In 1976 stond ze op de cover van Newsweek, dat haar uitriep tot “de modevrouw met de grootste marketingwaarde sinds Coco Chanel”. Haar geheime wapen? Een simpele jurk in bedrukt jersey. Vijfentwintig jaar later maakt die fameuze omslagjurk een spectaculaire comeback, net als de ontwerpster, prinses Diane von Fürstenberg.

Linda Asselbergs / Foto’s Michel Vaerewijck

Haar leven leest als een bestseller à la Judith Krantz of Sidney Sheldon: Diane Halfin werd in 1947 in Brussel geboren, als dochter van een Russische vader en een Grieks joodse moeder, die Ravensbrück overleefde. Tot haar veertiende groeide ze op in de Brusselse bourgeoisie: “Als ik aan die tijd terugdenk, heb ik de indruk dat het altijd regende. En dat de tijd ontzettend traag voorbijging. Ik wilde zo snel mogelijk aan die saaiheid ontsnappen.”

De uitweg vond ze toen haar ouders haar in Engeland, Spanje en Zwitserland op kostschool stuurden. In Genève leerde ze de jonge Duitse prins Egon von und zu Fürstenberg kennen. Niet meteen een voor de hand liggende huwelijkskandidaat voor een joodse, maar de twee waren tot over hun oren verliefd. Diane in een interview met het Amerikaanse blad Talk: “En zodra mijn moeder Egon echt leerde kennen, hield ze van hem.” Met Egon trok ze naar New York, waar hun twee kinderen Alexander en Tatiana geboren werden en waar ze in contact kwam met de Amerikaanse modepausin Diana Vreeland, hoofdredactrice van Vogue. De von Fürstenbergs maakten deel uit van de New Yorkse jetset, waarvan de leden elkaar rendez-vous gaven in de swingende Studio 54. Uiteindelijk bleek hun huwelijk niet opgewassen tegen het turbulente nachtleven en de roddelrubrieken, maar de twee bleven op goede voet met elkaar en Diane zou nooit afstand doen van haar adellijke naam.

Intussen had ze een waar mode-imperium opgebouwd, allemaal doordat ze begin jaren zeventig, in volle hippietijd, instinctief aanvoelde dat er een markt was voor ” a little bourgeois dress“. Meer specifiek: een tijdloze en klasseloze omslagjurk uit katoenjersey, praktisch en toch hypervrouwelijk, die het virtuele uniform zou worden voor horden anonieme huisvrouwen. Maar net zo goed voor uiteenlopende beroemde fans als Ali McGraw, Betty Ford, Aretha Franklin, Gloria Steinem en zelfs de zwarte activiste Angela Davis. Negenentachtig dollar kostte de wrap dress toen, in 1976 had von Fürstenberg er vijf miljoen van verkocht en stond ze aan het hoofd van een bedrijf met driehonderd werknemers.

De volgende 25 jaar waren als een roetsjbaan met evenveel ups als downs. Von Fürstenberg wierp zich op de cosmeticabusiness, minnaars kwamen en gingen. Ze verhuisde naar Bali, daarna naar Parijs, waar ze Salvy oprichtte, een Franstalige uitgeverij die het werk van onder andere Alberto Moravia verspreidde. In 1979 al had ze haar kledingcollectie in licentie gegeven en midden jaren tachtig realiseerde ze zich dat ze de controle over haar merk volledig kwijt was. In mei 1994, in dezelfde week dat Jackie Onassis stierf, een vrouw voor wie ze een grote bewondering had en die in New York zowat bij haar om de hoek woonde, werd bij Diane keelkanker vastgesteld. Ze overwon de ziekte, waarna ze stilaan ook de controle over haar mode-imperium terugkreeg.

Van een chique flat op Fifth Avenue verhuisde ze naar een gigantisch pand in het voormalige meatpackers’ district in de opkomende West Village, waar ze naast de showroom en kantoren van Diane von Fürstenberg Studio en Design, een boetiek en haar woning ook een theaterzaaltje installeerde waar allerlei culturele evenementen plaatsvinden. Ze is er omringd door jonge, creatieve mensen onder wie haar schoondochter Alexandra, zus van Pia Getty en prinses Marie-Chantal van Griekenland, beiden geboren als Miller. Amerika ligt opnieuw aan haar voeten, haar kleren gaan er in 350 verkooppunten over de toonbank.

