Een uiterst ranke nieuwbouw in de Antwerpse Kammenstraat, voor het Belgische zwangerschapsmerk Fragile, is een polyvalent gebouw. Transparant en van een sierlijke eenvoud, maar bovenal een technisch huzarenstukje.

Of het Fragilevlaggenschip in de schaduw van de monumentale politietoren nu opvalt door zijn zwarte gevel of door het fraaie transparante pand erlangs ? Moeilijk te zeggen. Zeker is wel dat het Antwerpse architectenbureau Import Export Architecture (IEA) met dat laatste een meesterwerk heeft afgeleverd. Een toegankelijker woonzone, extra opslagplaats voor de collecties én kantoorruimte. Dat was het bondige bouwprogramma voor IEA-architecten Oscar Rommens en Joris Van Reusel. “De Kammenstraat heeft een klassiek stedelijke opbouw met beneden winkels en daarboven woningen, die niet altijd even gemakkelijk bereikbaar zijn. Om naar hun privévertrekken te gaan, moesten de eigenaars via een om de hoek gelegen garage passeren om zo via het winkelmagazijn en de achterkant van de winkel boven te geraken. Niet meteen praktisch als je bezoek hebt. Toen ze de opdracht gaven om dit gebouwtje tussen de winkel en het hoekpand te herdenken, hebben we meteen alles in vraag gesteld.”

Het architectenduo wist de eigenaars te overtuigen om het pand te slopen zodat er een smal bouwterrein van honderd vierkante meter vrijkwam. De eerste schetsen wezen meteen in de richting van een buizenconstructie die lijkt te refereren aan oosterse bamboearchitectuur. “Dat idee bood heel wat mogelijkheden, alleen moest het technisch haalbaar zijn”, aldus de architecten. Ze hebben dan ook veel lof voor de inbreng van Studieburo Mouton. Het concept van de ‘stalen bamboe’ vergde immers niet alleen onderzoek naar stabiliteit en bouwtechnische haalbaarheid, ook esthetisch werden er hoge eisen gesteld.

De hoog oprijzende slanke buisprofielen en enkele diagonaal geplaatste dragers creëren samen een delicaat evenwichtsspel, dat nog versterkt wordt door de onconventionele plaatsing van de ramen en de uiterst dunne vloer. “Het geheel zit in elkaar vervlochten als een mikado, draagt zichzelf en kan eigenlijk zo gedemonteerd worden”, luidt het. Bovendien werden de draagvloeren zo tot hun essentie herleid dat er een extra niveau gewonnen werd. “Als plafond hebben we het steeldeck zichtbaar gelaten, en als vloer werd geopteerd voor gepolierd beton met geïntegreerde vloerverwarming. Op die manier krijg je een dunne laag. Tot grote verbazing van de aannemer en gefrons van de loodgieter trouwens, maar het resultaat is erg geslaagd : een vloer van slecht achttien centimeter dik.”

Hangende tuin

Dankzij het transparante gebouw is vanaf de straatkant ook de kleine patio achterin te zien. “We laten de stedelijke natuur optimaal tot haar recht komen. Sterker nog, we voegen er zelfs nog groen aan toe”, klinkt het verwijzend naar de hangende tuin, die overigens een ingenieus irrigatiesysteem verbergt. “De open trap richt de blik omhoog, waar glazen vloerplaten het zicht nog meer vrijlaten. De planten zorgen daarbij voor een natuurlijke toets op de ruwe, zwart gekaleide binnengevel. De andere kant van het gebouw zorgt met een strak afgewerkte witte binnenmuur voor een zakelijk accent”, aldus IEA.

Terwijl de benedenverdieping op een groot toogmeubel na onbestemd is – soms opslagplaats, soms extra etalage – huisvest de eerste verdieping twee showrooms. “De kleding aan de rekken bepaalt hier het interieur. We hebben geprobeerd de ruimte optimaal te benutten, maar ze vooral open te laten, en dat wordt door de gebruikers geapprecieerd. Ze kan aangepast worden aan de noden van het moment. In de snel veranderende modewereld is dat geen overbodige luxe. Vrije ruimte is dus het zuiverste comfort.” Met behulp van een wit gordijn wordt een zone afgebakend die de nodige privacy kan bieden tijdens onderhandelingen, of wordt er gewoon een pashokje getoverd.

De gebogen spiegelwand op niveau één en twee speelt niet alleen in op de noden van het modevak, hij verbergt ook de nutsvoorzieningen en de trap om naar de ontwerpstudio op de derde verdieping te gaan. “Een handige manier om een toilet te integreren, en zo kon ook voor een duidelijk afbakening gezorgd worden tussen publieke zone en privéruimte.” Hoewel de bovenste verdieping dienstdoet als keuken en vergaderzaal, heeft ze nu alle huiselijkheid van een modern duplexappartement. Het terrasje vooraan en het ruime dakterras achteraan bieden extra comfort. En dat caleidoscopische effect van de spiegelbekleding ? “De reacties op de spiegelwand zijn positief. In de bureauzone wordt hij gretig gebruikt om dingen op te kleven. Bovendien : vanwaar je ook kijkt, je hebt altijd een zicht naar buiten.”

Door Christophe De Schauvre I Foto’s Filip Dujardin voor Owi