Ze geeft het publiek alles wat het van de naam Versace verwacht, en is een van de sterkste vrouwen in de hedendaagse mode.

Het was het meest emotionele moment uit mijn leven”, bekent Donatella Versace over de modeshow van de lente- zomercollectie ’98 die op 9 oktober 1997 plaatsvond, zonder haar broer Gianni. “Ik wilde de Versace-stijl behouden en hem actueler maken. Het was een gewaagde collectie, geen veilige. Ik leef in extremen. Een lange rok moet tot op de enkels komen. Een korte rok maar tot hier. Een strak zittende rok moet superstrak zitten. Ik heb gedaan wat ik echt wilde en de reacties waren positief. Toch was het ook het droevigste moment uit mijn leven. Ik moest de realiteit onder ogen zien: Gianni was er niet meer.”

Een van de beroemdste modeontwerpers ter wereld, Gianni Versace, was drie maanden eerder neergeschoten voor zijn huis in Miami Beach, Florida. Donatella was in Rome voor een modeshow toen ze vernam dat haar broer vermoord was. De schok was des te groter omdat ze die ochtend, zoals gebruikelijk, nog met elkaar hadden gesproken. In de hectische weken die daarop volgden werkten de rouwende verwanten (Donatella, broer Santo, twee nichtjes en Gianni’s levensgezel Antonio d’Amico) de prêt-à-porter damescollectie af waaraan hij bezig was toen hij stierf, zodat de show in Milaan alsnog kon doorgaan.

Gianni had Donatella dikwijls zijn trendspeurder en muze genoemd. Daarom keek niemand er na de moord van op dat ze de rol van drijvende creatieve kracht op zich nam om het familiebedrijf van 500 miljoen dollar, de Gianni Versace SpA, draaiende te houden. “Ze vormden een cirkel rond me en ondersteunden me. Ik voelde me veilig met al mijn mensen om me heen.”

Ondertussen heeft ze zich ontpopt als een buitengewone kracht in de modewereld. Donatella is een kettingrokende, platinablonde dynamo van één meter zestig, die tien collecties per jaar produceert: twee couture, twee prêt-à-porter, twee voor mannen, twee Versus, en twee Istante. Daarnaast ziet ze toe op het design van de collecties lederwaren, parfums, huisbenodigdheden en accessoires zoals zonnebrillen, juwelen en sjaals. Wie Donatella kent, zegt dat ze altijd veel bravoure en energie heeft gehad.

Ze werd geboren in 1955 in Reggio di Calabria in Zuid-Italië en was de jongste van het gezin. “Mijn oudere broers verwenden me nog meer dan mijn ouders”, bekent ze. “Gianni kende ik het best. Mijn hele leven is hij mijn beste vriend geweest. Toen ik tien was, zei hij me dat hij homo was. Dat leek me heel natuurlijk, omdat hij me alles vertelde. Ik was erg trots op hem omdat hij eerlijk was en zijn hele leven moedig heeft geleefd. Ik vond Gianni altijd te veel in de openbaarheid komen, maar hij besefte niet hoe beroemd hij was.”

Tijdens haar talenstudies aan de universiteit van Florence vroeg Gianni haar om voor hem te komen werken. Tenslotte was ook hun moeder Francesca kleermaakster geweest. “Ze maakte een kruisteken en begon dan in de stof te knippen”, zegt Donatella. “Ze gebruikte nooit een patroon.”

Donatella begon bij Gianni te werken in 1981. Als geboren waaghals spoorde ze haar broer al van bij het begin aan om risico’s te nemen. Het contrast tussen de erg eigenzinnige broer en zus sprong iedereen die met hen werkte in het oog, want ze hadden dikwijls vlammende ruzie. “Gianni was de rijpe, de verantwoordelijke van ons beiden”, merkt ze nuchter op. “Ik zat altijd achter hem aan om andere dingen te doen. Ik wilde dat hij zich nooit veilig voelde.”

In maart 1990, tijdens de laatste repetities voor het defilé van de damescollectie in Milaan, stelde Gianni tot zijn groot ongenoegen vast dat een broek niet bij een nauwsluitende tuniek paste. “Laat ze weg”, suggereerde Donatella meteen. Na een lange, schreeuwerige, publieke ruzie, gaf Gianni toe en het model liep de catwalk op met alleen het bovenstuk met een verrassend open rug en bijna naakte billen. Het werd een grote hit.

Toen bij Gianni in 1993 een zeldzaam soort kanker van het binnenoor werd vastgesteld, gaf hij Donatella meer verantwoordelijkheid. “Ik had al over de zaak nagedacht”, zegt ze. “Omdat we destijds al vreesden dat Gianni aan kanker zou sterven, waren we op de tragedie van twee jaar geleden voorbereid. De twee jaren dat hij chemotherapie kreeg, waren in feite mijn opleiding.” En inderdaad, tegen 1997 was ze verantwoordelijk voor de trendy, iets goedkopere Versus- en Istante-lijnen voor jongere kopers en had ze een bijzonder parfum ontwikkeld dat ze, heel toepasselijk, Blonde doopte.

