Fragment Future Sex: liefde in tijden van digitalisering

Emily Witt is een alleenstaande dertiger die in haar boek Future Sex onderzoekt hoe een overvloed aan opties niet noodzakelijkerwijs leidt tot conventionele, langdurige relaties. En waarom zou dat eigenlijk ook moeten? Een voorsmaakje.

Dat vrouwen het gelukkigst worden in een monogame relatie, dat ze daarin het meest van seks genieten en dat een dergelijke verbintenis vrouwen zowel vrijheid als geborgenheid schenkt, is iets wat, zo leerde ik, algemeen wordt aangenomen of verdedigd door biologisch-deterministische boeken zoals Louann Brizendines De vrouwelijke hersenen. Deze denktrant dwingt me in een genderrol die ik verfoei. Als een vrouw kritiek uitlokt met elke uiting van vrije seksualiteit, houdt de man als enig rationeel handelend wezen de regie in het seksuele verhaal.

Als een vrouw uit is op een strikt seksuele ervaring wordt ze gezien als iemand die zwicht voor de wensen van het soeverein subject.

De vrouw krijgt zelden de heroïsche verleidersrol toebedeeld. Als een vrouw uit is op een strikt seksuele ervaring wordt ze gezien als iemand die zwicht voor de wensen van het soeverein subject. Als ze ongelukkig wordt van seks zonder verplichtingen, is het niet gewoon slechte seks, maar meer het bewijs van haar misvatting dat seks zonder verplichtingen goed kan zijn. De mannelijke seksuele begeerte is de constante die de doorslag geeft, de chemische dwang; vrouwelijke begeerte manifesteert zich ofwel in toegeven aan of aan banden leggen van de man, en dan geldt als succesvol niet zozeer hem verleiden maar hem afleiden van zijn interesse van een breder veld naar haar alleen. Een domme manier van leven, waar de pure kracht van seksuele begeerte nooit te vertrouwen is.

Vrijblijvende seks, overvloedig en volop te verkrijgen voor iedere vrouw die bereid is te laten weten dat zij daarin is geïnteresseerd, komt altijd op de tweede plaats, na dit kostbare, zeldzame ding, de liefdevolle relatie. Zeer weinig mensen onderzoeken de waarde of wenselijkheid van deze uitkomst. Ik heb dat evenmin gedaan.

In tegenstelling tot school en werk levert de hoeveelheid inspanning en aandacht die wij erin stoppen niet het verwachte resultaat, omdat de uitkomst afhangt van een tweede persoon.

Het is juist de vanzelfsprekendheid van een vaste relatie, haar veronderstelde onontkoombaarheid, het nec plus ultra van welbevinden en respect die zij vertegenwoordigt, die bij de vrouwen die ik ken de ergste manies veroorzaakt, omdat velen onder ons het gevoel hebben dat dat, gezien onze technologie, ons morele landschap en ons gebrek aan duidelijke genderollen, onze rechtmatige bestemming is zonder er evenwel in te slagen die te bereiken. In tegenstelling tot school en werk levert de hoeveelheid inspanning en aandacht die wij erin stoppen niet het verwachte resultaat, omdat de uitkomst afhangt van het gedrag en de medewerking van een tweede persoon. ‘Het is een marteling voor een vrouw om de verantwoordelijkheid voor haar eigen leven op zich te nemen,’ schreef Simone de Beauvoir in De tweede sekse, dat in 1949 voor het eerst verscheen. Vele tientallen jaren later geldt dit nog steeds: met het opgeven van het idee van een relatie zou ze een mantel van onnatuurlijke onafhankelijkheid aantrekken. De ideale relatie loslaten, in plaats daarvan zichzelf autonoom verklaren, seksuele begeerte zien als een kracht die betekenis aan het leven geeft en niet als een middel om een structureel resultaat te bereiken, zou ingaan tegen datgene wat volgens de meeste religies en elke happy ending die ze had gezien een vrouw absoluut de meeste vreugde bracht. Ik was het weliswaar oneens met de boeken en tijdschriftartikelen die een hele reeks gevolgen koppelden aan het simpele besluit wel of geen seks te hebben, maar ik kon ze niet uit mijn hoofd zetten. Uit ervaring wist ik dat liefde niet eerder kwam als ik me van seks onthield, maar ik las artikelen waarin werd gesproken over de ‘keuze’ van een vrouw tussen vrijblijvende seks en een serieuze relatie.

Uit ervaring wist ik dat liefde niet eerder kwam als ik me van seks onthield.

