Ontwerper Jean-François D’Or: ‘Misschien blijf ik ergens een tiener, roekeloos, op zoek naar risico’s’

Voormalig Designer van het Jaar Jean-François D’Or (47) studeerde aan La Cambre in Brussel en startte zijn studio Loudordesign in 2003. Naast zijn ontwerpen voor merken als Ligne Roset en Droog Design werkt hij geregeld met interessegebieden als de poëzie, muziek, de beeldende kunsten en wetenschap. Zo brengt hij aansluitend op de tentoonstelling Cosmos in Grand-Hornu deze week de multidisciplinaire performance Carte blanche pour un trou noir.

Ik wil mezelf niet opsluiten in één vakje. Rond mijn zeventiende heb ik een weg gekozen: ik ging design studeren, raakte gepassioneerd en stond daarna voor de uitdaging om er mijn beroep van te maken. Tegelijk zijn mensen zoveel meer dan dat en bouwen we allemaal verder met verschillende rugzakjes. Design is waar ik het grootste deel van mijn tijd aan heb besteed, maar daarom ben ik nog geen ontwerper in hart en nieren. Ik had vroeger andere passies zoals schrijven en muziek maken, en die deuren heb ik niet gesloten.

Misschien blijf ik ergens een tiener: roekeloos, op zoek naar risico’s. Als ik me op andere terreinen waag, is dat ook omdat instanties me komen zoeken, maar het blijft een beetje met vuur spelen, met het gevaar onhandig over te komen.

Design is nooit een comfortabele discipline. Mijn ongemak is relatief omdat ik al twintig jaar in het vak zit, maar toch. Ik kan als zelfstandige niet zitten wachten tot anderen me komen halen, en het is geen optie om mezelf voortdurend te herhalen. Tegelijk vergt alles veel tijd: je moet eerst veel informatie en gegevens verteren en het probleem goed begrijpen voor je met een specifieke oplossing kunt komen.

Ik las onlangs dat een wetenschapper niet volwassen kan worden. Dat spreekt me aan: als een kind de naïviteit bewaren om vragen te blijven stellen en vanzelfsprekendheden te betwijfelen, zonder enig taboe. Ik heb van mijn grootvader, een vermaarde professor, heel wat wetenschappelijke boeken uit de jaren vijftig geërfd – het is fascinerend om te zien hoeveel zekerheden uit die tijd ondertussen weggevaagd zijn.

De moderne natuurkunde fascineert me eindeloos. Bij de voorbereiding van mijn installatie in de Cosmos-tentoonstelling in Grand-Hornu en mijn performance ben ik opnieuw in mijn collectie Science & Vie gedoken, een magazine dat ik al sinds mijn veertiende lees. Het behandelt zowat alles van antropologie tot neurologie, en dus ook de moderne fysica. Elk antwoord daar leidt tot nieuwe vragen, elke ontdekking tot nieuwe twijfels, wat de veronderstelde werkelijkheid telkens opnieuw door elkaar schudt. Ik ben op een heel ander niveau met de metafysica bezig, maar je richten op het oneindig grote en het oneindig kleine doet duizelen. Dat helpt om de dagelijkse problemen van het leven in perspectief te zetten.

Ik hou ervan om de reacties op mijn werk te bekijken. Als designer heb ik er niet altijd de kans toe, maar wanneer ik een installatie maak, bestudeer ik graag het publiek. Zo was ik ondersteboven van de reacties op Le chant du coquelicot, een poëtische installatie voor Kenzo in het centrum van Brussel. Mensen gingen er niet alleen voor zitten, maar waren zichtbaar ontroerd. L’indécis, mijn magnetische slinger in Grand-Hornu, speelt dan weer met de wetten van de fysica, dankzij de interactie met magneten die voortdurend zijn beweging beïnvloeden. Velen verwonderen zich over die slinger die alle kanten uitgaat en keren zelfs terug omdat ze zijn grillige choreografie willen begrijpen.

De pandemie heeft ons een kans gegeven om na te denken over hoe het anders kan. De evolutie van onze samenleving was er een van steeds meer technologie en comfort, wat duidelijk niet voor iedereen goed uitpakte en tot excessen leidde. Alleen vrees ik dat het venster alweer gesloten is en we eerst tegen een nog hogere muur moeten oplopen om alles in vraag te stellen. Velen lijken vooral te hopen dat de zaken weer zoals vroeger worden, en tegelijk is de onzekerheid zo groot dat iedereen extreem voorzichtig is: designmerken aarzelen om nieuwe edities uit te brengen, beurzen worden geannuleerd, de vertragingen en kosten lopen op omdat alles veel langzamer gaat, en ondertussen blijft het motto dat alles steeds sneller moet. Ik zie voor mezelf maar één oplossing: gas terugnemen en voorrang geven aan eenvoud en het gezond verstand, dingen die ik al langer nastreef.