Dominicaanse koffieboeren lopen risico op kanker door pesticiden

In sommige gebieden van de Dominicaanse Republiek gebruikt meer dan 80 procent van de koffieboeren geen bescherming tegen pesticiden. Daardoor lopen ze een groot gezondheidsrisico, stellen Europese onderzoekers.

In stalen uit de mond van 38 koffieboeren die regelmatig pesticiden gebruiken, vond een team van onderzoekers van de Medische Universiteit van Wenen chemicaliën die genetische mutaties en kanker kunnen veroorzaken. De stoffen kunnen met name de rol van enzymen die bij DNA-replicatie betrokken zijn veranderen.

De meeste onderzochte boeren gebruiken producten zoals glyfosaat, die eerdere epidemiologische studies in verband brachten met een verhoogd risico op non-Hodgkinlymfoom en leukemie.

Op 10 augustus veroordeelde een jury in San Francisco (Verenigde Staten) Monsanto tot het betalen van bijna 290 miljoen dollar aan een voormalige tuinier; die voerde aan non-Hodgkinlymfoom te hebben opgelopen na jarenlang gebruik van een herbicide van deze multinational dat glyfosaat bevat.

Studies geven aan dat gebruikers van pesticiden een verhoogd risico op het ontwikkelen van kanker lopen.

Kanker

‘Onze resultaten laten op indrukwekkende wijze zien dat blootstelling aan een mengsel van chemische stoffen gevolgen kan hebben voor de gezondheid op lange termijn’, stelt de studie in het tijdschrift Environmental Research and Public Health. ‘Het geeft aan dat gebruikers van pesticiden een verhoogd risico op het ontwikkelen van kanker lopen.’

Een van de auteurs, Hanns Moshammer, zegt dat de bevindingen geen verrassing waren voor hem. Het is belangrijk om meer aandacht te geven aan dit risico, zegt hij. ‘Voor zover ik weet, is het feit dat pesticiden bijdragen tot kanker niet erg goed ingeburgerd.’

De referenties naar de relatie tussen pesticiden in de koffieteelt en kanker door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) zijn voornamelijk gebaseerd op experimentele studies in cellen en dieren.

Veiligheidsmaatregelen op het werk

De erkenning van dit probleem kan ertoe leiden dat er meer aandacht wordt besteed aan de naleving van veiligheidsmaatregelen op het werk, zegt hij.

‘Wij worden geconfronteerd met het probleem dat veldstudies in minder ontwikkelde gebieden schaars zijn en niet erg makkelijk zijn om uit te voeren: er is geen elektriciteit, er is geen koelkast, dus is er geen mogelijkheid om bloedstalen op te slaan.

In minder ontwikkelde gebieden zijn veldstudies schaars: er is geen elektriciteit, er is geen koelkast, dus is er geen mogelijkheid om bloedstalen op te slaan.

‘Er vinden ook geen systematische registraties plaats, dus is er geen mogelijkheid om een grote groep mensen te bestuderen of case- en control studies uit te voeren. Daarom hebben we besloten om een marker voor vroege celschade te analyseren op basis van makkelijk toegankelijk materiaal.’

Mondslijmvlies

Aangezien 90 procent van de kankers hun oorsprong vinden in het epitheel, het dekweefsel dat het lichaam bekleedt, gebruikten ze mondslijmvlies om te zoeken naar geïnhaleerde of ingeslikte kankerverwekkende stoffen. Bovendien is deze test goedkoop en efficiënt op moeilijk toegankelijke plaatsen waar elektriciteit ontbreekt om stalen op te slaan.

Landbouwkundige Hortensia Solis, die de eerste certificering van CO2-neutrale koffie leidde, is het ermee eens dat er weinig gegevens beschikbaar zijn over de relatie tussen pesticiden in de koffieteelt en kanker.

Maskers en handschoenen

Gezien de resultaten van deze studie moeten er dringend betere veiligheidsmaatregelen op de boerderijen komen, zegt ze. Die moeten direct contact met het materiaal voorkomen en tot een verlaagd gebruik van het product leiden of de vervanging door een product dat niet zo’n impact heeft. ‘Als de situatie ernstig is, dan zouden de overheden moeten overwegen de toegang tot deze chemicaliën te verbieden.’

We weten dat in Centraal- en Zuid-Amerika veel pesticiden in grote hoeveelheden worden gebruikt, zelfs pesticiden die verboden zijn in de VS en Europa, en de werknemers daarbij onvoldoende beschermd zijn.

‘We weten dat in Centraal- en Zuid-Amerika (evenals in Azië en Afrika) veel pesticiden in grote hoeveelheden worden gebruikt, zelfs pesticiden die verboden zijn in de VS en Europa, en de werknemers daarbij onvoldoende beschermd zijn’, zegt Moshammer.

Daarom is het zo waardevol dat men bij werknemers die zonder maskers of handschoenen werken vroege markers van celschade kan identificeren die veroorzaakt worden door giftige stoffen.

Biologische koffie

Een van de alternatieven die de auteurs voorstellen, is biologische koffieteelt. De belangrijkste kritiek van producenten op dit voorstel is dat biologische koffie niet leefbaar als ze niet zeker zijn van kopers.

Om als biologisch gecertificeerd te worden, moeten producenten gedurende ten minste drie jaar stoppen met het gebruik van pesticiden. Tijdens die periode zonder pesticiden daalt het rendement van de plantages, maar ze kunnen de koffie niet duurder verkopen omdat ze niet over een certificering beschikken. Wanneer ze de certificering eindelijk hebben, ligt de prijs van biologische koffie hoger en is het niet altijd gemakkelijk om die verkocht te krijgen.

Volgens het Dominicaanse Koffie-instituut gebruikt het land al geïmporteerde planten die bestand zijn tegen koffieroest. Op deze manier wordt het gebruik van pesticiden verminderd.