De fragiele balans tussen werk en gezin: hoe je de belangrijke ballen wél in de lucht kan houden

In haar boek ‘Wat een moeder leiden’ kan helpt psychologe Lies Clerx nieuwe en toekomstige moeders bij het maken van professionele keuzes en bij het genieten van de kleine dingen. In dit fragment vertelt ze waarom het oké is om het hele jaar door aan kerstversiering te denken.

Ik hoor wel eens: ‘Ik kan niet alle ballen in de lucht houden.’ Eerst en vooral voelt dat altijd als een opluchting voor mij, zo van: oef, zij ook al niet. Wederom een bevestiging dat die superwoman niet bestaat. Liever buig ik die vraag dan wel om naar: ‘Je weet niet hoe je de juiste ballen moet kiezen?’

Welke ballen zijn van glas en welke van plastic?

Nu is het zoals bij een kerstboom: je hebt glazen ballen en je hebt plastic ballen. Glazen ballen, die moet je te allen tijde in de boom proberen houden, want deze zijn kapot als ze op de grond vallen. Plastic ballen kunnen tegen een stootje, die mag je dus onderin je kerstboom hangen op hoogte van katten, kruipende baby’s en andere schoothangers. Het is leuk als ze blijven hangen, maar het is ook geen drama als ze eens een keertje op de grond vallen en zelfs blijven liggen. Dat levert geen schade op. Het is aan jou om te bepalen welke ballen van glas zijn en welke van plastic.

Welke rollen en taken moet je vandaag vervullen omdat jij de verantwoordelijkheid draagt? Welke verplichtingen heb je op wekelijkse basis binnen elke rol? En welke ballen wil je zelf hoog houden omdat ze voor jou prioritair zijn in het leven? Omdat ze in lijn liggen met je ambities en dromen? Het kan perfect zijn dat het eerste lijstje (‘de moetjes’) meer glazen ballen telt dan je lief is – kijk dan eens welke je zou kunnen overdragen of uitbesteden. Mogelijk komt er dan meer tijd en energie vrij voor die tweede soort, die waarvan je hart gaat zingen. En eigenlijk is het heel simpel: die glazen ballen zijn niet in het minst je gezondheid en je gezin. Als er aan je gezondheid iets schort, dan liggen uiteindelijk alle ballen op de grond. Dus die bal dienen we altijd goed vast te houden (zelfzorg!). Ook je gezin is een belangrijke, want als die bal naar de achtergrond verschuift, om welke reden dan ook, dat brengt vroeg of laat schade toe. Dus: jezelf en je gezin. En van daaruit ga je verder prioriteren.

Vaak volgen er dan nog enkele glazen ballen als sport en hobby’s, die we ook liefst niet zomaar neerleggen (en terecht). Voor mij is het trouwens een teken aan de wand als alle plastic ballen (zowel privé als op werkvlak) ineens weer van glas lijken. Dat voelt voor mij enorm ‘2016’ (de periode van Clerx’ burnout, red.) en dus als een rode vlag. Tijd dan om de oefening opnieuw te doen dus.

Tijd kopen? Waarom?

Alles begint met wat je echt ‘moet doen’ en wat ‘leuk is als het gedaan is’. Als je de dingen die jij onnodig vindt (de zogeheten ballast) van je kar kan gooien, dan heeft dat enorm positieve effecten op je mentale welzijn. Dan moet de knop in je hoofd natuurlijk wel worden omgedraaid van ‘ik doe alle dingen’ naar ‘ik doe alleen nog de dingen die ik moet doen’ of ‘die er voor mij toe doen’. Dat laatste kost tijd en oefening, maar je leven zal daarna nooit nog hetzelfde zijn. We herinneren ons allemaal een moment waarop onze agenda bol stond van de afspraken en onze mini ineens ziek werd (of iets anders wat er onverwacht gebeurde), en we op niemand konden rekenen. Op dat moment valt ook alles weg behalve het hoogstnoodzakelijke. Waarom staat die filter niet standaard aan?

Het is geen kwestie van meer of minder tijd, maar van de tijd die je hebt juist in te delen

Waarom overleven we nog te veel van vakantie naar vakantie, van het ene weekend naar het andere? Eigenlijk ook een beetje van hoogtepunt naar hoogtepunt. Waarom slagen we er zo beperkt in om onze dagen gedoseerd genoeg te organiseren zodat we niet uitgeput aan de eindmeet hoeven aan te komen? Om te genieten van de kleine momenten, in plaats van te rennen van de ene high naar de andere. Als je snel een douche neemt om nog tijd over te hebben om de krant te lezen voor je werkdag start, dan zal je merken dat je aandacht tijdens het lezen ook zal afdwalen naar de volgende taak. Kies wat je wil doen met de tijd je hebt, en geniet ten volle van dat moment.

Ik zei eens: ‘Ik zou ergens meer tijd willen kunnen kopen.’ Waarop mijn man gevat reageerde: ‘Om die uren vervolgens ook nog eens vol te plannen?’ Hij had weer gelijk. Het is geen kwestie van meer of minder tijd, maar van de tijd die je hebt juist in te delen.

Focus op je doelen, op je wensen en waar je naartoe wil. Alles wat niet in dat plaatje past kan in principe weg – gooi al die ballen van plastic de deur uit. Dat an sich kan je al wat extra tijd opleveren. Het is soms gek te beseffen hoeveel tijd we steken in zaken die we eigenlijk niet willen doen. Een triviaal voorbeeld is poetsen: mijn man wordt er niet vrolijk van en ik nog minder, dus besteden we het uit aan een professional. Ook word ik niet langer vrolijk van volgepompte weekends (lees: van vrijdagavond tot zondagavond de ene activiteit na de andere), dus houden we minimaal één dag vrij, en ook minstens één weekend per maand. Hoeveel je op zo een momenten kan bijtanken als gezin is ongezien. En als je toch beslist dat er headspace en goesting is om iets te gaan doen, dan kan het uiteraard alsnog. Maar er zijn geen verplichtingen. Niks moet, niksen mag.

Uit: Wat een moeder leiden kan, Lies Clerx (Borgerhoff & Lamberigts, 22,99 euro)