‘Sinds de Russische invasie voelt het ongepast om over “het rijk der vrijheid” te orakelen’

‘Luxe in tijden van crisis schuurt’, schrijft Knack Weekend-hoofdredactrice Ruth Goossens. ‘Maar de modesector kan ook iets betekenen op donkere momenten.’

Deze Black Luxe zou onze eerste editie worden sinds de coronarestricties stevig werden teruggeschroefd. Alles leek weer mogelijk: samen zijn, feesten, dansen, reizen. We waren er helemaal klaar voor. Tot de Russische tanks op 24 februari Oekraïne binnenrolden. Plots voelde het ongemakkelijk en ongepast om voluit over ‘het rijk der vrijheid’ te orakelen. Lifestyle lijkt op zulke momenten zo futiel, net als voetbal en wielrennen trouwens.

Hetzelfde gevoel leefde bij onze modejournalisten die verslag uitbrengen van de modeweken in Milaan en Parijs. De laatste keer dat ze de defilés bijwoonden, heerste er een gelijkaardig gevoel van ongeloof. Dat was twee jaar geleden, op het moment dat het coronavirus Bergamo in zijn greep kreeg. In Milaan, nauwelijks 40 kilometer verder, draaide het modecircus nog op volle toeren. Giorgio Armani was toen ook de eerste die reageerde. In 2020 organiseerde hij zijn show zonder publiek, nu werd het een defilé zonder muziek. ‘Ik wilde laten weten dat mijn hart bij de mensen in Oekraïne is’, zei de ontwerper. ‘Ik moest een manier vinden om te tonen dat we hier niet aan het vieren zijn, want wat daar gebeurt, raakt me diep.’ Hij doneerde meteen vijfhonderdduizend dollar voor humanitaire hulp ter plaatse.

Luxe in tijden van crisis schuurt. Zeker wanneer voor vele honderdduizenden mensen basisbehoeften als water, voedsel, veiligheid en een dak boven het hoofd plots onzeker worden. Maar de modesector kan ook iets betekenen op donkere momenten.

Aanvankelijk betuigden de ontwerpers van de luxehuizen hun steun aan de Oekraïense bevolking met Instagramposts en catwalklooks in blauw en geel. Maar dat bleek voor klanten en aandeelhouders niet voldoende. Luxemerken zijn meer dan alleen hoogkwalitatieve producten. Waarden als duurzaamheid, sociale verantwoordelijkheid, diversiteit en gelijkheid spelen – zeker in het hogere segment – een belangrijke rol. Aan de zijlijn blijven staan was niet langer een optie. En dus begon een week na de Russische invasie het ene luxehuis na het andere geld en hulpgoederen te doneren aan vluchtelingenorganisaties en aan het Rode Kruis. Vervolgens beslisten ze een na een hun boetieks in Rusland te sluiten. Het personeel wordt er gelukkig nog doorbetaald.

Ook andere luxesectoren zagen zich verplicht stelling in te nemen. Zo wappert de Russische vlag niet langer boven Courchevel. De burgemeester van het chique skioord in de Alpen nam dit besluit onder druk van een grote socialemediacampagne. In Courchevel, Méribel, Megève of Chamonix stromen de annuleringen binnen. Het is de favoriete wintervakantiebestemming van de Russische oligarchen en hun entourage, maar evengoed van de Oekraïense elite.

Net zoals bij andere politiek gevoelige kwesties is de luxesector doorgaans terughoudend om partij te kiezen. Niet onlogisch, hij is gebaat bij goede handelsrelaties en bij een geglobaliseerde wereld. Een internationaal verstrengelde economie werd lange tijd gezien als de beste verdediging tegen conflicten en oorlog. Maar die gedachte is sinds de passage van Donald Trump in het Witte Huis aan erosie onderhevig.

In tegenstelling tot corona zal deze oorlog de luxesector vol treffen. Al kan de schade nog enigszins meevallen als het conflict niet uitbreidt en niet blijft aanslepen. Rusland vertegenwoordigt amper één à twee procent van de omzet van de meeste luxemerken. De sector neemt dus eerder symbolische maatregelen om imagoschade te voorkomen en in de hoop hun cliënteel te beïnvloeden. Het is iets waar de oligarchen, tuk als ze zijn op exclusieve logo’s, misschien wel gevoelig voor zijn.