Hij beklom de Mount Everest, roeide de Atlantische Oceaan over en doorkruiste Antarctica. Daarbovenop schreef de Brit Ben Fogle (47) meerdere bestsellers en trok hij miljoenen kijkers met zijn natuur- en reisprogramma’s voor onder meer de BBC. Van Where the Wild Men Are zendt Canvas later dit jaar nieuwe afleveringen uit.
Zelfgenoegzaamheid is een groot risico. Als je zoals ik al veel van je doelen hebt bereikt, een tof, jong gezin en financieel comfort hebt, dreig je achterover te leunen. Maar in zo’n scenario van gemak is de kans groot dat je je angsten niet meer onder ogen ziet en dus niet overwint, of dat je gaat denken dat jouw leven de norm is. Daarom vind ik internationale ontmoetingen zo essentieel. Ze halen mensen uit de echokamers waarin ze in deze gepolariseerde wereld al te vaak leven. Een meer bereisde Donald Trump had wellicht minder enggeestig en chauvinistisch gehandeld.
Wie reist, wordt vriendelijker. De afgelopen twintig jaar mocht ik wereldberoemde mensen ontmoeten, maar de gewone stervelingen fascineerden me het meest. Door mijn nieuwsgierigheid – een sleuteleigenschap in het leven, vind ik – was ik bereid me vaak lang in hun wereld onder te dompelen. Het maakte me vanzelf meelevend en dus aardiger. Ik moedig Ludo, mijn zoon van elf, en Iona, mijn dochter van negen, aan naar die waarden te leven.
Als kind had ik het gevoel nergens thuis te horen. Ik had nochtans een idyllische jeugd. In ons huis vlogen papegaaien rond, want mijn vader was een succesvol dierenarts, en er kwamen bekende Britten op de koffie omdat mijn moeder ( Julia Foster, red.) een beroemde actrice was. Zelf was ik hopeloos op school en in sport en dat verwoestte mijn zelfvertrouwen. Mijn ouders lieten me vallen en opstaan zonder druk op me te leggen; ík was het die onbewust de lat voor mezelf hoog legde met zo’n talentvolle familie. Pas toen ik mijn limieten ging testen, door bijvoorbeeld de Marathon des Sables te lopen, kon ik een innerlijke kracht opbouwen. Blijkbaar had ik toch iets: uithoudingsvermogen.
Ik moedig anderen aan om hun spreekwoordelijke Everest te beklimmen, zodat ze gewapend zijn tegen de ramp die hen vroeg of laat op hun grondvesten zal doen daveren.
Zonder bijna-doodervaringen had ik nooit wezenlijk leren omgaan met moeilijke situaties. Ik was enorm bang toen onze tweemansboot midden in een storm boven de Atlantische Oceaan kapseisde of toen mijn zuurstoffles ontplofte, een paar meter onder de top van de Everest. Telkens dacht ik dat ik doodging, maar zonder die uitdagingen aan te gaan had ik nooit beseft dat je niet per se uiteenvalt als zaken niet volgens plan verlopen. Daarom moedig ik anderen aan om hun spreekwoordelijke Everest te beklimmen, zodat ze beter gewapend zijn tegen de rampen die hen vroeg of laat op hun grondvesten zullen doen daveren.
Ons zoontje verliezen was mijn persoonlijke storm. Mijn vrouw Marina was 34 weken zwanger toen de placenta brak en Willem het niet haalde. Ik werd compleet weggevaagd en kon me niet voorstellen dat de wind ooit weer zou gaan liggen. Toch gebeurde dat. Marina en ik beslisten om te vieren wat we hadden – twee prachtkinderen – eerder dan ons te laten definiëren door ons verlies. Soms heb je het donker nodig om het licht nog meer te zien als een traktatie.
De natuur is mijn medicijn. Daarom probeer ik mijn gezin nu te verleiden tot een leven off-grid, bijvoorbeeld ver weg in Scandinavië. Niet dat ik zo veel sombere dagen beleef in Oxfordshire, waar we nu wonen, maar in onze moderne maatschappij is het toch makkelijker om negatief beïnvloed te worden door slecht nieuws of door de druk om je te conformeren. Daarom maak ik Where the Wild Men Are zo graag: die mensen leven ver weg van de beschaving en voelen daardoor, net als ik, dat de natuur een eerlijkheid bezit die vanzelf kalmeert en gelukkig maakt.
Als UN Patron of the Wilderness sus ik mijn schuldgevoel. Doordat reizen mijn job én mijn zuurstof is, werd mijn ecologische voetafdruk afschuwelijk groot. Maar streven naar perfectie gaat het milieu niet redden. Ik wil helpen om mensen ervan te overtuigen dat niet die tien procent groenen voor honderd procent verandering moeten zorgen – dat werkt ontmoedigend – maar dat we er kunnen komen door met honderd procent van de mensen tien procent bewuster te leven. Storytelling is daarbij mijn belangrijkste instrument. Ik deel mijn ervaringen, bijvoorbeeld op tv, in de hoop dat mensen inzien dat ze niet zomaar moeten nemen van de natuur, maar dat ze zich ermee moeten verbinden zoals in de mooist denkbare dans.
