‘Van alle dingen die niet radioactief zijn, vind ik eenzaamheid de ergste’

Onder invloed van aanhoudende onheilsberichten, heb ik mijn geigerteller opgedolven uit de kelder. Hij zat er verborgen achter spinrag en bakken Orval die ik moedwillig laat verjaren om het bittere te verzachten.

Ik kocht de geigerteller na de kernramp in Fukushima, uit een legervoorraad die een jonge vader uit de voorstad op de kop getikt had. Het ding heet DOM 410, wat ik een leuke naam voor oorlogstuig vind. Voor de leken in die dingen: geloof nooit een West-Vlaming die beweert dat een hijgerteller dient om de opgewonden ademtochten te tellen van mensen die je ongevraagd opbellen. De DOM 410 is ontworpen om radioactiviteit te meten.

Radioactiviteit, daar heb ik een broertje dood aan – of liever een vader. Mijn vader stierf enkele dagen voor de kernramp in Tsjernobyl. Ik herinner mij de droefheid, tezamen met het feit dat de zon toen onfatsoenlijk hard scheen. Ik leerde kennen wat ik sindsdien noem: de bedrieglijkheid van zonneschijn.

Ik herinner mij ook nog hoe ik het woord radioactiviteit als kind voor het eerst tegenkwam. Het was in een stripverhaal van Nero. De held tuimelde vanuit een vliegtuig dwars door een onweerswolk en bleek nadien radioactief te zijn. Ik vroeg aan mijn moeder wat dat rare woord betekende. Mijn moeder stond de vaat te doen op teenslippers, en moest mij het antwoord op mijn vraag schuldig blijven. Zij las voortreffelijk Annie M.G. Schmidt voor en Godfried Bomans, maar was niet het soort vrouw dat spontaan antwoordde: “Dat is een eigenschap van atomen, mijn kind. In hun kernen treden spontane veranderingen op, waarvoor geen van buitenaf werkende oorzaak aan te geven is, en waarbij die kernen overgaan in andere kernen met andere eigenschappen.”

Wel kon ik uit haar gelaatsuitdrukking afleiden dat radioactiviteit iets is dat je liever niet onder de leden hebt. Vooral het feit dat je het niet kon horen, zien, ruiken, voelen of smaken gaf het verschijnsel een apart soort gevaarlijkheid. Later bedacht ik dat het zoiets is als eenzaamheid. Die komt ook onverhoeds en ontsnapt aan de greep van de zintuigen.

Van alle dingen die niet radioactief zijn, vind ik eenzaamheid de ergste. Ik durf te bekennen dat ik mij in dit leven al eenzaam gevoeld heb. Je kunt dan maar hopen dat dat gevoel zal wijken, zoals oorlog ook kan overgaan.

Daaraan denk ik als de lampjes van mijn geigerteller opgloeien in het duister. De gebruiksaanwijzing zit er nog bij evenals een vervaarlijk uitziende sonde, die je kunt laten zakken uit de geschutskoepel van een Leopardtank. De wijzer blijft binnen normale waarden. Dat stelt mij gerust, maar slechts met mate, want een geigerteller is bullshit in de handen van een onervaren burger. En wat heb je eraan iets te meten als er toch niet aan valt te ontkomen?

Ik loop de trap op en sluit de kelderdeur achter mij. Uit de woonkamer klinkt Give peace a chance, dat radiostations in heel Europa nu overvloedig draaien. Als de wereld iets hard kan gebruiken, dan wel een opstoot van onhippe hippies.

Ik denk aan de kapotte zonnebril van John Lennon, die op een veiling 165.000 euro opbracht.