Twee gezinnen die samengevoegd worden, in deze tijd is het niet uitzonderlijk, maar het blijft behoorlijk moeilijk. Drie extra grote nieuw samengestelde gezinnen over het mengen van huishoudens, gezinsvergaderingen en afscheid van het klassieke gezin. “Je moet dat ideale plaatje in je hoofd loslaten.”
‘Deze relatie is ónze keuze, en niet die van de kinderen’
Hanneke (38) en Tim (39) hebben samen zes kinderen. Kasper (10), Tobin (7) en Jonas (5) zijn de zonen van Hanneke, Zoë (12), Febe en Sita (allebei 11) zijn de dochters van Tim.
Zowat iedereen verklaarde hen voor gek, maar liefde laat zich niet tegenhouden, ook niet door zes kinderen. Het huis van Tim was gelukkig groot genoeg, en ook de bedrijfswagen kon op maat gekozen worden. “Het was ongetwijfeld gemakkelijker geweest als we andere keuzes hadden gemaakt”, zegt Tim. “Een gezinsuitstap lijkt bij ons meer op een klasuitstap. Drie jongens opvoeden is ook helemaal anders dan drie meisjes, weet ik nu. Maar de mooie momenten maken de kwellingen ruimschoots goed.”
Hanneke en Tim zorgen beiden voor hun kroost in co-ouderschap, maar volgens andere schema’s. Soms zijn er zes, soms drie, soms zelfs geen kinderen in huis. Een voordeel, vinden ze. “De kinderen genieten van de rustigere dagen, en ook voor onze relatie doen die wonderen.”
Ze volgden samen een onlinetraining bij relatietherapeute Cindy Schepers over de uitdagingen die een nieuw samengesteld gezin met zich meebrengt. Hanneke zit ook in een leergroep voor plusouders die maandelijks digitaal samenkomt. “Op een bepaald moment merkten we dat we minder verdraagzaam waren tegenover de kinderen van de ander. Dat is confronterend. Het doet deugd om gelijkaardige verhalen te horen en bevestiging te krijgen dat je gevoel heel normaal is. Je bent geen slecht mens, je zit gewoon in een ingewikkelde situatie. Ook de gedachte dat deze relatie ónze keuze is, en niet die van de kinderen, helpt om milder te zijn naar hen toe.”
Het besef dat ze geen traditioneel gezin zijn en dat ook nooit zullen worden, is intussen gegroeid. Tim: “Het is hard als je dat de eerste keer hoort. Je denkt: ik wil dit niet, ik wil een gewoon gezin. Gaandeweg begin je in te zien waarom dat niet kan, en waarom je beter stopt met daarnaar te verlangen. Anders blijf je teleurgesteld worden.”
Plannen die in het honderd lopen, kinderen die hun oude huis missen, ex-partners met wie je rekening moet houden. “Het Ãs zwaar,” zegt Hanneke, “je moet echt een sterke relatie hebben. Wat ik met Tim heb, heb ik nooit eerder gehad. We wisten misschien niet helemaal waar we aan begonnen, maar we weten heel goed waarom we doorgaan.”
‘Als ouder vergeet je weleens dat het voor de kinderen toch lastig blijft’
Ans (34) was kinderloos toen ze Steve (43) ontmoette. Hij was al papa van Emma-Louise (12), Mauro (10) en Juliette (8). Intussen hebben ze samen nog een zoontje, Warre (3).
Hij wilde graag veel kinderen, zij wilde er geen. Hij was net gescheiden, zij had een zorgeloos leventje waarin ze op vakantie vertrok wanneer ze wilde. Ans: “Ik heb getwijfeld toen ik verliefd werd op Steve. Mijn vriendinnen waarschuwden me omdat er kinderen in het spel waren. Dan ga je niet zomaar even ‘proberen’ of een relatie kan werken. Toen ik voor Steve koos, ben ik er driehonderd procent voor gegaan, al was het aanpassen. Plots maakte ik deel uit van een huishouden met drie kinderen die elke ochtend naar school gebracht moesten worden. Dat was pittig.”