“Hij keek me soms ernstig in de ogen en zei dan: als er ooit iets met me gebeurt, moet je het goed doen”, herinnert Donatella zich. “Dat waren zijn instructies. Ik moest wel sterk zijn. Een andere keus had ik niet.”

Haar man en kinderen stonden aan haar zij. Sinds 1983 is Donatella getrouwd met Paul Beck, een New Yorker en gewezen Versace-model, mét een diploma milieubiologie. Er liepen hardnekkige geruchten als zou hij Gianni’s vriend zijn geweest voor hij met Donatella trouwde, maar Beck heeft dat altijd met klem ontkend. Over haar lange, blonde man met zijn gebeitelde trekken zegt Donatella zelf: “Hij is fantastisch omdat hij gelijke tred met me houdt. Ik prijs mezelf gelukkig dat hij een Amerikaan is. Amerikaanse mannen denken veel ruimer dan Italiaanse. Hij heeft me niet nodig om het huishouden te doen. Hij is een droom van een vader met passies die niet bij mijn persoonlijkheid passen. Ik ben de strenge. Ik breng de kinderen discipline bij. Ik ben heel matriarchaal, een echte Zuid-Italiaanse.”

Donatella Versace en Paul Beck hebben twee kinderen: een dochter van twaalf, Allegra, en een zoon van zeven, Daniel. Vreemd genoeg wees Gianni Versace niet Donatella, maar zijn nichtje Allegra aan als voornaamste erfgename van zijn miljoenenimperium. Daniel zal de kunstcollectie van zijn overleden oom erven, die onder meer schilderijen bevat van Picasso, Léger en Basquiat. Omdat Donatella de voogd van Allegra is, heeft zij nu het grootste deel van de activa van het bedrijf in handen.

Het hoofdverblijf van het gezin is een royaal achttiende-eeuws appartement met twintig kamers in Milaan, waar de twee kinderen school lopen. Maar ze reizen ook dikwijls naar andere huizen aan het Italiaanse Comomeer, in New York en in Miami. Toch heeft niemand van de familie het huis in Miami bezocht sinds Gianni daar werd vermoord. “Het is nog te vroeg”, zeggen ze allemaal.

Donatella, die geen klassieke, rijzige schoonheid is, heeft hard aan zichzelf gewerkt om indruk te maken. “Je moet jezelf aanvaarden zoals je bent en maken dat je er op je mooist uitziet”, geeft ze toe. “Mijn trekken zijn te sterk om mooi te zijn, maar ik kan mezelf zo bewerken dat ik er interessant uitzie. Daar bestaan heel wat trucjes voor en ik gebruik ze allemaal.”

In vorm en fit blijven is van het allergrootste belang, en ze heeft een uitputtend trainingsprogramma. “Als ik weg ben, train ik vijf keer per week en in Milaan zelfs zeven keer per week”, lacht ze en ze beschrijft haar drie kwartier op de loopband, gevolgd door een half uur met vrije gewichten onder de strenge supervisie van een persoonlijke trainer.

De collectie van Donatella Versace draagt duidelijk haar eigen stempel en is geen imitatie van die van haar broer. “Ik gebruik technologische materialen samen met traditioneel couturemateriaal”, zegt ze. Het bergkristal is vervangen door geraffineerde lovertjes. In vergelijking met Gianni’s expliciete seksualiteit, zijn haar ontwerpen verbazend subtiel en ingehouden, hoewel vaak laag uitgesneden, nauw aansluitend en zinnelijk. “Ik denk dat ik een meer vrouwelijke stijl heb dan Gianni. Zijn talent heb ik wellicht niet, maar wel zijn moed. Na Coco Chanel is er geen revolutie meer mogelijk. De revolutie beperkt zich tot de materialen.”

Een van haar sterke elementen is het gebruik van metalen kettingen, dikwijls geweven door een metalen maaswerk, een van Gianni’s geliefkoosde materialen. Voorts zijn er struisvogelveren, geprikt in knobbelig wit tweed en koperdraden die eruitzien als gesponnen suiker. De boodschap is uitgesproken modern, en dat bevalt de beroemde klanten van Versace wel. “Ik ben er dol op”, besluit Dolores Chaplin, kleindochter van Charlie Chaplin. “We houden van dat sexy ding”, valt haar zus Ema haar enthousiast bij. “Geweldig!” roept actrice Demi Moore uit. “Het is helemaal Gianni en toch heeft het zoveel van haar.” “Versace is altijd een rebel geweest, en rock-‘n-roll is altijd rebels geweest”, oppert actrice Marina Sorvino. “De kleren zijn zo sexy omdat ze niets prijsgeven buiten je kracht en karakter”, analyseert actrice Minnie Driver. “En ze zijn zo slank”, voegt ze eraan toe. “Dat is uitstekend voor een lange vrouw zoals ik.” “Donatella is een fantastische ontwerpster”, vat Trudie Styler, de vrouw van Sting, samen.

