt. Geen exclusief feestje voor een obscuur nichepubliek dus, wel een bewijs dat punkmuziek goed op weg is om tijdloos te worden.

Nostalgische streetstyle

De straat is de geboorteplaats van de punk, dus het hoeft dan ook niet te verwonderen dat de streetstyle mode al enige tijd doordrongen is van de opstandige punk- en ninetiesinvloeden. Bikerboots, studs – die tegenwoordig zelfs te vinden zijn op kinderschoenen -, afgeknipte jeansshorts, de leren jas als onmisbaar stuk, Dr. Martensschoenen en de dip dye trend in de haren van stijlbewuste jonge vrouwen: allen hebben ze hun wortels in de non-conformistische modestijlen van de jaren ’80 en ’90. Door merken als Lazy Oaf en Kuccia is het niet moeilijk meer om je terug in de sferen van de nineties te wanen: crop tops bedrukt met bananen, meloenen en ananassen, leggings met luipaardprints en felgekleurde bomber jackets. Die laatste is trouwens helemaal terug: waar we de volumineuze jas enkele jaren geleden grotendeels nog associeerden met gabbers en foute prints, hangt het nu weer volop in de rekken van grote kledingketens en duiken ze op in de modeshows van onder meer Isabel Marant en Stella McCartney. Ryan Gosling – zie zijn satijnen versie in de film Drive -, Rihanna en Kanye West zijn alvast fan.

De comeback van Kickers en BOY London

Ook Lazy Oaf speelt in op de ninetiesnostalgie door een collectie uit te brengen in samenwerking met Kickers, het merk van de kleurrijke schoenen die in de jaren ’90 het straatbeeld beheersten. ‘Ik heb een dierbare heimwee naar mijn witte paar Kickerlaarzen van toen ik elf jaar was. Ik hield zoveel van ze dat ik ze zelfs als bruidsmeisje onder mijn jurk droeg, tot grote ontsteltenis van mijn tante’, aldus Gemma Shiel, ontwerpster van Lazy Oaf. ‘De jaren negentig zijn altijd al mijn favoriete tijdperk geweest als inspiratiebron voor mijn ontwerpen.’

Ook Boy London is een van de gelukkigen die kan teren op de heropgeflakkerde liefde voor trends uit de vorige twee decennia. Sinds Rihanna regelmatig in een volledige outfit van het kledingmerk verschijnt, zie je geen modeblogger meer zonder een beanie of sweatshirt met de schreeuwerige BOY-letters op. Velen weten echter niet dat Boy London wortels in de punkstroming heeft en namen als The Sex Pistols en Debby Harry op zijn fanlijstje mag schrijven. Dat toeristen indertijd niet de eerste BOY-winkel durfden betreden uit angst om bespuwd te worden en Sid Vicious en Andy Warhol regelmatige bezoekers waren, zegt genoeg over de reputatie van het merk. ‘BOY hielp mee een modesubcultuur te creëren; het is een soort van punk-Coco Chanel’, vertelt Stephane Raynor, de oprichter van het label.

DIY

Geen punkrevival natuurlijk zonder het do-it-yourselfprincipe, dat opnieuw zjin/haar hoogdagen beleeft. Immers, harde economische tijden doen de creativiteit in de mens floreren. Denk aan Mme Zsazsa die jonge moeders met veel succes aanstookt om rokjes te breien, en fashionista’s die op hun blogs advies geven over hoe je de crisis op een stijlvolle maar goedkope manier kan doorkomen. Vind je die perfecte, maar tevens veel te dure, afgeknipte jeansshort maar niet in de winkelrekken; knip gewoon zelf je eigen versie. Dat er tegenwoordig zelfs kokette yuppiemeisjes mee rondlopen, al dan niet in een ietwat netter afgeknipte exemplaar en steevast gecombineerd met hun marineblauwe blazer en lakleren loafers, toont aan dat punk allang geen patent meer heeft op DIY. Het centrale thema van de expo ‘Punk: Chaos to Couture’ is dan ook de wijdverspreide invloed die DIY op heel wat modestijlen heeft.

Maar toch, als het aan punkpionier John Lydon ligt, beter bekend als Sex Pistols-frontman Johnny Rotten, moeten we er allemaal niet te veel achter zoeken: ‘Voor mij was een veiligheidsspeld geen bewust modeaccessoire maar wel een nuttig gereedschap, gewoonweg omdat ik niet kon naaien. Meer nog: wanneer mijn moeder ooit eens mijn luier omdeed, stak ze de veiligheidsspeld per ongeluk in mijn penis. Dus op die manier betekent de veiligheidsspeld toch wel heel wat voor mij.’

(AC)