De kinderen zelf sloten Ans snel in hun armen, zag Steve. “In mijn herinnering is alles vrij vlekkeloos verlopen. De kinderen waren nog klein, Juliette was amper twee jaar. Het helpt ook dat ik in goede verstandhouding uit elkaar gegaan ben met hun moeder. We zijn gelukkig gescheiden en laten de kinderen op de eerste plaats komen. Dat maakt het makkelijker om nieuwe situaties te aanvaarden.”
Ans: “In het begin was ik voor de kinderen van Steve meer een zotte tante die hen wilde entertainen dan een moederfiguur. Als ze een snoepje vroegen, kregen ze dat, ook al stond het avondeten vijf minuten later op tafel. Ik heb veel moeten leren. (lacht) Steve durfde me daar gelukkig op aan te spreken.”
Hoe goed het ook gaat, er zijn momenten dat ze met hun neus op het feit gedrukt worden dat ze geen klassiek gezin zijn. Steve: “Hoewel Juliette haast nooit anders heeft geweten, vroeg ze me op een avond huilend waarom haar mama en ik eigenlijk gescheiden zijn. Vorige zomer heeft ook Mauro het een tijdje moeilijk gehad, wat zich vooral uitte in zijn gedrag naar Ans toe. Soms durf je als ouder weleens te vergeten dat het voor de kinderen toch lastig blijft.”
Nu ze toch al voor drie kinderen aan het zorgen was, ging Ans voluit voor het moederschap. “Ik heb altijd gezegd dat ik geen onderscheid zou maken tussen mijn pluskinderen en mijn eigen kind. Natuurlijk zijn er verschillen. Warre is altijd bij ons en van hem krijg ik onvoorwaardelijke liefde. Ik zal nooit de mama zijn van Emma-Louise, Mauro en Juliette. Toch draag ik hen in mijn hart. Het zijn niet ‘de kinderen van Steve’, maar onze kinderen.”
‘De kinderen hadden allemaal hetzelfde gevoel: waarom moet Ãk mij aanpassen aan de anderen?’
Liesbet (48) en haar kinderen Kyras (17), Sam (19) en Kenneth (21) vormen al 10 jaar een samengesteld gezin met Jan (54) en zijn kinderen Ferre (20) en Fien (22).
De kinderen winden er geen doekjes om. Ze komen best goed overeen, maar simpel was het niet, die eerste jaren. “Ik was een puber die met rust gelaten wilde worden, terwijl Sam en Kyras wilden spelen. Ik had moeite met die plotse drukte”, zegt Fien.
Kyras: “We zijn alle vijf totaal verschillend. Ik was als jongste heel uitgelaten, maar moest mezelf intomen voor Fien en Ferre. Eigenlijk hadden we allemaal hetzelfde gevoel: waarom moet Ãk mij aanpassen aan de anderen?”
Ze verhuisden samen naar een huis met zes kamers, zodat elk kind zijn eigen plek had. “We wilden een nieuwe thuis creëren op neutraal terrein, waar we samen aan een verhaal zouden schrijven”, zegt Liesbet. “Dat dat in korte tijd veel veranderingen waren, zijn we pas later gaan beseffen. Maar ik wilde zo graag iedereen verbinden, misschien té graag.”
Er waren gezinsvergaderingen om wrijvingen en frustraties bespreekbaar te maken, met kinderchampagne erbij, maar het was moeilijk om tot eerlijke gesprekken te komen. “Nu begrijpen we wel waarom papa en Liesbet dat deden, maar toen dachten we vooral: laat het gewoon”, zegt Fien. “Ze wilden het veel te goed doen.”
Jan voelt zich weleens schuldig dat hij zijn kinderen geen zorgeloos gezin meer kan bieden. “Ze wonen elke week ergens anders. Dan is het moeilijk om ergens een echt thuisgevoel te krijgen. Je gunt je kinderen iets dat je hun niet kunt geven. Dat besef is hard.”
Het is geen geheim dat vooral Fien verlangt naar een vaste plek. Ook Kyras zucht weleens om ‘de doos’ waarin ze wekelijks al haar spullen verhuist. Tegelijkertijd is ze blij met het leven zoals het is. “Dit gezin werkt wel – het had veel slechter kunnen zijn. Jan is niet mijn papa, maar hij is er al tien jaar voor mij. Ik zou toch niet graag hebben dat dat nog verandert.”