En nu is Europa aan de beurt. In Brussel wordt Dianes nieuwe collectie verkocht in boetiek Greta Marta van haar schoonzus Greta Halfin, een innemende blonde vrouw die ook vlekkeloos Nederlands spreekt. Diane is nadrukkelijk aanwezig op de opening: hyperslank in een van haar bekende omslagjurken in luipaardprint. Voor een blote-schouderfoto knoopt ze de jurk gewillig open: ik zie een gestroomlijnde body en ellenlange benen zonder een grammetje blubber.

“Zie mij hier nu staan in mijn ondergoed”, grinnikt ze met die sensuele hese stem van haar en hangt in het voorbijgaan nog snel ergens een prijskaartje recht, trekt het tunnelkoord van een jurk aan, schuift een vaas een paar centimeter meer naar links. Een vrouw met een scherp oog voor esthetiek, gewend om de dingen onder controle te hebben. En zeldzaam, zeker naar Amerikaanse normen: een vrouw die mooi is zonder er krampachtig jonger uit te willen zien. Of ze zelf een verklaring heeft voor de wedergeboorte van haar beroemde kledingstuk, wil ik weten.

Diane von Fürstenberg: Om eerlijk te zijn, niemand was meer verrast dan ik. Het begon in 1997: mijn merk was zo goed als verdwenen, er zat geen fut meer in. En toch zag ik ineens coole jonge meiden de vintage shops afschuimen voor mijn oude jurken. Karl Lagerfeld had al eerder gesuggereerd dat de tijd rijp was voor een nieuwe, hippe versie van mijn heel herkenbare stijl. Maar wat de doorslag gaf, was wat ik om mij heen zag gebeuren: dochters van vriendinnen die moeders oude jurken vanonder de mottenballen haalden en ermee uit werken en uit dansen gingen. Dat was ook de inspiratie voor de advertentie voor mijn eerste nieuwe collectie: twee volle pagina’s met op de eerste een ernstig kijkend meisje in een printdress, dat zegt: “Hij zat me de hele avond aan te kijken…” En op de volgende pagina, datzelfde meisje, breedlachend: “En toen zei hij: je hebt iets van je moeder…” Toen ik eenmaal besloten had om opnieuw te beginnen, deed ik twee dingen. In de eerste plaats een boek schrijven. In Diane, a signature life heb ik mijn business-memoires neergeschreven, het is een link tussen het verleden en wat ik hoopte dat de toekomst zou worden. Want op dat moment had ik echt geen idee dat het zo’n vaart zou lopen, dat ik een hele nieuwe generatie zou kleden. De volgende stap was dat pand in de West Village kopen. Een symbolisch gebaar: voilà, in dit onontgonnen gebied begin ik opnieuw, met een grote naam misschien, maar met een heel klein bedrijf.

Waarom vallen modebewuste jonge vrouwen op uw kleren?

Ik denk dat ze het idee van energie oproepen. Het zijn kleren voor vrouwen in beweging, die weten wat ze willen en hun eigen weg zoeken. ( knijpt een frisse, lenteachtige jurk in bedrukte zijdejersey tot een bolletje samen) Kijk, het zijn hele praktische kleren die niet kreuken en heel weinig plaats in een reistas innemen. Maar door de slimme snit en de kwaliteit van de stoffen hebben ze ook iets vrouwelijk sensueels en stralen ze een zekere verfijndheid uit. Julia Roberts draagt ze en Cameron Diaz en Sandra Bullock en Nicole Kidman. Mijn jurken in hun nieuwe kortere versie zijn ook populair bij modellen, maar net zo goed bij studenten en werkende vrouwen met kinderen.

Welk advies geeft u vrouwen die er op hun best willen uitzien?

