Adem met een luchtje

Als kollega’s en vrienden hun stoel achteruit schuiven zodra jij je mond opendoet, heb je waarschijnlijk last van slechte adem. Tanden poetsen vergeten ?

Marianne Meire

Onze mond speelt een belangrijke rol in ons dagelijkse doen. We praten, lachen, eten en ademen ermee. Als hij vies ruikt, hebben we een probleem. Mensen met een slechte adem scoren laag op de barometer der sympatie. Ze mogen nog zo knap en verstandig zijn, hun adem stuurt hun sociale leven in de war. In de bioskoop zitten ze alleen, op het werk bewaart iedereen opvallend veel afstand, en zelfs thuis komt de intimiteit in het gedrang.

Waar komt slechte adem vandaan ? Kwalijke geurtjes worden vaak door bakteriën veroorzaakt. Denk maar aan het bedorven water in een bloemenvaas of aan een slecht onderhouden koelkast. Hygiëne is dus de eerste boodschap. Wie dagelijks meerdere malen uitgebreid zijn tanden poetst, mag in principe geen last hebben van slechte adem. De bakteriën die het geurtje kunnen veroorzaken, zitten er wel, maar ze worden vaak genoeg weggespoeld. Toch komt slechte adem ook voor bij de meest overtuigde gebruikers van extra attributen voor mondhygiëne zoals mondwater, tanddouche en tandzijde. Het volstaat een tijdlang niet of onvoldoende te slikken, aromatisch voedsel te gebruiken of te roken.

Niemand staat ’s morgens op met een frisse mond. Tijdens onze slaap slikken we niet en maken we beduidend minder speeksel. Het klinkt als een griezelverhaal, maar al die tijd hopen dode cellen zich op op onze tong, tandvlees en tanden. Tegelijkertijd ontwikkelen zich bakteriën die misschien de merites hebben deze dode cellen af te breken, maar die tegelijkertijd ook stoffen produceren die tegen de ochtend voor de onaangename geur zorgen. Wie de avond voordien naliet z’n tanden te poetsen, heeft er nog veel meer last van.

Andere situaties waarin we weinig of niet slikken of een droge mond krijgen, zijn bijvoorbeeld lang praten, sporten, of ademen langs de mond als gevolg van een verstopte neus. Speeksel heeft een soort zelfreinigende werking. Ook voedsel kan die rol vervullen. Een appel als dessert zorgt voor een minimale reiniging. Regelmatig een paar slokjes water drinken, helpt ook.

Liefhebbers van alkohol, sterke koffie, uien, look en sommige aromatische kruiden moeten extra op hun adem letten. Deze voedingsmiddelen bevatten vluchtige stoffen die na vertering in de bloedstroom terechtkomen. Daar worden ze naar de longen vervoerd en afgegeven aan de lucht die we uitademen. Dit verklaart bijvoorbeeld waarom het alkoholgehalte van het bloed met een ademtest wordt gemeten. Het verklaart ook waarom tegen de geur van knoflook niets te doen is. Ook koffie zorgt voor problemen. Cafeïne heeft bovendien de neiging om speeksel af te breken, zodat je adem dubbel wordt verpest.

Rokers lopen meestal met pepermuntjes en kauwgom op zak. Ze weten wel waarom. Rokers verraden hun ongezonde gewoonte meteen door de geur van hun adem.

Sommige mensen hebben een slechte adem omwille van gezondheidsproblemen die niets met hun mond te maken hebben. Spijsverteringsstoornissen kunnen de oorzaak zijn. Keel- en neusafwijkingen (zoals een keelinfektie of een sinusitis) of longziekten geven soms een kwalijk riekende adem. En ook stofwisselingsziekten zoals suikerziekte, nierziekten of leverafwijkingen geven de adem een abnormale geur.

