Seksisme op de werkvloer: wanneer ambitieuze vrouwen de wereld veroveren

Straatintimidatie wordt meer en meer aangepakt in de media. Toch is het nog maar het begin in de strijd tegen seksisme. Discriminatie op de werkvloer laat zich bijvoorbeeld een stuk minder gemakkelijk onderzoeken. Naar aanleiding van de open brief die Jennifer Lawrence schreef aan Hollywood vroeg weekend.be twee ondernemende vrouwen uit over hun ervaringen met seksisme (op de werkvloer): schrijfster Yasmine Schillebeeckx en politiek journaliste Linda de Win.

Vorig jaar stortte de geloofwaardigheid van het Sony-imperium als een kaartenhuisje in elkaar toen bekend raakte dat actrices Jennifer Lawrence en Amy Adams een stuk minder verdienden dan hun mannelijke co-sterren Christian Bale en Bradley Cooper voor Oscarfavoriet American Hustle. Leading ladies zoals Emma Watson en Charlize Theron lieten hun ongenoegen blijken via sociale media en het was ongeduldig wachten op een reactie van publieksfavoriete Jennifer Lawrence.

Die kwam er dan eindelijk in The Lenny Letter, een nieuwsbrief die Lena Dunham, bekend van de hitserie GIRLS, de wereld instuurde: “Why do these dudes make more than me?”. De Hunger Games-hoofdrolspeelster zette met haar nonchalante en grappige titel meteen de toon voor haar tekst: een openhartig essay dat de ernst van het probleem wil aanpakken met humor en herkenbaarheid. Zo schreef ze over het populair wordend feminisme: “Ik hou niet van ’trending’ topics. Ik was vorig jaar zelfs diegene die de ice-bucket challenge volledig naast zich liet liggen – ook al redde het levens. Omdat ik vond dat het meer een trend werd dan een goed doel. Ik had een checque moeten schrijven, maar ik vergat het oké? Ik ben niet perfect.”

Girl next door maakt statement

En dat is net wat haar stuk zo sterk maakt. Lawrence is een beetje the girl next door van Hollywood: ze valt op de trappen van de Academy Awards in peperdure Dior, ze praat non-stop over eten en is te gast bij David Letterman met een dekentje op haar schoot. Ze blijft te allen tijde zichzelf, zoals een goed rolmodel betaamd. Daar treedt Yasmine Schillebeeckx haar in bij. Yasmine schreef enkele maanden geleden een opiniestuk (“Mijn naam is niet ‘Hey sexy”) en trok daarmee de discussie open rond straatintimidatie. Momenteel schrijft ze aan haar boek “Echte vrouwen bestaan niet”, waarmee ze stereotiepe beelden rond vrouwen ontkracht.

“Het is ontzettend belangrijk dat een jonge, nonchalante vrouw als Jennifer Lawrence die uitspraken doet. Zij is ook diegene die niet wil onderhandelen over een paar extra miljoenen, omdat je dan al snel als “diva” bestempeld wordt. Ze beseft echter dat het eigenlijk vooral gaat om het statement. Mensen denken snel: “Filmsterren zijn nu al verwend, en dan gaan ze nog zeuren dat ze te weinig verdienen?” Zoiets remt natuurlijk af.”

Ongeloof

Een probleem waar ook Yasmine Schillebeeckx vaak tegen botst is ongeloof: “Het is heel vermoeiend om te moeten blijven bewijzen dat seksisme bestaat, vooraleer je zelfs nog maar aan de discussie kan beginnen. Neem nu “Het zijn maar Woorden” van Amaryllis Uitterlinden op realityzender TLC (een reportage over straatintimidatie) daar was het uitgangspunt ook: “Gebeurt het nu wel echt?” Geloof mij, als 2000 vrouwen op Twitter eenzelfde hashtag delen, is er echt wel iets mis.”

Persona non grata: vrouwen met een grote mond

Lawrence nagelt niet alleen de financiële kloof tussen mannen en vrouwen aan de schandpaal, maar maakt ook plaats voor hoop op een mentaliteitswijziging in Hollywood en ver daarbuiten. Het blijft namelijk not done voor vrouwen om hun gedacht te zeggen op de werkvloer. Zelf beschrijft ze het probleem als volgt: “All I hear and see all day are men speaking their opinions, and I give mine in the same exact manner, and you would have thought I had said something offensive.“. De inbreng van vrouwen wordt vaak bestempeld als emotioneel, overdreven of irrationeel en worden dan ook vaak met open mond ontvangen.

Zo’n afwijzing heeft verregaande gevolgen: je denkt eerst drie keer na over wat je wil zeggen, en terwijl je contempleert over hoe je iets moet aanbrengen, heeft een mannelijke collega al vijftien keer hetzelfde gezegd zonder daarop afgerekend te worden. Meisjes en vrouwen hebben vaak hun hele leven lang moeten aanhoren dat bazigheid een ongewenste en onaantrekkelijke karaktereigenschap is. Lieflijkheid en vrolijkheid moeten hoog in het vaandel gedragen worden, maar met vriendelijk lachen alleen slaan we dat glazen plafond echt niet aan het diggelen.

Maar ook Belgische vrouwen blijven niet gespaard van seksisme. Recent had je de heisa rond openhartige Slimste Mens ter Wereld-deelneemster Danira Boukhriss Terkessidis die volgens sommigen “wat moet gaan doen aan haar imago”. Maar denk ook aan iemand als Linda De Win, die een enorme backlash veroorzaakte door haar deelname aan de Slimste Mens in 2009. De zelfbewuste politieke journaliste van Villa Politica kreeg zelfs te maken met een haatcampagne omdat veel kijkers haar winnaarsmentaliteit niet konden uitstaan. Een vrouw die iets wil bereiken, is blijkbaar nog altijd controversieel: “De Slimste Mens ter Wereld is zo’n spelletje dat ervoor kan zorgen dat je carrière gelanceerd wordt. Mijn carrière was al opgebouwd, en dus dacht ik er verder niet bij na. Ik bleef gewoon mezelf en sommigen namen daar aanstoot aan.” Vertelt Linda me aan wanneer ik haar uithoor over de heisa zes jaar geleden.

“Ik ben nooit iemand geweest die op de altijd op de eerste plaats wil staan of het hardst roept om iets te bereiken. Ik ben geen tafelspringer. Ik wil gewoon mijn job goed doen en een kritische journaliste zijn. Seksisme zit soms in kleine dingen: als tijdens een vergadering een man begint te roepen moedigen velen hem aan. Doet een vrouw dat, dan zegt men dat ze hysterisch is.”

De toekomst is aan de assertiviteit

Toch laten Linda de Win en Yasmine Schillebeeckx de schouders niet zakken. Als ik hen vraag wat hun advies is voor jonge vrouwen die regelmatig worden afgerekend op hun gedrevenheid op de werkvloer, antwoordt Linda: “Blijf zoveel mogelijk jezelf: dat betekent niet dat je aan assertiviteit moet inboeten. We zouden dezelfde spelregels moeten hanteren die mannen dagelijks gebruiken op de werkvloer. Ook subtiliteit en diplomatie kunnen wonderen doen.”

Yasmine heeft het over bewustwording: : “Zowel mannen als vrouwen zijn zich vaak zelf niet bewust van hun eigen seksisme. Je zou dan kunnen proberen iemand bewuster te kunnen maken, maar dat is echt niet gemakkelijk. Eén manier om dat te doen is door de kritiek om te draaien: “Zou je ook zo reageren als ik een man was?”

Wat je zelf kan doen? “Vrouwen worden vaak gedrild om constant hun excuses aan te bieden aan zowat alles en iedereen. Net omdat zoiets onbewust gebeurt, is het moeilijk om dat af te breken. Eerste stappen zijn dus jezelf erop betrappen, het beseffen, doorgronden en vervolgens anderen proberen bewustmaken van hetzelfde probleem. Comédienne Amy Schumer doet dat bijvoorbeeld via humor.”

Lees ook hier het opiniestuk van Anke Wauters over de onpopulariteit van K3 zoekt K3-kandidate Jindra en waarom ambitieuze vrouwen het nog altijd moeilijk te verduren krijgen.

Of lees hier het gesprek dat Knack Focus vorige week had met Danira Boukhriss Terkessidis.

(EVH)