Zichzelf zijn. Ik weet dat het banaal klinkt, maar het is het enige wat werkt. Hoe kun je iemand doen geloven dat je aantrekkelijk bent, als je het zelf niet gelooft? Niet dat het altijd gemakkelijk is om je goed in je vel te voelen. Zeker als de belichting niet meezit, zijn er momenten dat ik denk: “O, mijn God, konden we vandaag maar even overslaan.” Maar over het algemeen heb ik een goede relatie met mezelf en mijn lichaam. Ik eet graag en veel, maar ik ben altijd in beweging: als ik ergens te voet heen kan, zal ik het zeker doen. In New York leef en werk ik in eenzelfde gebouw en ik loop honderd keer per dag de trappen op en af. En ik ben verslaafd aan yoga, wat mij betreft het beste middel om bewust met je lichaam te leren omgaan.

Hebt u zichzelf in zekere zin uitgevonden?

Absoluut. Ik denk dat dat bij iedereen in zekere mate het geval is: tijdens het opgroeien bepaal je voor jezelf hoe je wilt dat de buitenwereld je ziet. Maar bij mij was het extreem. Als kind was ik jaloers op mijn vriendinnetjes met blond, steil haar. Mijn grootste angst was dat ik een saai leven zou leiden, dat er mij niets opwindends zou overkomen. Dus heb ik er alles aan gedaan om er niet gewoon uit te zien.

Is het moeilijker om oud te worden als je een officieel erkende schoonheid bent?

Nu moet ik ineens aan mijn moeder denken. Ze had een heel jonge allure en mannen floten haar altijd na, ook toen ze al ouder was. Als ze zich dan omdraaide, schrokken ze. Ze moest altijd hard lachen als ze dat vertelde en nu overkomt mij precies hetzelfde. Laten we niet flauw doen: fysiek is het niet prettig, oud worden. Wat geweest is, is niet meer en daar is niets aan te doen. Ik kan niet ontkennen dat ik er tegenwoordig veel mee bezig ben, maar ik vind het ook wel prettig, dat mijmeren over ouder worden. Waar ik me bijvoorbeeld heel goed van bewust ben, is dat ik veel minder flirt dan vroeger. Vanaf een zekere leeftijd wordt dat een beetje onnozel, vind ik. Maar dat kan ook het omgekeerde effect hebben: er zijn mannen genoeg die dat net opwindend vinden, een vrouw die zich wat gereserveerd opstelt. En mentaal ben ik er alleen maar op vooruit gegaan, wat onder andere voor gevolg heeft dat ik de aandacht voor mijn uiterlijk niet meer zo nodig heb. Dat heeft de natuur dus mooi geregeld. In zekere zin heb ik mijzelf ook ingehaald. Ik was nog geen dertig en ik had alles al gehad: een huwelijk, kinderen, een groot bedrijf, een chique flat op Fifth Avenue. Nu heb ik niets meer te bewijzen, ik kan leven als een jonge vrouw.

Bent u verslaafd aan glamour?

Ik weet niet of je het een verslaving kunt noemen. Maar goed, ik zal het niet ontkennen: ik hou van glamour. Alleen, wat is glamour? Ik denk dat je er een beetje aanleg moet voor hebben. Stuur mij op weg met een koffertje en ik heb het gevoel dat er mij iets opwindends overkomt. Ook al ga ik naar een fabriek om er de technische details van het fabricageproces te bespreken. Als ik één gave heb, dan is het wel dat ik ook in schijnbaar saaie dingen het avontuur kan zien. Mensen ontmoeten, nieuwe dingen ontdekken, dat is wat mij drijft. Glamour kan ook iets heel simpel zijn. Heel hard werken en dan een paar uur voor jezelf nemen. Van de wereld verdwijnen terwijl niemand weet waar je uithangt, dat is ook glamour.

Waarmee verwent u zichzelf?

Verwennen? Euh, met juwelen. En stoffen, mooie dingen om te betasten. En voedsel. Je ijskast vullen met lekkere dingen, vind ik een genot.

U bent altijd heel onafhankelijk geweest. Hoe heeft dat uw relatie met mannen beïnvloed?