Wat had tanden poetsen er ook weer mee te maken ? Bakteriën hebben een voedingsbodem nodig om te overleven. Die vinden ze in overvloed in onze mond, meer bepaald in de tandplaque. Tandplaque is een mengsel van voedselresten en speeksel, en bevat hele kolonies bakteriën. Het zijn de afbraakprodukten van deze bakteriën die slechte adem kunnen veroorzaken. Iedereen heeft tandplaque. Al enkele uren na het poetsen ligt er een laagje over onze tanden, dat we gemakkelijk met onze tong kunnen voelen. Test maar even. Het is een misvatting te geloven dat suiker en snoep rechtstreeks op onze tanden inwerken. De bakteriën in het laagje tandplaque zijn verantwoordelijk voor tandbederf. Ons tandoppervlak is een harde calciumstruktuur die gevoelig is voor zuuraantasting. De bakteriën in tandplaque zijn verzot op suiker. De minuskule snoodaards zetten suiker om in zuren die het tandoppervlak ontkalken en gaatjes veroorzaken. Tandplaque is het hardnekkigst in de spleetjes en putjes van kiezen, tussen de tanden, aan de rand van vullingen, en vlakbij het tandvlees. We krijgen dus niet alleen cariës (tandbederf) aan de bovenkant van onze tanden. De wortel is nog veel gevoeliger. Mensen met teruggetrokken tandvlees en blootliggende tandhalzen moeten extra alert zijn voor het kalkvretende zuur in tandplaque. Regelmatig verwijderen door te poetsen is de enige oplossing. Gebeurt dat niet, dan tasten de bakteriën eerst het tandglazuur aan, en dringen ze vervolgens door het zachtere tandbeen door tot in de pulpa (week weefsel) in het binnenste van de tand. Wie dan nog niet naar de tandarts gaat, krijgt een pijnlijke ontsteking.

Eén slechte tand kan al slechte adem veroorzaken, maar het geurprobleem kan ook aan het tandvlees of het steunweefsel van de tand liggen. Elk plaatsje waar voedseldeeltjes de kans krijgen om te rotten en bakteriën welig tieren, is een probleemplek. Heel veel mensen hebben tandvleesproblemen. Bij kronische of acute tandvleesontsteking nestelen bakteriën zolang in het tandvlees tot ze ettervorming veroorzaken. Het meest voor de hand liggende symptoom is bloedend en pijnlijk tandvlees. En vaak ook slechte adem. Gevoelig tandvlees weerhoudt sommigen ervan de tanden grondig te poetsen. Dat brengt uiteraard nog meer bakteriën op de been.

Gaat uw slechte adem niet weg na een dagelijkse, grondige schoonmaakbeurt ? Maak dan maar een afspraak met de tandarts. Die zal kontroleren op gaatjes, de tandplaque verwijderen, en de behandeling eventueel ondersteunen met medikatie, ontsmettingsmiddelen en mondspoeling. Misschien krijg je ook poetsinstrukties. Goed poetsen is niet hetzelfde als zomaar een beetje staan spoelen. Het volstaat toch ook niet om een aangekoekte kookpan even onder te dompelen ? We gaan dat vuil integendeel met een borstel te lijf, en wrijven de pan in alle richtingen weer schoon. Zo hoort het ook in onze mond, tand per tand, waarbij we ons tandvlees ontzien door niet horizontaal maar vertikaal te werk te gaan. Liefst een paar minuten lang. Let op de borstel. Die mag niet te hard zijn en moet regelmatig vervangen worden. Soms is het nuttig om een medische tandpasta te gebruiken. Die is vaak extra ontsmettend en bakteriewerend. Ook mondwater heeft zin. Omdat sommige mondwaters enzymen bevatten die tandplaque oplossen. Er bestaat trouwens ook kauwgom die tussen de poetsbeurten door kan worden gebruikt om de tandplaque af te breken. Hoe meer middeltjes we gebruiken om tanden en tandvlees netjes te houden, hoe kleiner de kans op gaatjes en slechte adem.

Tandpasta die belooft je tanden witter te maken, heeft geen wetenschappelijk meetbaar effekt. Tandglazuur maak je niet zomaar wit. Het parelwitte gebit van filmsterren ? Sommigen hebben hun witte mond van nature meegekregen. De minderbedeelden schaffen zich nieuwe kronen aan of laten een laagje witte komposiet over hun tanden aanbrengen. Allicht zitten ze dan even vaak bij de tandarts als bij de kapper en de schoonheidsspecialist.

Goed tanden poetsen is niet

hetzelfde als zomaar een beetje staan

spoelen. Het volstaat toch ook niet

om een aangekoekte kookpan

even onder te dompelen ?