‘Vrouwen zijn geen human beings maar human givers’ schrijft filosofe Kate Manne in ‘Entitled’

Nathalie Le Blanc staat stil bij de frappante feiten die ze al lezend opmerkte.

Soms vind ik de wereld ingewikkeld. Onbegrijpelijk zelfs. Ik ga ervan uit dat iedereen het een goed idee vindt dat mannen en vrouwen gelijke rechten en kansen hebben. Alle Belgen gelijk voor de wet, weet je wel. Maar de realiteit is anders. Vrouwen werken nog grote happen van de ’tweede’ huishoudelijke shift en mannen hebben volgens VUB-onderzoek elke dag een uur meer vrije tijd, toch bijna een hele werkdag per week. We controleren collectief nog altijd wat vrouwen dragen, of het nu de sexy jurk van psychologe Kaat Bollen dan wel de hoofddoeken van moslima’s zijn. Als meisjes en vrouwen hun hoofd boven het maaiveld uitsteken, door bijvoorbeeld in het parlement te zitten, actie te voeren voor het klimaat of goed te zijn in een quiz, krijgen ze op sociale media tonnen bagger over zich heen. In theorie vinden we verkrachting een afschuwelijke misdaad, maar uit de cijfers over seksueel en partnergeweld blijkt dat de daders grotendeels ongestraft wegkomen met hun misdaden. Het fenomeen waarbij we één ding vinden – gelijkheid is goed – maar een ander ding doen – mannen en vrouwen anders behandelen – vind ik verwarrend.

Vrouwen zijn geen human beings maar human givers, en mannen de rechthebbenden op hun giften

Gelukkig lees ik bij filosofe Kate Manne een theorie die voor mij wat licht werpt op de situatie. Ze geeft les aan Cornell University en is volgens Prospect Magazine een van de tien interessantste denkers van dit moment. In haar eerste boek Down Girl stelt ze dat misogynie en seksisme geen kwestie zijn van individuele mannen die vinden dat vrouwen minderwaardig zijn en dus geen gelijke behandeling verdienen. Het is complexer dan dat. Vrouwen worden volgens Manne door de hele maatschappij gezien als de ‘gevers’ van de soort. Er wordt van hen verwacht dat ze zorg, affectie, aandacht, bewondering, seks en liefde geven. Bovendien blijven ze het best weg van traditioneel mannelijke dingen zoals macht, autoriteit, woede en kennis. Doen ze dat niet, dan worden ze teruggefloten. Vrouwen zijn geen human beings maar human givers, en mannen de rechthebbenden op hun giften.

Entitled is meteen ook de titel van Mannes nieuwste boek, over de concrete gevolgen daarvan voor uw en mijn leven, van mansplaining tot glazen plafonds. Het is de reden dat wildvreemde mannen die me op straat nafluiten, ’trut’ roepen als ik hen negeer. Ze willen me niet complimenteren, ze willen mijn aandacht en als ik hun niet geef waar ze recht op hebben, beledigen ze me. Het is de reden dat we veel strenger zijn voor vrouwelijke leiders, want ‘ze is bazig/keihard/ ambitieus/uitgekookt’, eigenschappen die nuttig zijn voor mannen, maar onvergeeflijk voor gevers. Daarom juichen we Jacinda toe, maar verfoeien we Hillary. Dat vrouwen de zorgers zijn, is de reden dat moeders meer dan vaders geloofd worden als ze met hun kind naar de dokter gaan, maar voor hun eigen klachten langer moeten wachten en minder pijnmedicatie krijgen dan mannen. En ook waarom we mannen Nobelprijzen geven als ze voor hun eigen kinderen zorgen, en vrouwen vervelende zeuren vinden als ze hun partner vragen evenveel te doen in het huishouden. Een probleem dat door de coronacrisis nog versterkt lijkt.

Kate Manne kreeg tijdens het schrijven van dit boek een dochter, en sluit haar betoog af met de dingen waarvan zij vindt dat haar kind er als volwaardig mens recht op heeft: autonomie over haar lichaam, haar mening geven en effectief gehoord worden, nee mogen zeggen, kennis en de kans om dingen uit te leggen zonder onderbroken te worden, kwaad/triest/onzeker zijn, een goede leider zijn, pijn hebben, vrije tijd, en een partner die dezelfde verantwoordelijkheid neemt en dezelfde hoeveelheid werk doet in haar gezin. Helder en niet ingewikkeld, waarvoor dank, mevrouw Manne.