Voormalig Apple-topman Christian Salez: ‘In een klassieke bedrijfsomgeving wordt lachen gezien als een zwakte’

Christian Salez (57) is de kersverse directeur van de cultuurbiënnale Europalia. Christian Salez (57) is de kersverse directeur van de cultuurbiënnale Europalia.Vandaag is hij ook bestuurder bij onder meer lingeriegroep Van de Velde en het juwelenmerk Wouters & Hendrix.

‘Als mensen de dalai lama ontmoeten, verwachten ze bijna dat hij de kamer binnen zweeft. Wel, ik kan de lezers geruststellen: hij zweeft niet.’ (lacht) ‘In 2006 mocht ik hem kort ontmoeten in de slipstream van zijn bezoek aan Antwerpen, en het was direct duidelijk hoe extreem down-to-earth hij was. Ook zijn Franse discipel Matthieu Ricard, bij wie ik eens in kleine kring een seminarie volgde, bewijst dat de écht straffe leiders pragmatisch zijn. Dat vind ik véél interessanter dan het goeroeïsme dat we vandaag vaak zien.

De dalai lama gaf bovendien blijk van humor en niet-geforceerd enthousiasme. In een klassieke bedrijfsomgeving zie je dat zelden, want lachen wordt gezien als een teken van zwakte. Op een gegeven moment polste hij oprecht naar de economische situatie, en toen ik zei dat het niet gemakkelijk was, reageerde hij: ‘Aan het einde van de rit komt het altijd goed. En als het niet goed komt, ben je nog niet aan het einde van de rit.’

Aanvankelijk vond ik het zo’n typische oneliner, maar langzaam sijpelde de wijsheid ervan door. Het gaat om tijd. Tijd geven aan tijd. Iedereen is tegenwoordig zeer ongeduldig, terwijl het net krachtig is om geen overhaaste conclusies te trekken. In een wereld waarin men almaar meer polariseert en elke mislukking als een probleem in plaats van een kans beschouwt, werd die raad mijn mantra.

Op zakelijk vlak hielp het me bijvoorbeeld toen we bij Delvaux voor de prangende vraag stonden: hoe blijven we overeind in een land dat bij de duurste hoort wat betreft arbeidskost, maar waar de consument lang niet de duurste producten koopt? Verhuizen we de productie naar een lageloonland of trekken we een externe investeerder aan om interna­tionaler te verkopen? Na jarenlang debatteren beslisten we om het ambachtelijke in Brussel te houden en stilaan dat grotere verhaal te schrijven. Gemakkelijk gezegd achteraf, want het water stond ons aan de lippen. We hadden toen onze strategie overboord kunnen gooien, maar ik hield dat pad van de dalai lama voor ogen. Geduld, tijd. Het duurde uiteindelijk nog vijftien jaar voordat Delvaux deel werd van de Richemont-groep, maar het is nu wel dat wereldmerk dat we wilden zijn.

Op mijn dertigste, toen ik voor het eerst general manager werd, had ik bij zulke stress niet zo kalm kunnen blijven, vooral omdat mijn temperament van controlefreak nog meer speelde. Maar met de jaren, en dankzij tot bescheidenheid nopende citaten zoals dat van de dalai lama, zag ik in dat je de omstandigheden moet laten spelen. Niet elke storm willen vermijden – die keren toch altijd terug – maar leren een gefocuste kapitein te zijn. Allesbehalve evident als je een beursgenoteerd bedrijf leidt, maar CEO’s zoals die van Apple bewijzen dat je desondanks een langetermijnvisie kunt hebben.

Uiteraard is het op zakelijk vlak eenvoudiger om de raad van de dalai lama toe te passen dan in mijn persoonlijke leven. Maar ook daar leg ik me voortdurend toe op geduldig zijn, niet altijd overal willen zijn, echt luisteren, zeker naar mijn drie dochters. Daardoor gingen we bijvoorbeeld eens naar opendeurdagen voor de studie kinesitherapie en kwamen we terug met een inschrijving voor handelsingenieur. Zo houd ik rekening met hun energie; in top-downverhalen geloof ik steeds minder. Ik geloof in het pad. Of klinkt dat nu veel te evangelistisch?’ (lacht)