Ik weet niet of het ze gemakkelijker of juist moeilijker gemaakt heeft. Hoe ook, er was geen andere weg. Ik ben wie ik ben en de relatie met jezelf is de belangrijkste van allemaal. Daar heb ik heel vroeg aan gewerkt en dat heeft alles simpeler gemaakt. Een mens moet in de eerste plaats met zichzelf kunnen leven. Maar ik heb een fantastische relatie met mijn kinderen en kleinkinderen. En met een heleboel andere mensen. Ik probeer altijd intimiteit te creëren, ook met mensen die maar even in mijn leven opduiken. Ik verlies niet graag tijd met smalltalk, ik probeer over wezenlijke dingen te praten, dingen die de anderen echt aangaan. Mensen ontmoeten en het gevoel hebben dat er iets gebeurt: het maakt je leven zoveel rijker. Ik probeer aandacht te hebben voor iedereen die ik ontmoet, onverschilligheid is de grootste kwaal van deze tijd.

U behoort tot de eerste generaties vrouwen die alles wilden: een carrière, een gezin, een rijk sociaal leven. Denkt u dat uw dochter en schoondochter het daar gemakkelijker mee hebben?

In hun specifieke geval: ja. Maar alles hangt nog altijd af van het land en de familie waarin een vrouw opgroeit. Misschien is het wel zo: hoe gemakkelijker je iets kunt bereiken, hoe minder vurig je ernaar verlangt. Je wilt toch altijd wat je niet kunt krijgen. Ik vind het nog altijd fantastisch om te proberen alles te hebben. Alles, is dat nu zoveel gevraagd? ( lacht) Pas op: werk, man en kinderen, het blijft een moeilijke combinatie, je hebt er veel discipline en organisatietalent voor nodig. Gedurende een lange periode had ik geen man, dat maakte het een stuk gemakkelijker.

Ik zou denken dat een alleenstaande moeder het juist lastiger heeft.

In mijn geval niet. Ik bedoel: wat ik van een man aan steun had kunnen krijgen, zou niet opgewogen hebben tegen wat ik aan aandacht en energie in een relatie had moeten investeren. Of ik dat als een offer aanvoelde? Nee, absoluut niet. Er waren altijd wel mannen in mijn leven, ik ben niets te kort gekomen. Tegelijk kon ik mijn zin doen, dat is altijd heel belangrijk geweest voor mij.

Lange tijd liep u niet hoog weg met het huwelijk, maar vorig jaar bent u opnieuw getrouwd.

Ik hou van het idee dat je elke dag opnieuw een keuze kunt maken en in dat opzicht is het huwelijk een beperking. Maar de man met wie ik getrouwd ben ( de mediamagnaat Barry Diller) is dan ook geen doorsnee echtgenoot. Hij is heel bijzonder en hij wachtte al zo lang… En hij houdt van mij zoals ik ben, hij verwacht geen toegevingen van mij. We kennen elkaar nu 27 jaar, dan weet je stilaan welk vlees je in de kuip hebt. Maar ik ben ouder nu, ik weet meer en ik ben ook al wat uitgeraasd. Als je drie kleinkinderen hebt, wil je ook wel eens thuis zijn.

Is het beter om op latere leeftijd te trouwen?

Misschien moet je wel jong zijn om de sprong te wagen, later ben je daar te verstandig voor. Nu ja, zoals ik het heb aangepakt, was het nog zo slecht niet. Heel jong trouwen en dan later opnieuw, als je wat bezadigder bent. En jezelf tussenin veel vrijheid gunnen. Maar er bestaan geen regels voor: mijn zoon trouwde op zijn 25 en is gelukkig. Mijn dochter heeft zelf al een kind, maar ze is niet getrouwd. Ze zou gaan trouwen, maar toen heeft ze zich bedacht. Je hoeft nu eenmaal niet getrouwd te zijn om een goede relatie te hebben.

Hoe groot was de invloed van uw moeder?

Of je het nu leuk vindt of niet, je ouders drukken altijd een stempel op je. En mijn moeder was een heel sterke vrouw. Mijn geboorte was een soort mirakel, ik hoorde er niet te zijn zo snel na de ontberingen van de oorlog. Maar aan de andere kant: na de gruwelen die ze doorstaan had, waren de verwachtingen van mijn moeder zo hoog gespannen, dat ze de realiteit zonder mij misschien niet aangekund had. Ik denk dat wij heel goed geweest zijn voor elkaar. Zij heeft mij geleerd het leven te omhelzen, elke dag opnieuw. En om nooit bang te zijn. Enfin, om te proberen niet bang te zijn.

Voor iemand die gewend is de touwtjes in handen te hebben, moet het heel moeilijk geweest zijn om met een ernstige ziekte geconfronteerd te worden.

Je kunt wel proberen je leven zo goed mogelijk te managen, maar je moet je altijd realiseren dat je God niet bent. Van het ene moment op het andere kan alles omslaan. Ik kon mij niet voorstellen dat mijn lichaam mij in de steek zou laten. En toch gebeurde het. Mijn ziekte was een heel verwarrende episode, ik ben ermee omgegaan zo goed ik kon. Je hoort dat verschrikkelijke nieuws en je probeert de realiteit te aanvaarden. Je zegt: zo staan de zaken ervoor, ik ga me hier zo goed mogelijk doorheen slaan. Wat kun je anders doen? Ik weet nog dat ik me veel meer optutte dan anders toen ik voor mijn eerste bestraling ging. En ik heb geluk gehad, ik ben genezen. Maar het kan altijd opnieuw gebeuren, daar ben ik mij heel goed van bewust.

Hoe ziet u de komende jaren?

Op dit ogenblik is alles op mijn werk geconcentreerd. Binnenkort open ik een winkel in Parijs, er zijn plannen voor winkels in Engeland en Duitsland. Ik amuseer mij enorm, het is weer allemaal nieuw en opwindend. Kijk, iedereen die zaken doet, kent ups en downs. Bij mijn eerste succes begreep ik nauwelijks wat mij overkwam. In zekere zin was ik er nog niet klaar voor: ik beging flaters, ging met de verkeerde mensen in zee. Dat hoort er allemaal bij en als ik mijn carrière overschouw, ben ik toch trots. Niemand kan ontkennen dat ik iets bereikt heb. En de tweede erkenning, wat ik nu meemaak, is mij veel meer waard dan de eerste. Je kunt het vergelijken met moeder en grootmoeder worden: met mijn kinderen heb ik fouten gemaakt die ik met mijn kleinkinderen niet meer zal maken. Nog iets: in mijn eerste carrière was ik omringd door oudere mensen, nu is het net omgekeerd. Mijn medewerkers zouden allemaal mijn zoons en dochters kunnen zijn. En ik werk in een heel jonge buurt, met achter de winkel een theater, dat ik als een platform voor nieuw talent beschouw. Zo sta ik volop in het leven, wat een geweldige manier is om oud te worden. Ik begrijp leeftijdsgenoten niet die zich terugtrekken of het kalmer aan gaan doen. Werk is zo essentieel voor je gevoel van eigenwaarde. De ongelukkigste jaren in mijn leven waren die dat ik niet werkte en mij volledig aan mijn kinderen wijdde. Kinderen die hun moeder op de koop toe een veel minder leuk mens vonden. Als je het mij vraagt, is de hele onthaastingstrend een samenzwering van de farmaceutische industrie om zoveel mogelijk peppillen te slijten.

De collectie van Diane von Fürstenberg is verkrijgbaar in boetiek Greta-Marta, Waterleidingsstraat 58, 1050 Brussel. Info: 02-534 88 24 of www.gretamarta.com

“Hoe kun je iemand doen geloven dat je aantrekkelijk bent, als je het zelf niet gelooft?”

“Mensen ontmoeten en het gevoel hebben dat er iets gebeurt: het maakt je leven zoveel rijker.”

“Wat ik van een man aan steun had kunnen krijgen, zou niet opgewogen hebben tegen wat ik aan aandacht en energie in een relatie had moeten investeren.”

“Ik begrijp leeftijdsgenoten niet die zich terugtrekken of het kalmer aan gaan doen. Werk is zo essentieel voor je gevoel van eigenwaarde.”