‘Er is geen politieke wil om voedselsystemen écht duurzaam te maken en honger aan te pakken’

Veertig jaar geleden werd er op Wereldvoedseldag een krachtig engagement uitgesproken, maar de uitdagingen blijven tot vandaag bestaan. Broederlijk Delen-medewerker Suzy Serneels is streng voor de rol van België. ‘Waar blijft die actie in de strijd tegen honger?’

Veertig jaar geleden riepen de Verenigde Naties Wereldvoedseldag in het leven om aandacht te vragen voor voedselzekerheid, en dan vooral het gebrek daaraan. Veertig jaar later hebben we helaas weinig reden tot juichen: een persoon op negen lijdt honger. Hoewel de laatste decennia het aantal mensen met honger langzaam maar gestaag daalde, tonen de jaarlijkse cijfers van de Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) dat honger wereldwijd de voorbije drie jaar opnieuw toenam. Daarenboven worden meer dan twee miljard vrouwen en mannen (een op vier personen) getroffen door matige of ernstige ondervoeding.

Er is geen politieke wil om voedselsystemen écht duurzaam te maken en honger aan te pakken

Honger heeft terrein gewonnen waardoor we opnieuw op het niveau van tien jaar geleden zitten. We zijn dus niet goed bezig met de tweede duurzame ontwikkelingsdoelstelling: honger de wereld uitbannen tegen 2030. De experten van de FAO pleiten dan ook voor een ingrijpende verandering van het beleid om die doelstelling alsnog te realiseren. Dat beleid moet allereerst de grondoorzaken van honger aanpakken: ongelijkheid, gebrekkige economische veerkracht van landen, aanhoudende conflicten en de klimaatcrisis. Vandaag ontbreekt de politieke wil om voedselsystemen écht duurzaam te maken en om het onrecht van honger weer op de politieke agenda te zetten, zowel internationaal als in België.

België moet meer doen…

We steunen de keuze van België om haar ontwikkelingssamenwerking overwegend te richten op de armste landen. Het is in deze landen dat bijna een kwart van de bevolking getroffen wordt door honger. Ambitieuze programma’s die het recht op voedsel voor iedereen realiseren zijn meer dan ooit nodig. Tot 2016 engageerde België zich om voedselzekerheid in sub-Sahara Afrika te verbeteren, vooral via het Belgisch Fonds voor Voedselzekerheid. Dit fonds was bestemd voor familiale landbouwers en gemeenschappen die getroffen werden door honger, maar werd abrupt opgeheven door de minister van ontwikkelingssamenwerking, Alexander De Croo, bij het begin van zijn mandaat.

België kan bijdragen aan heel wat van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen

Nochtans toont een recente evaluatie dat het Fonds een afdoend middel was in de strijd tegen voedselzonzekerheid en ondervoeding. De beslissing om het fonds te ontbinden ondermijnde de duurzaamheid van de resultaten en de impact van de lopende programma’s. De minister engageerde zich bovendien meermaals om jaarlijks minstens vijftien procent van de ontwikkelingssamenwerking te besteden aan landbouw en voedselzekerheid. Maar die belofte werd slechts één keer tijdens zijn mandaat ingelost.

… en moet beter doen

Uit de evaluatie blijkt ook dat de overheid heel wat kansen liet liggen om verder te bouwen op de verwezenlijkingen van het afgevoerde programma. Met de huidige focus op ondernemerschap vallen de armste en meest kwetsbare boeren uit de boot en worden in de steek gelaten ten gunste van boeren met commercieel potentieel, die al minder voedselonzeker zijn.

Nochtans engageerde België zich voor de realisatie van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG) en is het via het Internationaal Verdrag voor Economische Sociale en Culturele Rechten wettelijk gebonden het recht op voedsel te realiseren. Dat kan volgens ons door een transitie naar agro-ecologische voedselsystemen te ondersteunen. Zo kan België bijdragen aan heel wat van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Want agro-ecologische systemen springen efficiënter om met hulpbronnen als water en grond, zijn veerkrachtiger in tijden van klimaatverandering en zetten de boer(in) centraal in de keten, waarbij er vooruitgang wordt geboekt op vlak van gendergelijkheid. Waar blijft dus die actie in de strijd tegen honger?