Ik las over een ‘economische’ sekstheorie die stelde dat als vrouwen seks gemakkelijker verkrijgbaar maken (ongeacht of je wel of niet wilt), de ‘prijs’ daalt en mannen er ‘minder voor hoeven te doen’ om het te krijgen. ‘Met hem levert ze een strijd om haar onafhankelijkheid te handhaven en met de rest van de wereld ligt ze in de clinch om de “status” die haar tot afhankelijkheid doemt intact te houden,’ schreef Beauvoir. ‘Het is moeilijk om dit dubbelspel te spelen en het verklaart gedeeltelijk de verwarde en nerveuze staat waarin veel vrouwen hun leven leiden.’ Ik heb een vriendin, die op haar twintigste, toen ze in New York woonde, uit overtuiging vrijblijvende seks wilde. Haar strategie in New York was niet ingewikkeld: als haar vrienden de bar verlieten, bleef zij . Later verhuisde ze naar een kleinere stad, waar de bars vroeger dichtgingen. Autoafhankelijk transport betekent dat mensen minder drinken. Ze ging het internet op.

Er waren meer dan genoeg mannen op OkCupid die zich als geïnteresseerd in vrijblijvende seks aanboden, maar te veel ontmoetingen eindigden toch treurig: per slot van rekening was het een datingsite en ze had geen zin om over gevoelens te praten; ze was uit op intense, bevredigende, seksuele ontmoetingen. Ze werd een vaste lezer van de ‘Vrijblijvende ontmoetingen’- advertenties op Craigslist. ’s Avonds bekeek ze online de lijst en reageerde op advertenties. Ze werkte volgens een systeem: eerst foto’s uitwisselen. Dan een telefoontje. Vlug en besluitvaardig als ze is, kon ze dankzij deze handelwijze de leiding nemen als het tot seks kwam. Bij elk telefoongesprek stelde ze een lijst met regels op. De persoon moest zijn echte naam opgeven. Alles wat ze deden moest beider instemming hebben en als zij ‘nee’ zei en wilde ophouden, moest alle seks ophouden. Ze moesten condooms gebruiken. Als ze de man aardig vond en hij met haar voorwaarden instemde, zou ze naar zijn huis komen. Hij zou haar buiten opwachten en ze zouden naar binnen gaan en seks hebben. Ze was zich bewust van alle risico’s.

Sommige mannen die via Craigslist op zoek waren naar vrijblijvende seks waren heel goed in bed.

Soms waren het deprimerende contacten, maar zelfs de ergste leverden haar stof voor verhalen. Goed verlopende contacten konden krachtige seksuele ervaringen opleveren. Sommige mannen die via Craigslist op zoek waren naar vrijblijvende seks waren, zei ze, heel goed in bed. Dat waren mensen met heel veel ervaring, voor wie seks een doel op zich was en die een vurige fascinatie voor en interesse in lichamelijk genot hadden.

Ze zag in dat, ook al vond ze nooit liefde, ze altijd iemand zou vinden die seks wilde.

Toen ik daarover met haar sprak, was ze in de dertig en meer geïnteresseerd in een monogame relatie. Ik vroeg haar wat haar sekservaringen via internet haar hadden opgeleverd. De belangrijkste les was, zei ze, dat als ze openlijk blijk gaf geïnteresseerd te zijn in vrijblijvende seks met mannen die ook seks wilden, ze daar bijna altijd positieve reacties op kreeg. Die mannen genoten van haar bereidwilligheid en verzekerden haar dat ze haar erg begeerden. Die bevestiging was niet, zoals ze misschien geneigd was geweest te geloven, ‘waardeloos’ want makkelijk te krijgen. (Of zoals een andere vriend het zei: ‘Ja, het is waardeloos – het is gratis!’) Ze zag in dat, ook al vond ze nooit liefde, ze altijd iemand zou vinden die seks wilde.

Dat gaf haar een goed gevoel over zichzelf en haar lichaam, het gaf haar meer zelfvertrouwen, ze was zich bewuster van haar macht en had meer controle dan ze was gewend binnen de beperkingen van de traditionele opvatting over daten, waar nog altijd het idee gold dat seks niet aan de orde kwam zolang er geen blijk was van emotionele betrokkenheid.

Als een vrouw vrijblijvende seks wilde en geen vriendje, werden de genderrollen vaak omgekeerd. Nu was zij degene die kon kiezen, nu was zij degene van wie de mannen een reactie verwachtten. Deze lessen compenseerden de schaduwzijden: de deprimerende contacten die werkelijk deprimerend waren, het feit dat haar toekomstige partners rekening dienden te houden met haar seksuele geschiedenis, de risico’s. En verder zei ze opgewekt: ‘Nu ben ik echt goed in seks.’ Waarmee ze denkelijk bedoelde dat ze had afgedaan met het idee dat goede seks een chemisch toeval is, even zeldzaam als verliefd worden.