Insecten zijn erg voedzaam en kunnen veel duurzamer gekweekt worden dan traditioneel vlees. Maar hoewel ze in veel delen van de wereld al eeuwenlang gegeten worden, blijft het in Europa grotendeels taboe, schrijft Peter Alexander, hoogleraar Voedselveiligheid aan de Universiteit van Edinburgh.
Insecten als voeding wordt steeds meer bespreekbaar, en de consumptie ervan zit stilaan in de lift. Er zijn al meer dan tweeduizend eetbare soorten gekend. Maar kunnen we insecten in ons dagelijkse dieet opnemen, en welke impact zou dat hebben op onze voetafdruk?
Insecten bevatten een hoge concentratie aan vetten, proteïnen en nutriënten. Hoewel de concentraties variëren tussen verschillende soorten en levensstadia, bevatten insecten vaak 40 tot 60 procent proteïnen. Ze kunnen ook alle essentiële aminozuren leveren die de mens nodig heeft.
Eiwitrijk en efficiënt
Naar gewicht bevat een volwassen krekel 65 procent eiwit: meer dan een rund (23 procent) of tofu (8 procent). Insecten zijn ook rijk aan mineralen als koper, ijzer en magnesium. Het is dus niet verrassend dat ze gegeten worden in heel wat regio’s in de wereld.
Insecten zetten hun voeder veel efficiënter om in energie dan conventioneel vee. Volwassen krekels of meelwormen hebben vijf tot tien maal minder voeder nodig om evenveel aan te komen. Insecten zijn bovendien koudbloedig, dus ze gebruiken hun metabolisme niet om zich op te warmen of af te koelen. Daardoor hebben ze nog minder energie of voedsel nodig.
Europeanen moeten de smaak van insecten te pakken krijgen
Van conventioneel vee kan gemiddeld 45 procent gegeten worden, van een kip gemiddeld 55 procent. Maar insectenlarven kunnen helemaal opgegeten worden, en voor een krekel is dat 80 procent. En bovendien: insecten planten zich veel sneller voor dan gewervelden, waardoor verschillende generaties in een jaar gekweekt kunnen worden. Om dezelfde voedingswaarde te produceren is daardoor een fractie van het land, energie en water nodig voor insecten in vergelijking met de traditionele kweek van runderen.
Ook de klimaatafdruk is veel lager. Om een kilogram eiwit te produceren, produceren meelwormen 14 kilogram CO2-equivalent. Dat is een fractie van de 500 kilogram die nodig is om een kilogram eiwit aan rundvlees te produceren. Meelwormen hebben zeventig keer minder landbouwareaal nodig.
Plantaardige voeding
Elke voedselproductie heeft een kost voor het milieu, maar die kan sterk verschillen. De klimaatafdruk van rundvlees bijvoorbeeld is honderd keer groter dan die van erwten. De kweek van insecten valt tussen die twee extremen. Hoewel het minder schadelijk is dan de productie van vlees, is het ook schadelijker dan de productie van de meeste plantaardige voeding. Erwten stoten per kilogram maar zo’n 4 kilogram CO2-equivalent uit, terwijl voor de productie van tofu maar half zoveel land nodig is als voor de kweek van insecten.
Of insecten klimaatvriendelijk(er) zijn, hangt dus af van het voedsel dat ze vervangen. Als dat conventioneel vlees is, dan kunnen er grote voordelen zijn. Maar dat geldt ook als het vlees vervangen wordt door plantaardige alternatieven.
Veranderingen in dieet kunnen de voetafdruk van consumenten radicaal veranderen. De voetafdruk van het gemiddelde Amerikaanse dieet is tien keer groter dan dat van het Indiase dieet, en dat heeft vooral te maken met het type voedsel dat gegeten wordt.
Insecten in een circulair systeem
Elk jaar wordt 1,3 miljard ton voedsel voor menselijke consumptie verspild. Ook daar kunnen insecten hun waarde tonen: in de productie van voeding of dierlijk voedsel uit bijproducten en voedselafval. De zwarte soldatenvlieg, die gevoed wordt met bijproducten zoals amandelschillen, kan bijvoorbeeld als voeder dienen voor vee of vis.
Insecten voederen met reststromen moet echter zorgvuldig gebeuren, om het risico van chemische en bacteriële vervuiling te vermijden. Verschillende insectensoorten zijn immers in staat vervuilende stoffen te verteren, maar er is gevaar voor bioaccumulatie (de ophoping van synthetische stoffen in levende organismen, red.). Het is daarom in Europa verboden om mest of voederoverschotten te gebruiken voor de kweek.
Valt Europa voor insecten?
Er is een groeiende markt voor eetbare insecten in Europa en de VS. Hoewel maar 10,3 procent van de Europeanen zegt bereid te zijn vlees te vervangen door insecten, wordt voorspeld dat de markt tegen 2027 zal groeien tot 4,63 miljard dollar.
De aanvaarding van voedingsmiddelen kan veranderen met de tijd. Tomaten werden tweehonderd jaar lang als giftig beschouwd in Groot-Brittannië. En kreeft, nu een dure delicatesse, werd vroeger opgediend aan gevangenen en als bemesting gebruikt. Kreeft kwam pas in het midden van de 18e eeuw echt in de mode. Sindsdien is het snel populair geworden, en de markt zal naar verwachting groeien tot 11,1 miljard dollar in 2027.
Hetzelfde is mogelijk met insecten in Europa. In westerse landen is een toenemende bereidheid om voedsel op basis van insecten te eten. Insecten gebruiken in vertrouwde voeding zoals bloem kan die aanvaarding versnellen.
Eetbare insecten zijn niet de enige oplossing om het voedselsysteem te verbeteren. Maar ze bieden wel een voedzaam en duurzamer alternatief voor conventioneel vlees. Dankzij hun efficiënte kweek, flexibiliteit en diversiteit zullen ze een steeds belangrijkere rol spelen in een circulair voedselsysteem.
–
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner The Conversation.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier