Ik heb een oude liefhebberij herontdekt : die van het dwalen over kerkhoven. Lange rijen, zover het oog reikt, met ambities en dromen waarvan de houdbaarheidsdatum al lang is verstreken. Namen als Hoogstoel, Muishond, Spilthoorn, Slabbaard, Schatteman. Soms kijken ze woest op hun ovale foto, soms gelaten, gepijnigd, verzaligd. Het vaakst licht verwonderd, alsof ze het zelf nog altijd raar vinden wat hun overkwam.

Er zijn kraaien en eksters, en huizen met zicht op het kerkhof, zoals ik er altijd een gewenst heb. Om mijn gedachten over de zerken te laten dwalen als het regent en op dagen met genadig zonlicht. Beuken hebben de sappen van de doden opgezogen om er weer fris gebladerte van te maken. Indrukwekkend vind ik vooral de splinternieuwe, cementen honing-raat met honderden lege hokjes om urnen bij te zetten, met de as van mensen die nog rondlopen, kwaad of welgezind, zich er niet van bewust dat hun plek al gereserveerd is.

In de verte zwelt het geruis aan van verkeersaders. De dolle ritten van de personen daarbuiten, met hun politiek, hun pensioenspaarplannen en hun kluiten. Hun drukdoenerij, terwijl alle wegen onvermijdelijk hierheen leiden. Men zou vaker op een kerkhof moeten komen. Het helpt om de dingen in een breder perspectief te plaatsen en je niet te laten overwoekeren door peulschillen. Ik was vergeten hoe rustig ik daarvan werd.

Vandaag flapperen bij talrijke zerken roze papieren aan staakjes, als vlaggen bij feestelijkheden of een blijde intrede. Zij kondigen het verval aan van de grafconcessie. De stad is gretig om gebarsten graven op te ruimen. Lebensraum hebben wij nodig, voor nieuwe mensen en voor nieuwe doden. Vragen ? Lees ik op het flapperbriefje. Bel naar 09 266 72 60 of mail naar overlijdens@gent.be – de swingendste postbus van het land.

Er wappert ook dergelijk vlaggetje bij de zerk gelegen aan Plein H / Rij 8 / Graf 2, toebehorend aan Wilfried Morbée, beter bekend als John Massis. Tandacrobaat, laat zijn beroep zich met een geweldig woord omschrijven. Voor wie na 1988 ter wereld kwam : Massis verwierf enige wereldberoemdheid met zijn niet aflatende drang om motorfietsen, locomotieven, tweedekkers, luchtballonnen, zeppelins en vliegtuigmoederschepen in bedwang te houden met behulp van alleen maar zijn tanden. IJzer plooide hij ook, met blote handen, ten bewijze waarvan er nu zo’n krulding prijkt op zijn graf. “Mijn leven is een avonturenroman”, zei hij. “Ik breek wereldrecords aan de lopende band maar ben nog nooit, zoals Roelants en Merckx, door de koning ontvangen. Dat is mijn wens.”

“Als je zoals ik 42 jaar bent”, schijnt hij in latere en mindere dagen te hebben verzucht, “zou je in feite het liefst van al op een stoel zitten en niets meer doen.” De tragische held werd door suikerziekte en de hunker naar een vrouw geveld. Hij sloeg wat dan genoemd wordt : de hand aan zichzelf. Stijn Meuris maakte een lied over hem, Johan Heldenbergh een theatervoorstelling en hij eindigde op plaats 172 bij de verkiezing van de Grootste Belg. Momenteel is er een dramaserie over Massis in de maak. Die komt uit in 2014, het jaar waarin – op twaalf juli, dag op dag een kwarteeuw na zijn dood – de concessie van zijn graf vervalt.

Daarna kan de gemeente opruimen wat er van Massis rest. Op zich is dat geen onrecht, een tandacrobaat heeft niet méér garantie op de eeuwigheid dan zijn naaste buren Caroline Mahawa Kaba of Ghislena De Puydt. Gewoon de weg van alle vlees. De logica van het knekelveld. Toch doet het mij iets, omdat deze man zo hard de sterkste mens ter wereld wou zijn dat het aandoenlijk werd. Toen hij een rolletje kreeg, een sterfscène in de film De Leeuw van Vlaanderen, riep hij volgens Jan Decleir verontwaardigd uit : “John Massis sterft niet !”

En zo is het echt. Ik hoop dat iets, of iemand, zich alsnog over dat graf van hem ontfermt.

JP.MULDERS@SKYNET.BE

DOOR JEAN-PAUL MULDERS

SOMS KIJKEN ZE WOEST OP HUN OVALE FOTO, SOMS GELATEN, GEPIJNIGD, VERZALIGD. HET VAAKST LICHT VERWONDERD, ALSOF ZE HET ZELF NOG ALTIJD RAAR VINDEN WAT HUN OVERKWAM