Relatie-experten over hoe je niet uit elkaar groeit: ‘We interpreteren constant de ander, maar klopt die interpretatie wel?’

Je auto breng je af en toe binnen voor een nazicht, maar is het een goed idee om dat ook voor je relatie te doen? Wij vroegen aan twee Vlaamse relatie-experten hoe je voorkomt dat je uit elkaar groeit.

Elke avond houden we een check-in, vertelde Britse chef Nadiya Hussain onlangs in een podcast. “Soms zegt mijn man: ‘Vandaag was voor mij negen op tien’, maar dan zeg ik: ‘Hm, het was eerder een zes, je was best chagrijnig vanmiddag.’” Een dagelijks rapport lijkt wat overdreven, maar af en toe de balans van je relatie opmaken is een goed idee, denkt Alfons Vansteenwegen, relatietherapeut en auteur van het boek Verbonden blijven. “Als je pas verliefd bent, gaat alles vanzelf, maar hoe compatibel jij en je partner ook zijn, er is altijd verschil. Daar moet je mee leren omgaan.” De professor emeritus kan het weten, hij zag in zijn carrière vier tot acht koppels per dag, zo’n tweeduizend in totaal.

Wie samenwoont deelt zijn leven, en weet wat de ander denkt en voelt, toch? Maar je kunt niet op elk moment van de dag vertellen wat er in je omgaat, stelt Vansteenwegen. “En omdat we allemaal evolueren, is een update af en toe nodig. Ook omdat het gesprek tussen twee partners met de jaren kan verslijten.”

Ondertitels lezen

We zijn heel vertrouwd met elkaars buitenkant, weet ook Katrien Koolen, relatietherapeut en auteur van Liefde in de tropenjaren. “We weten hoe de ander kijkt, kennen diens lichaamstaal en interpreteren elke zucht of frons. Maar klopt die interpretatie wel? Want een koppel brengt ook veel tijd apart door en bovendien leeft iedereen in zijn eigen hoofd en lichaam. Natuurlijk is het fijn dat je partner je gewoontes kent en weet hoe jij je koffie wilt, maar toch blijf je best openstaan voor het feit dat we doorheen ons leven constant veranderen. Ook van gedachten. Een relatie is een beetje zoals een Chinese film. Je denkt te weten hoe het verhaal loopt, maar begrijpt pas dat je niet alles hebt meegekregen als je de ondertitels leest. Als koppel moet je elkaar dus regelmatig ondertitels geven, om uit te leggen wat er in je hoofd gebeurt. Zo blijf je elkaar leren kennen, want elkaars partner ben je nooit helemaal, je wordt het elke dag een beetje opnieuw. Daarom moet je regelmatig elkaars temperatuur meten. Soms is een doodgewoon ‘hey, hoe is het eigenlijk met jou?’ genoeg, soms heb je meer nodig.”

Ons beeld van onze partner kan gefixeerd raken, vertelt Vansteenwegen. “En dat gaat ver. Soms zeggen koppels die al lang samen zijn: ‘Je zegt dan wel wit, maar ik weet dat je eigenlijk zwart bedoelt.’ Terwijl de ander soms echt wel wit bedoelt. Zo ontstaat er in ons hoofd een beeld van onze partner dat misschien niet overeenkomt met de werkelijkheid.

”Mensen zeggen soms dat ze uit elkaar gegroeid zijn, alsof het iets is wat hun overkomt, stelt Koolen. “Maar eigenlijk sluipt er afstand in je relatie als je elkaar te weinig zoekt en niet praat over de dingen die ertoe doen. In koppels zijn beide partners een ‘ik’, en om samen een goede ‘wij’ te zijn, moet je de hele tijd met elkaar afstemmen. Doe je dat niet, dan kun je prima samen op de sofa zitten, maar emotioneel tien kilometer verwijderd zijn, zonder een brug die jullie verbindt. En nee, je hoeft niet constant zware therapeutische gesprekken te voeren, maar ondertitels zijn belangrijk, anders mis je misschien te veel.”

Groot onderhoud

Een relatie is iets om serieus te nemen, zegt Vansteenwegen, en dus moet je er tijd voor maken. Wil dat zeggen dat je zo’n onderhoudsbeurt echt moet inplannen? “Waarschijnlijk wel, want we leiden vandaag haastige levens, dus moeten we de omstandigheden scheppen voor een gesprek.” Een goede aanloop, een beetje voorbereiding, zorgen dat je niet gestoord wordt, oogcontact maken en één punt per keer bespreken, dat zijn de tips die Vansteenwegen meegeeft in zijn boek.

Kleine kinderen, beslommeringen, een ouder om voor te zorgen, het zijn dingen die ervoor kunnen zorgen dat incheckmomenten niet vanzelf komen, zegt ook Koolen. “Het is druk, je ploft naast elkaar in de zetel, maar bent simpelweg te moe voor een gesprek. Of misschien wil je die gesprekken niet hebben met kleuters of tieners in de buurt.” De vorm en manier, daar kun je over discussiëren, vindt Koolen. “Aan tafel gaan zitten met een opdracht werkt niet altijd. Je kunt ook beslissen het vragenlijstje eens te overlopen tijdens een lange autorit, op een wandeling of terwijl je samen de garage opruimt. Ik denk dat lichamelijke afleiding, in de zin van een bezigheid, nuttig is om het wat minder beladen te maken.

”Soms wil je ook even wachten tot je tijd hebt gehad om je gedachten of gevoelens op een rijtje te zetten, stelt Koolen. “Maar let daarmee op, want de kans bestaat dat je ze dan parkeert. In therapie gebruik ik het voorbeeld van paarse bomen. In jouw hoofd begin je met een paars boompje, je zegt niets, maar week na week blijf je bomen bijschilderen, en dan overval je je partner ineens met een heel paars bos. Dat is schrikken. Goed omgaan met het feit dat je partner een beetje anders is dan je je had voorgesteld, is meestal geen probleem. Maar ineens grote veranderingen ontdekken roept vragen op: wie ben jij eigenlijk, ben jij iemand anders dan ik altijd heb gedacht? Dat kan heel ontwrichtend zijn voor partners.” Wacht dus niet te lang om je lief af en toe een inkijkje te geven in je hoofd en hart.