De wetenschap achter het plezier van puistjes uitknijpen

Hoewel we allemaal heel goed weten dat je een puistje enkel erger maakt door eraan te pulken is er niets zo bevredigend als het heft (en de witte kop) in eigen handen te nemen en eens flink te knijpen. Die sensatie van opluchting en een tikkeltje tirannie voelen we trouwens niet enkel wanneer we onze eigen pukkels te lijf gaan: ook het kijken naar mensen die andermans comedonen verwijderen is vreemd genoeg ontzettend aangenaam. Maar hoe komt dat eigenlijk?

Tik “pimple popping” of zelfs gewoon maar “popping” in op Youtube en je vindt meteen honderdduizenden video’s van opengebarsten cystes, puisten die op ontploffen staan en zwarte punten die door een meterslange slang aan talg de vergetelheid in worden gestuurd. ‘Popping’ is onze wijdverspreide onsmakelijke gewoonte die van guilty pleasure evolueerde naar een cultureel fenomeen met miljoenen fans, gespecialiseerde instagramaccounts en YouTube-popping-royalty.

De wetenschap van de walging

Het is waarschijnlijk dat je geliefde harder zal schrikken wanneer hij of zij jou betrapt met een popping-filmpje op de zetel dan wanneer hij of zij zou binnenwandelen wanneer je porno zou kijken. Of je nu misselijk wordt bij de gedachte alleen al of je ogen beginnen blinken wanneer je op de tram een pulserende pukkel op iemands voorhoofd waarneemt: we kunnen niet om het feit heen dat pimple popping een redelijk “goor” gegeven is. Maar laat het net dàt zijn wat het fenomeen zo aantrekkelijk maakt. Daniel Kelly, auteur van het boek Yuck!: The Nature and Moral Significance of Disgust legt in een interview met Salon uit dat afschuw een gevoel is dat mensen doorheen de evolutie bewaard hebben omdat het hen zou beschermen tegen besmettelijke ziektes en infecties. “Walging helpt ons om (ver) weg te blijven van dingen en mensen die ons waarschijnlijk ziek zouden kunnen maken”, aldus Kelly. “Het is een psychologische component van ons afweersysteem.”

A video posted by Sandra Lee, MD Dermatology (@drpimplepopper) on May 20, 2016 at 6:53pm PDT

Dat immer aanwezige instinct om onszelf te beschermen tegen datgene wat afgrijselijk is, waar we ziek van zouden worden is ver doorgedreven in onze hedendaagse maatschappij: mensen met vreselijk bloedende wonden worden steevast afzijdig genomen op de eerste hulp, riolen handelen ons menselijk afval af, gruwelijke beelden worden voorafgegaan door een waarschuwing… Als resultaat zijn de momenten waarbij we oprechte walging en afkeer voelen heel erg verminderd. Volgens Kelly zijn we er niet meer aan gewend, waardoor onze fascinatie eens zo groot is wanneer we er toch met die gevoelensgeconfronteerd worden.

Roller coaster

Een andere reden voor onze obsessie met puistjesprutsen heeft meer te doen met de sensatie van de video’s zelf. The Guardian schrijft op basis van interviews met heel wat popping-fans dat de videos hen een sort rush geven zonder het angstgevoel dat je zou ervaren wanneer je werkelijk in gevaar zou zijn. De kijkers vergeleken het met een roller coaster. Nina Strohminger, auteur van The Hedonics of Disgust, legt de achterliggende psychologie bij deze gevoelens uit aan Cosmopolitan.

“Ietwat negatieve gevoelens zijn interessant om mee te maken, zeker wanneer je in een situatie zit waarin die gevoelens je niet echt kunnen raken”, aldus Strohminger. “Je gaat niet in hondenpoep stappen gewoon voor de ervaring, maar je gaat misschien wel op een filmpje klikken van iemand anders die het doet.” Deze adrenaline die vrijkomt is eveneens het hoofdingrediënt voor de succesformule van films uit het gore genre, zoals Saw en The Human Centipede – zoek die laatste vooral niet op als je nog in onschuld leeft.

Een orgasme van het brein

Voor anderen is het dan weer niet hun fascinatie met afschuw of de adrenaline die deze video’s aantrekkelijk maakt. Heel wat kijkers vinden de footage van iemand die een cyste leegmaakt net kalmerend. Dermatologe Sandra Lee, ook wel bekend als Dr Pimple Popper met een

YouTube page met bijna 150,000 followers, zegt dat ze die opmerking vaak krijgt. Sommige fans bekijken haar videos zelfs om in slaap te kunnen vallen ’s nachts.

A video posted by Shanéa Sowell (@the_skinguru) on May 13, 2016 at 5:25pm PDT

Blijkbaar is het rustgevende effect van Lee’s kalme stem en het empathische vermogen om mee te “voelen” hoe de huid van haar patient niet meer onder spanning staat creëert een fysieke sensatie van plezier bij de Lee-fans – een orgasme van het brein als het ware. ASMR (autonomous sensory meridian response ) is eveneens een populaire categorie op YouTube, waarbij kijkers erotisch plezier halen door middel van zachte geluiden zoals het klikken van een tong tegen de tanden of het tikken van een vinger op een gespannen huid. (Lees meer over ASMR in dit artikel van The Washington Post )

Wat de reden ook mag zijn, het is duidelijk dat pimple popping video’s wel degelijk hun bestaansreden hebben. In een interview met The Guardian legt Sandra Lee ook uit dat haar footage zelfs therapeutisch kan werken voor mensen met dermatillomanie, – een mentale ziekte waarbij de patient compulsief aan de eigen huid gaat prutsen door bijvoorbeeld korstjes te krabben of velletjes te trekken. Volgens Lee verergeren haar video’s het fenomeen niet, maar zorgen haar films net voor verlossing. “Ik heb wel wat patienten met die aandoening, en ik stel hen altijd voor om naar mijn Youtube-pagina te surfen. Voor velen helpt het ook.” (KS)

_{(bronnen: Medicaldaily, Salon, The Guardian, Cosmopolitan)}