Waarom je natuurwijn moet leren kennen: ‘Hierin proef je de onbezonnen terroir’

De hang naar authentieke producten en smaken heeft definitief de wijn bereikt. Zetten de wat ongewonere flessen ook de Belgische wijnwereld op zijn kop?

Natuurwijnen kennen voor- en tegenstanders, maar een ding is zeker: ze zijn niet meer weg te denken uit het wijnlandschap. Daarvan getuigen het groeiende aantal flessen op de wijnkaarten en bij verdelers, maar ook het festival PURr, dat intussen aan zijn derde editie toe is. Op die wijnbeurs verzamelen drie jonge ondernemers verschillende huizen die een eerlijke vorm van wijnbouw representeren. Wij spraken met organisator Jason Zappa Janse.

Er bestaat biologische en biodynamische wijn, maar jullie spreken over natuurwijnen. Wat is dat juist?

‘Dat is inderdaad niet heel gemakkelijk te definiëren. Elke natuurlijke wijn is per definitie biologisch, maar niet elke biologische wijn is natuurlijk. Bij natuurwijn gaat de maker nog een stapje verder dan het Europees biolabel oplegt. Dat label is gekoppeld aan bepaalde normen en laat sommige ingrepen nog toe. Biolandbouw is al een gigantische stap in de goede richting, want zo worden er al heel wat minder pesticiden gebruikt in wijngaarden, er komen minder chemicaliën aan te pas in de kelders. Maar wij gaan liever nog een stapje verder door ons te concentreren op natuurwijn.

Niet alle natuurlijke wijnen zijn lekker, maar alle lekkere wijnen zijn wel sowieso natuurlijk

Daar bestaan geen streng omlijnde definities voor. Het enige criterium dat voor ons kwalificeerbaar is, is de hoeveelheid toegevoegde sulfieten in de wijn. Bij biologische wijnen mag dat nog relatief hoog zijn, maar natuurwijnen mogen maximum tot 35 milligram sulfieten per liter bevatten. Sulfieten worden aan wijnen toegevoegd om ervoor te zorgen dat de fermentatie stopt en zodat de wijn iets langer bewaard kan worden. Ze hebben op zichzelf geen smaak, maar zorgen door hun werking wel voor een immens verschil in het eindproduct. Natuurwijnen worden op geen enkele manier geremd. Er worden geen producten aan toegevoegd die wel in commerciële wijnen eindigen. Daardoor hebben ze een veel uitgesprokener karakter geur. In natuurwijn proef je de onbezonnen terroir.’

Is dat wat jou zo aantrekt in die natuurwijnen?

‘Ook, ja. De eerste keer dat ik een glas natuurwijn dronk, proefde ik iets dat ik niet kon vergelijken met iets wat ik ervoor al had gedronken. Maar daarnaast heb je ook het grotere plaatje. Natuurwijnen worden vaak of bijna uitzonderlijk gemaakt op kleine familiedomeinen. Achter elke fles schuilt dus een heel uniek en mooi verhaal. Natuurwijn en menselijkheid gaan bijna hand in hand.’

Natuurwijnen zien er anders uit en hun smaak is ook meer uitgesproken. Wil je, eens je dat geproefd hebt, enkel nog natuurwijn of kan jij ook nog genieten van een glas commerciële wijn?

‘We willen ze met PURr zeker niet tegenover elkaar uitspelen. Er zijn immers zeker commerciële wijnen die ik weet te appreciëren. Net zoals bij natuurwijnen is het aanbod zo groot dat het te gek zou zijn om al die soorten af te schrijven. Maar mijn persoonlijke voorkeur gaat naar natuurwijnen. Niet alle natuurlijke wijnen zijn lekker, maar alle lekkere wijnen zijn wel sowieso natuurlijk. Er zijn dus zeker flessen die ook leken in de natuurwijn zullen weten te smaken. Er zijn zoveel parameters en variëteiten om te leren kennen.Daarom organiseren wij PURr: zodat mensen hun smaak kunnen ontdekken.

Een verhaal doet zoveel met mensen

Ik geloof ook dat natuurwijn in de lift zit. Het past helemaal binnen de huidige tendens: biologische teelt, transparantie, een korte keten en duurzaamheid zijn allemaal zaken waarvan het draagvlak groeit en zijn allemaal inherent verbonden met natuurwijn.’

Korte keten is een belangrijk deel van dit verhaal, maar niet elke consument vindt even gemakkelijk zijn weg daarin.

‘Het is aan de importeurs en distributeurs om de domeinen te ontdekken en hen te vertegenwoordigen. Zij reizen veel en proeven heel wat verschillende wijnen en dat doen ze in België heel goed: ons land kent al heel veel importeurs die bijna exclusief met natuurwijn werken. Ook wij proberen uiteraard ons steentje bij te dragen aan de bekendheid en verspreiding van natuurwijnen. Met PURr creëren we een platform voor makers die nog niet vertegenwoordigd zijn in België, zodat zij hun producten kenbaar kunnen maken aan de wereld.’

Heb je een favoriet natuurwijnhuis?

‘Dat is een verschrikkelijke vraag, er zijn er zoveel. Ik kan je wel zeggen wat een heel belangrijk domein is geweest voor mij in mijn kennismaking met natuurwijn. Dat was zo’n tien jaar geleden, toen ik in het Gentse restaurant Per Bacco werkte. We schonken toen wijn van Cascina degli Ulivi, het domein van de legendarische wijnmaker Stefano Belotti in Piëmont. Zijn rode en witte tafelwijn waren een beetje moeilijk van smaak, maar wel onpretentieus. De bijnaam van de witte wijn zegt genoeg: die werd semplicimente vino, ofwel ‘simpelweg wijn’ genoemd. Flessen bevatten niets anders dan gefermenteerd druivensap, het was de essentie van wijn. Dat was zo’n levendige, frivole, toffe wijn, dat ik er helemaal door omver geslagen werd.

De wijn van Cascena degli Ulivi was niet heel toegankelijk: hij was bijvoorbeeld ongefilterd en er zaten restkristallen in. Maar het verhaal erachter deed het hem altijd, zelfs voor mensen met een klassieke smaak. Een verhaal doet zoveel met mensen. Dat willen wij ook doen met PURr: mensen de kans geven de verhalen achter de flessen en de domeinen te leren kennen, door hen rechtstreeks met de makers in contact te zetten.’