Onderzoek: klimaatverandering is risicofactor voor kindhuwelijken

Krishna, 13, staat naast haar echtgenoot Kishan Gopal, 15. Ze trouwden toen ze 11 en 13 waren. Vier maanden voordat deze foto getrokken werd, beviel Krishna van hun eerste zoon. © Reuters

Armoede als gevolg van klimaatverandering leidt er geregeld toe dat ouders die voor hun inkomen afhankelijk zijn van de natuur, te jonge kinderen uithuwelijken in ruil voor een vergoeding, blijkt uit onderzoek in onder meer Mozambique en Malawi.

Filomena (15), een vissersdochter uit de Mozambikaanse provincie Nampula, werd uitgehuwelijkt aan een 21-jarige man uit haar dorp. Hoewel haar vader Antonio (51) haar eigenlijk te jong vond voor een huwelijk, kon hij het aanbod moeilijk afslaan: 2000 Mozambikaanse metical (ruim 28 euro) en de belofte dat Filomena naar school mocht blijven gaan na haar huwelijk.

Antonio is al visser sinds 1985. Maar in de afgelopen jaren daalde de vangst dramatisch. Hij wijt dat aan de klimaatverandering. ‘Op plaatsen waar we vroeger visten, stijgt de zee en zijn de golven veel sterker.’ Naast Filomena heeft Antonio nog vijf kinderen. Filomena zelf gelooft dat haar vader haar niet uitgehuwelijkt zou hebben als hij voldoende inkomsten had gehad.

Wie de meeste koeien biedt, krijgt het meisje

Het journalistieke onderzoeksproject Brides of the Sun richtte zich met steun van het European Journalism Centre in eerste instantie op Mozambique en Malawi. Inmiddels is het onderzoeksteam op zoek naar financiële steun voor onderzoek in andere landen.

Wereldwijd probleem

Kindhuwelijken zijn een wereldwijd fenomeen. Vaak spelen sociaaleconomische omstandigheden er een rol in. In dit specifieke geval in Mozambique blijkt echter dat de al bestaande problematiek van kindhuwelijken versterkt kan worden door de klimaatverandering. Die leidt tot stijgende temperaturen, andere neerslagpatronen en extremere weersomstandigheden. Mensen die in de visserij, landbouw en veeteelt werken, hebben daar in het bijzonder mee te maken.

In Zimbabwe bijvoorbeeld is extreme droogte een van de bekendste verschijnselen veroorzaakt door klimaatverandering. De VN-kinderorganisatie Unicef schrijft daarover in een rapport dat een vader daarom ‘overeenkwam om zijn 15-jarige dochter af te staan in ruil voor een paar geiten.’

Krishna (14) met haar vier maanden oude zoon Alok. De wettelijke leeftijd om te mogen trouwen in India is 18 jaar, maar vooral in rurale gebieden wordt vaak niet zo lang gewacht.
Krishna (14) met haar vier maanden oude zoon Alok. De wettelijke leeftijd om te mogen trouwen in India is 18 jaar, maar vooral in rurale gebieden wordt vaak niet zo lang gewacht.© Reuters

Ook in Kenia zou sprake zijn van een stijging van het aantal kindhuwelijken als gevolg van ernstige droogte en kleiner worden de kuddes. Ook hier worden geiten als ruilmiddel ingezet. In het door armoede getroffen Zuid-Soedan doet zich iets soortgelijks voor. ‘Wie de meeste koeien biedt, krijgt het meisje’, zegt Dorcas Acen, genderexpert bij hulporganisatie CARE.

Natuurrampen

De trend beperkt zich niet alleen tot Afrika. In Zuid-Aziatische landen is klimaatverandering een van de redenen dat meisjes gestimuleerd worden te trouwen voor hun achttiende jaar, zegt Heather Barr van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW).

‘Een verband leggen tussen natuurrampen en klimaatverandering is complex. Maar we weten dat Bangladesh, en andere landen in Zuid-Azië, behoren tot de meest kwetsbare voor klimaatverandering. Dit is kwalitatief onderzoek, niet kwantitatief, maar de links zijn opvallend’.

Een van de manieren om met de dreiging van alles kwijt te raken om te gaan is proberen een bruidegom te vinden voor hun dochter, in de hoop dat dat zowel het gezin als de dochter iets goeds brengt

HRW sprak met gezinnen die te maken hadden met drie soorten rampen: overstromingen, cyclonen en riviererosie. Veel gezinnen kampten voordat de ramp toesloeg al met gebrek aan goede voeding. Toen de ramp toesloeg was een van de manieren om te overleven, het verminderen van de gezinsomvang. Dat gebeurde door het uithuwelijken van jonge dochters, constateert HRW.

‘Dat zagen we het sterkst bij gezinnen die te maken hadden met riviererosie,’ zegt Barr. ‘Gezinnen zagen hoe velden en huizen van buren dichter bij de rivier weggevaagd werden en hoe zij permanent ontheemd raakten. Ze realiseerden zich dat dat binnen drie tot vijf jaar ook hun lot zou zijn. Een van de manieren om daarmee om te gaan is proberen een bruidegom te vinden voor hun dochter, in de hoop dat dat zowel het gezin als de dochter iets goeds brengt.’

Wereldwijde daling

Uit recente cijfers van Unicef blijkt dat 59 procent van de meisjes in Bangladesh op haar achttiende jaar al getrouwd is. Bij 22 procent is dat vijftien jaar. Daarmee behoort Bangladesh tot de landen waar kindhuwelijken het meest voorkomen.

De Unicef-cijfers laten echter ook zien dat het aantal kindhuwelijken wereldwijd afnam in de afgelopen tien jaar. De meeste vooruitgang werd geboekt in Zuid-Azië, waar het risico voor minderjarige meisjes om uitgehuwelijkt te worden daalde van 50 tot 30 procent. Hoewel het in deze situaties in het overgrote deel van de gevallen om meisjes gaat, trouwt in Bangladesh 4 procent van de jongens voor zijn achttiende jaar.

Barr zegt dat het aan overheden is om kindhuwelijken die verband houden met natuurrampen en klimaatverandering tegen te gaan. Zij moeten de organisaties die verantwoordelijk zijn voor de strijd tegen klimaatverandering betrekken bij nationale actieplannen tegen kindhuwelijken. Barr vindt het noodzakelijk dat regeringen ‘preventie van kindhuwelijken integreren in alle overheidsplanning als het gaat om mitigatie en het verminderen van het risico op rampen.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content