Een van de ongelooflijkste beelden van mijn afgelopen vakantie is wel dat van een minister die aan een tolpoort op de snelweg rond Bangkok een tijdlang naar elke voorbijrijdende automobilist stond te waien. Een wai is de traditionele Thaise groet: tegen elkaar gedrukte handen worden, afhankelijk van de graad van intimiteit of afstand tussen twee personen, hoger of lager geheven.

De man kwam zich publiekelijk verontschuldigen voor het wangedrag van het tolwezen, dat had voor eigen profijt meer geïnd dan vastgelegd door doodleuk de tol te verhogen met een verzonnen taks. Het innen van ongeoorloofde heffingen door mannen in kaki battledress komt wel vaker voor in Thailand. Mensen betalen meestal zonder piepen, uit angst voor de machtige uniformen.

Maar om zijn gezicht te redden was de minister na een veroordeling van zijn ondergeschikten bereid tot deze publieke vertoning.

Stelt u zich iets vergelijkbaars voor: Steve Stevaert die onderaan het viaduct van Vilvoorde staat om zich wuivend te excuseren voor de hinder die de wegenwerken daar veroorzaakten deze zomer. Of Etienne Schouppe van de NMBS die in Brussel Centraal elke reiziger die met vertraging aankomt, de hand gaat drukken.

In Thailand is nu de Thai Rak Thai partij aan de macht. Dat betekent zoveel als ‘Thais houden van Thais’. De eerste minister, een in de communicatiesector rijk geworden ex-politiefunctionaris, verdiende fors door aan zijn eigen politiebureaus computers te leasen, het bedrijfje stond weliswaar op naam van zijn vrouw.

Nu is hij pas vrijgesproken voor het verdonkeremanen van eigendommen. Elke Thaise eerste minister moet aangifte doen van zijn vermogen als hij aantreedt. En plots bleek Taksin Shinawatra miljarden bahts te hebben weggeschonken aan zijn tuinier, zijn chauffeur en zijn meid. Of liever zijn vrouw had dat gedaan buiten zijn medeweten, dat was althans wat hij het Hof vertelde. Thais houden van Thais.

Maar omdat de eerste minister zich als een vrijgevige sinterklaas gedraagt (hij heeft elk dorp één miljoen baht beloofd voor nieuwe projecten), is het volk bereid hem veel te vergeven. De kranten mogen nog dagelijks schrijven hoe onbehoorlijk het gebeurde is, de straat verwacht alles van de man die ook nog een tussenkomst van dertig baht beloofde voor elke medische behandeling.

Rijk en machtig zijn wordt in een boeddhistisch land als Thailand gezien als een deugd. Wie het nu goed heeft, hoog geboren is of rijk geworden, heeft dat immers verdiend in zijn vorige levens. Als jij het niet goed hebt, komt dat doordat je zoveel slecht karma hebt verzameld in een eerder bestaan. Dat is wat in de wats (tempels) gepreekt wordt.

Maar misschien blijft deze ongelijke gang naar het Nirwana wel niet altijd onverstoord duren. In het onderwijs wordt tegenwoordig het zelfstandige denken gestimuleerd. Leerlingen worden voorzichtig aangezet om niet langer te geloven dat hun leerkrachten onfeilbaar zijn. Een eerste barst in de spiegel? Die spiegel is overigens een computerscherm. Wie de skyline van Bangkok ziet, is daar niet verbaasd over. Maar ook in een afgelegen gat als de noordelijke provinciehoofdstad Mae Hong Son, op de grens met het ondoorgrondelijke Myanmar, is via het cybercafé de wereld maar een klavier ver weg. Voor de prijs van een pakje sigaretten gaat het venster open. Is het daarom dat de monniken zo bang zijn dat via een nieuwe wet die de godsdiensten moet reglementeren, de Sangha, de hoogste boeddhistische orde, ooit ondergeschikt zou kunnen worden aan een regering die zich niet zoveel gelegen laat aan het juiste pad naar het Nirwana?

Tessa Vermeiren