Donatella ontwerpt eigenlijk liever voor vrouwen dan voor mannen. “Ik kan werken met de proporties van een vrouwelijk en een mannelijk lichaam”, merkt ze op. “Maar als vrouw ken ik het vrouwelijk lichaam beter. Gianni kende het mannelijke lichaam beter.” Gianni Versace zag zichzelf eerder als een kleermaker dan als een ontwerper. Alle stukken uit zijn collecties voor mannen paste hij zelf.

Met haar man, die de creative director van Versace advertising is, werkt Donatella in de kantoren van het Versace-palazzo in de pittoreske Via Gesù. Stilaan moet het blitse, franke, vrijpostige en schaamteloos flamboyante Versace-imago eraan geloven. Richard Avedon, met wie Gianni had samengewerkt voor theater-, opera- en balletkostuums, moet plaats ruimen. Voor de advertentiecampagne voor de herfst- wintercollectie ’98-’99 werd fotograaf Steven Meisel aangetrokken. “Ik bewonder Avedon, maar er moest verandering komen. Ik begon het saai te vinden, ook al waren zijn foto’s verbluffend. Niets is voor eeuwig, dat heb ik wel geleerd. Je moet hard werken, gewoon al om te blijven waar je bent”, legt ze uit.

Santo Versace is Donatella’s business manager. Financiële analisten slaan hem hoog aan omdat hij, samen met zijn vriend-collega Claudio Luti, een stevige financiële basis voor de zaak heeft uitgebouwd en de organisatie beter heeft gestructureerd om in 1999 op de beurs te kunnen komen. Het was de bedoeling dat het bedrijf midden 1998 aandelen zou aanbieden, en ook al is Gianni nu dood, het management bleef die plannen trouw. Onder Santo’s impuls is het huis Versace nu ook in de verkoop en de distributie gegaan en werd het label een merk. De inkomsten gingen pijlsnel omhoog, van 127 miljoen dollar in 1990 tot 485 miljoen dollar in 1996. Voor 1998 lopen de schattingen op tot 800 miljoen dollar. Volgens bedrijfsadviseurs steeg de winst vóór belastingen van 15 miljoen dollar tot 100 miljoen dollar of meer. En het bedrijf streek bovendien 21,6 miljoen dollar op van Gianni Versace’s levensverzekering.

Santo, die een fervente honkbalfan is en altijd in donkerblauw Versace gekleed gaat, houdt zich het liefst op de achtergrond. Net als Donatella heeft hij twee kinderen. Samen bezochten ze vorig jaar de retrospectieve tentoonstelling van Gianni’s ontwerpen in een villa tegenover het Versace-huis aan het Comomeer. Ze waren er allemaal te zien: de jurk met afbeeldingen van Marilyn Monroe, de befaamde veiligheidsspeldjurk waarmee de Britse actrice en model Elizabeth Hurley op slag overal ter wereld de frontpagina’s haalde, de jurken van prinses Diana, de outfits van Madonna, de pakken die hij ontwierp voor Elton John, Jon Bon Jovi, Bruce Springsteen, Eric Clapton en Michael Jackson, allemaal met het zilveren medusahoofd dat Gianni Versace’s handtekening was. Versace blies de bodystocking nieuw leven in, bracht de mini-jurk terug, gebruikte kousen als broek en vond voor de nacht opnieuw de bustier met parels uit. Zijn kleren waren sexy maar elegant, opzichtig en toch verfijnd. Hij was de eerste die rocksterren en mode bij elkaar bracht met zijn felgekleurde, exhibitionistische ontwerpen en hij introduceerde het verschijnsel supermodel, met catwalkers van 10.000 dollar per uur zoals Naomi Campbell, Claudia Schiffer en Kate Moss.

Terwijl ze zijdelings kijkt naar de ring met een smaragd van 25 karaat aan haar linkerhand (“gekregen van grote broer”), besluit Donatella: “Ik wil het jaar 2000 ingaan met Versace-kleren die niet te opgesmukt of te kunstig zijn, met nieuwe vormen, nieuwe proporties, geen schreeuwerige kleuren. Ik probeer ze zo Versace mogelijk te houden, want daar ben ik goed in.”

Donatella is er vast van overtuigd dat Gianni haar in de gaten houdt. “Hij kwelt me, waar hij ook is, hij lacht met me en zegt: je wil alles op jouw manier doen. Laten we maar eens kijken hoe je het er afbrengt.”

Honie Stevens