Elkaar missen wanneer ze weg zijn, doen de kinderen niet. Daarvoor zijn ze te gewend aan elkaars afwezigheid. “Wat ik wel mis, zijn de lange gesprekken en discussies die we bij het avondeten voeren”, zegt Ferre. “Vaak zitten we om negen uur ’s avonds nog aan tafel.” Want ook met vijf uiteenlopende karakters in huis, kan het een gezellige boel zijn. “Ik heb leren genieten van die drukte”, zegt Liesbet. “Je ziet hoe de kinderen groeien en zich ontplooien, hoe de verstandhouding verbetert. Er zijn nog altijd dagen waarop alles moeilijk lijkt, en het meer ‘verdragen’ dan ‘samenleven’ is. Maar ook die kom je door, omdat je weet dat het wel weer goed komt.”
‘Hoe harder je probeert om samen te smelten tot één gezin, hoe groter de kans dat het niet lukt’
Relatietherapeut Cindy Schepers is gespecialiseerd in samengestelde relaties en gezinnen.
“Bij heel veel mensen leeft het idee dat je twee gezinnen kunt samenvoegen tot één nieuw gezin. Helaas, dat is niet alleen moeilijk, maar eigenlijk gewoon onmogelijk. Hoe harder je probeert om samen te smelten, hoe groter de kans dat het niet lukt. Het is een van de eerste boodschappen die ik meegeef aan koppels. Soms lopen mensen kwaad weg wanneer ik dit vertel, maar het is zo.”
Het is dan ook geen fijne boodschap.
“Ik begrijp die reactie heel goed. We verlangen allemaal naar verbinding, naar een gezellig en warm nest. Zeker wanneer je, vaak na veel wikken en wegen, je relatie hebt verbroken om met een nieuwe partner verder te gaan. Je denkt dat je aan een mooi nieuw leven gaat beginnen, samen met iemand die je graag ziet, tot blijkt dat dat eigenlijk ontzettend ingewikkeld is. Een nieuw samengesteld gezin bestaat uit twee deelgezinnen die elk hun eigen geschiedenis en bloedband hebben. Dat kun je niet zomaar uitwissen om samen een nieuw, gelukkig kerngezin te vormen. Je moet dat ideale plaatje in je hoofd loslaten. Daar komt vaak rouw bij kijken.”
Zijn nieuw samengestelde gezinnen dan gedoemd om te mislukken?
“Dat nu ook weer niet. Wat je wél kunt bereiken, is rust en harmonie binnen alle relaties. Een eerste stap die je daarbij moet zetten, is erkennen dat er verschillen zijn, en dat die misschien altijd zullen blijven bestaan. Dat kan over heel alledaagse dingen gaan, zoals eten voor tv of het gebruik van de tablet. ‘Alle kinderen gelijk voor de wet’ is een mooi principe, maar als je daar in een nieuw samengesteld gezin té snel van uitgaat, kan dat voor flink wat weerstand zorgen. Vraag je liever af hoe je met die verschillen kunt omgaan, in plaats van ze zo snel mogelijk te willen wegwerken. Vergeet ook niet om tijd en energie in elkaar als partner te steken. Het zijn niet de kinderen die jullie verbinden in dit gezin, maar de liefdesband met elkaar. Het is belangrijk om die gezond te houden. De uitdagingen van een nieuw samengesteld gezin zijn veel makkelijker om te dragen als je relatie goed zit.”
Wat als je kind dat nieuwe gezin niet ziet zitten?
“Een nieuw samengesteld gezin vraagt veel flexibiliteit. Stiefbroers en -zussen in huis, een slaapkamer die plots gedeeld moet worden… Het is een nieuwe realiteit die je kind misschien niet zo leuk vindt, maar waar het zich wel aan moet aanpassen. Toon daar begrip voor. Laat je kind voelen dat jij nog steeds zijn moeder of vader bent, en dat daar niets aan verandert. Luister naar de pijn, het verdriet en de boosheid, maar maak ook duidelijk dat dat ‘oude’ gezin niet meer terugkomt. Met pubers kan het extra lastig zijn. Hun ontwikkelingsfase staat haaks op het verlangen naar verbinding dat je als koppel voelt. Terwijl jullie een nieuw nest willen bouwen, wil je tiener niets liever dan loskomen van dat nest. Geef je kind die vrijheid. Op verbinding staat geen deadline: daar kun je later ook nog aan werken.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
