‘Het niet betalen van een leefbaar loon zorgt voor mensenrechtenschendingen én is slecht voor het milieu’

Tijdens de Week van de Fair Trade doet Fairtrade Belgium beroep op onze innerlijke ‘Fairtrader’ en wil de organisatie bijdrages aan meer ‘Fairness’ in de kijker zetten door ze te belonen met Fair Cards. Ze geeft ook zelf het goede voorbeeld door aan onder meer Minister Meryame Kitir en de voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad Amir Bachrouri Fair Cards uit te delen. ‘Laten we van de Week van de Fair Trade gebruikmaken om meer samen te werken aan een betere en duurzamere wereld’, aldus Koen Van Troos, verantwoordelijke PR bij Fairtrade Belgium.

Net als ieder jaar, vieren we van 6 tot 16 oktober de Week van de Fair Trade, eerlijke handel. De hoogmis van een systeem dat sociale rechtvaardigheid of ‘fairness’ vooropstelt door een eerlijke prijs te garanderen voor de boer en een premie voor de coöperatieve. Een systeem dat opnieuw mens en milieu centraal wil stellen in de economie en waar momenteel 1,7 miljoen boeren- en boerinnen en arbeid(st)ers in 73 landen bij aangesloten zijn. Mensen voor wie onze keuzes van merken van koffie, bananen en chocolade écht er toe doen. Hun rechten worden immers in vele gevallen nog steeds niet gerespecteerd.

Zo krijgen Haïtiaanse migranten vaak een hongerloon als ze tewerk worden gesteld op bananenplantages in de Dominicaanse Republiek wegens een gebrek aan erkenning van hun statuut, en is de prijs van cacao in Ivoorkust (samen met Ghana goed voor ongeveer 70 procent van de wereldwijde cacaoproductie) recentelijk opnieuw gedaald.

Een correct loon, een leefbaar inkomen

En het niet betalen van een correct loon, een leefbaar inkomen ligt aan de basis van allerlei mensenrechtenschendingen én heeft een negatieve impact op het milieu. Zo wordt ontbossing in Ivoorkust in sommige gevallen veroorzaakt door familiale cacaoboeren die snel hun opbrengsten willen verhogen door hun akkers te vergroten. En stellen deze boeren soms ook kinderen tewerk om zo goedkoop mogelijk te kunnen produceren en uit te kosten te geraken. Een correct loon zorgt er dan ook voor dat niet enkel de productiekosten worden terugverdiend, maar dat ook boeren en arbeiders op plantages in staat zijn om comfortabel door het leven te gaan.

Het niet betalen van een leefbaar loon zorgt voor mensenrechtenschendingen én is slecht voor het milieu.

Maar in hoeverre vinden wij dat onze verantwoordelijkheid, en waarom zouden we on dat aantrekken? Vinden wij het belangrijk om te zorgen voor meer ‘fairness’ voor die producenten en werknemers in verre landen, of vinden we het niet eerder een ver-van-ons-bord-show? De recente polemiek rond de beslissing van de stad Aalst om niet langer voor de titel van Fairtrade gemeente te gaan, maar te focussen op duurzame producten van ‘bij ons’ toont immers aan hoe de belangen van ‘onze’ boeren vaak als tegengesteld worden gezien aan die van boeren van ‘ginderachter’.

Een ‘faire’ wereld

Om op die vragen een antwoord te vinden, lieten we met Fairtrade Belgium een marktonderzoek uitvoeren om beter te begrijpen wat ‘de Belg’ verstaat onder een ‘faire’ wereld en hoe hij/zij vindt dat we daar best aan bijdragen. In het onderzoek worden zaken als toegang tot basisbehoeften, respect voor sociale rechten én een eerlijk rechtssysteem én de garantie op eerlijke lonen, als essentiële elementen voor een ‘faire’ samenleving naar voor geschoven. De garantie op eerlijke lonen blijkt ons dus wel nauw aan het hart te liggen.

46 procent van de ondervraagden geeft aan meer te willen betalen voor eerlijke producten.

Het onderzoek toont ook aan dat we ook ervan overtuigd zijn dat de wereld ongelijk is (65 procent van de ondervraagden geeft dit aan) en dat we ook in ons dagelijks leven vaak met onrecht te maken krijgen. Zo was 73 procentvan de bevraagden in het onderzoek al eens getuige van onrechtvaardigheden als racisme en discriminatie op basis van sociale klasse en was 1 op de 2 ondervraagden al eens slachtoffer van één of andere vorm van ‘unfairness’.

‘Faire’ aankopen zorgen voor meer ‘fairness’

Reden temeer dus om hier nu meer dan ooit iets aan te willen doen. Het onderzoek toont immers aan dat we mede door COVID nu écht actie willen ondernemen voor meer fairness, meer rechtvaardigheid. En dat vertaalt zich blijkbaar ook in onze aankopen.

Het ligt ons nauw aan het hart, die wereld waarin we niet alleen met het klimaat en het milieu, maar ook met mensen op een rechtvaardige manier omgaan. Mensen van bij ons en mensen van veraf.

Wanneer in het onderzoek de vraag wordt gesteld welke acties de meeste impact hebben op een meer rechtvaardige wereld, komt verantwoord consumeren steevast aan bod, net na het opkomen voor mensen die slachtoffer zijn van een oneerlijke behandeling en net voor het meer focussen op duurzaamheid en ‘fairness’ in het onderwijs. Omgekeerd is het ook zo dat fairness, net zoals milieu, een belangrijke drijfveer blijkt om duurzame aankopen te doen. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat 46 procent van de ondervraagden aangeeft meer te willen betalen voor eerlijke producten.

Een gedeelde verantwoordelijkheid

Maar we vinden niet dat het zorgen voor meer ‘fairness’ enkel onze eigen individuele verantwoordelijkheid is. Zo vinden we volgens de studie dat fabrikanten en bedrijven over het algemeen nog te weinig inspanningen doen op vlak van ‘faire’ producten.

Burgers moeten kiezen voor meer duurzaamheid in de winkelkar en in het stemhokje, overheden moeten sociale rechtvaardigheid hoog in het vaandel dragen en bedrijven moeten zorgen voor ‘faire’ producten; voor het milieu, de consument én voor de producent.

Ook de politiek en het beleid moeten hun rol spelen, vinden we, de overheid heeft een belangrijke verantwoordelijkheid om sociale rechtvaardigheid in de maatschappij te ondersteunen. Een overheid waarvan we vinden dat we die we kunnen aansturen door onze stem te geven aan partijen die sociale vaardigheid hoog in het vaandel dragen, volgens het onderzoek de vierde meest efficiënte manier om te zorgen voor meer ‘fairness’.

#weareallfairtraders

Het realiseren van een ‘faire’, sociaal rechtvaardige wereld blijkt dus vooral een verhaal te zijn van samenwerking. Burgers moeten kiezen voor meer duurzaamheid in de winkelkar en in het stemhokje, overheden moeten sociale rechtvaardigheid (en principes als eerlijke lonen en toegang tot basisbehoeften voor iedereen) hoog in het vaandel dragen en bedrijven moeten zorgen voor ‘faire’ producten; voor het milieu, de consument én voor de producent. Want het ligt ons nauw aan het hart, die wereld waarin we niet alleen met het klimaat en het milieu, maar ook met mensen op een rechtvaardige manier omgaan. Mensen van bij ons en mensen van veraf.

Laten we daarom van de Week van de Fair Trade gebruik maken om meer samen te werken aan een betere en duurzame wereld, want #weareallfairtraders.