Fotograaf Mous Lamrabat: ‘Ik besef nu pas dat wat ik doe voor veel mensen belangrijk is’

De hele zomer lang kun je de foto’s van Mous Lamrabat gaan bekijken in MAD Brussels. In een explosie van kleuren en abstracties, cultuuroverschrijdende knipogen en composities, biedt A(R)MOUR een tedere blik op de mens en zijn kleding die soms dienstdoet als pantser. Een gesprek met Mous en compagnon de route Lisa Lapauw: “Wij brengen altijd een statement met onze beelden.”

“Wie door Lamrabats ogen en door de lens van zijn beelden en kleuren kijkt, kan niet anders dan een nieuwe wereld ontdekken”, waarschuwt Dieter Van Den Storm, directeur van MAD Brussels, die het een eer vindt om het werk van Mous Lamrabat – “waardevol bruggenbouwer tussen generaties en culturen” – te mogen tentoonstellen. De Belgisch-Marokkaanse fotograaf speelt met codes en kleuren, gooit stereotypes overboord en verrijkt elk klassiek denkkader door er culturen en iconen, ook populaire, aan toe te voegen en vastgeroeste contouren opzettelijk te vervagen. In samenwerking met Lisa Lapauw, zijn styliste van het eerste uur, brengt hij met A(R)MOUR een reeks clichés die er geen zijn, en zet hiermee het creatieve Brussel, jonge lokale designers en de schoonheid van Marokko in the picture.

_{“Deze foto werd genomen in een trouwzaal in Molenbeek: een geweldige locatie, die je nooit zou vermoeden achter een typische Brusselse gevel. Maar zodra je de garagepoort opent, waan je je in Marokko. Voor mij verwijst dit beeld naar hoe we moeten zijn of hoe we dénken te moeten zijn: achter een façade die er misschien nietszeggend uitziet, ligt veel meer dan je zou vermoeden. Veel mensen blijken veel complexer in elkaar te zitten dan je op het eerste gezicht zou denken. Het roze vest is van Botter. De voile is een kanten tafelkleedje uit een Turkse winkel en de hoed is een omgedraaide vaas, ontworpen door Shishi San, een kunstenares die in Brussel woont: ze laat zich inspireren door de kunst van wandtapijten en maakt onder andere getufte vazen en gehaakte kleren, enorm mooi.”}

_{“Deze foto nam ik net na zonsondergang, tijdens het blauwe uur: het mooiste uur van de dag, zeker in Marokko. Als ik daar ben, gebruik ik dat halfuurtje tussen dag- en avondlicht graag om foto’s te maken. De oorbel van de vrouw is een La vache qui rit-kaasje. In Noord-Afrika zijn die driehoekjes enorm populair. Het kaasje is het Afrikaanse equivalent van de Belgische mayonaise: we eten het bij alles. Ik werk graag met iconische beelden die voor iedereen herkenbaar zijn en een zekere nostalgie inhouden. Ik ben zelf melancholisch van aard, ik vind het een van de mooiste emoties die er zijn. Ook de traditionele hoed en de kaftan zijn herkenbare symbolen in Afrika. Ze roepen meteen een bepaald gevoel op.”}

Creatieve bondgenoten als ze zijn, spreken Mous Lamrabat en Lisa Lapauw tijdens het interview als één stem, maken ze elkaars zinnen af en weten ze perfect waar de ander naartoe wil. Als autodidact maar gediplomeerd binnenhuisarchitect wist Lamrabat zijn signatuur heel snel te finetunen. “Je eigen stijl vinden betekent dat je je goed in je lijf voelt”, zegt hij. “Met mijn foto’s creëer ik een eigen universum, zoals een kind een eigen wereld opbouwt in zijn slaapkamer. We moeten zo vaak anders zijn dan we werkelijk zijn. Als je niet op een plek kunt thuiskomen en echt jezelf zijn, ben je verloren.”

_{“Kleuren kies ik niet echt bewust, ze komen spontaan in me op, op een organische manier. Voor mij gaat het er niet echt om felle of gesatureerde kleuren te creëren, maar gewoon om een mooie en geschikte kleur te vinden. Het schijnt dat ik een beetje kleurenblind ben, misschien ligt daarin een verklaring voor mijn kleurkeuzes? Ik ben ook autodidact; ik heb geen regeltjes geleerd en doe gewoon alles op mijn manier, en dat kan dus best verrassend zijn. Ik hou van toevalligheden en verrassingen.”}

Het is in dat eigen intieme universum dat Mous Lamrabat beschutting vond, toen in maart jongstleden de polemiek uitbrak nadat vier van zijn portretten die in de traphal van de Arenbergschouwburg hingen, verplaatst moesten worden omdat het Antwerpse stadsbestuur ze ‘te woke’ vond. “Ik wist nooit goed hoe ik op die polemiek moest reageren”, geeft Lamrabat toe. “Maar door de campagne die ik onlangs lanceerde via WhatsApp, There is no one like us, is het mij duidelijk geworden. Ik besef nu pas dat wat ik doe voor veel mensen belangrijk is. Niet zozeer de foto’s zelf, maar de boodschap die ze meegeven. In tegenstelling tot mensen die problemen accentueren in de hoop ons uit elkaar te drijven, probeer ik oplossingen aan te reiken om mensen dichter bij elkaar te brengen en met elkaar te verbinden. Dat in 2023 de hoofddoek nog altijd stof tot discussie is, vind ik bijvoorbeeld jammer.”

_{“Patrice, het model op deze foto, is een vriend. We noemen hem Patou. Patou is geen professioneel model, maar hij doet het geweldig. We werken vaak samen met vrienden en kennissen, dat werkt makkelijker dan met bekende of professionele modellen. Zeker in het begin kenden de modellen onze stijl nog niet en was het soms lastig om hun iets op het hoofd te zetten of hun gezicht achter stof te verstoppen. We wentelden ons voortdurend in verontschuldigingen. Het is ook een kwestie van ego: we kunnen makkelijker met vrienden experimenteren dan met pakweg Natalia Vodianova, die ergens toch verwachtingen heeft wanneer ze haar foto laat nemen. Dat geeft ons meer vrijheid. De cape is een deken die je overal in Marokko kunt vinden, iedereen heeft thuis wel een exemplaar. Ze is heel kitscherig, met die grote rozen, maar prachtig. Ze is de Marokkaanse tegenhanger van de pastelkleurige dekentjes die onze grootmoeders bijna allemaal in huis hadden.”}

Zelf zou hij zich op zijn visitekaartjes nooit officieel fotograaf durven te noemen, en toch heeft Lamrabat het gevoel juist met zijn portretten een manier te hebben gevonden om zich uit te drukken. “In die beelden kan ik het best vertellen wat ik voel en worden mijn ideeën ook het best gehoord. In mijn werk kom ik volledig tot mijn recht.”