Swietokrzyskie in Polen: van de oudste bergen in Europa tot imposante kastelen en industrieel erfgoed

Van de oudste bergen in Europa tot unieke geologische vondsten en van mysterieuze en spirituele plaatsen tot goed bewaard industrieel erfgoed: ontdek Swietokrzyskie in het zuidoosten van Polen.

Swietokrzyskie behoort tot de kleinste regio’s in Polen, maar dat zou je niet zeggen wanneer je ziet wat het gebied allemaal te bieden heeft. Het landschap met zijn miljoenen jaren oude bergen, de met ravijnen doorkliefde hoogvlakte van Sandomierz en uitgestrekte weides van Ponidzia zorgt voortdurend voor verrassingen.

De 500 miljoen jaar oude Peperbergen (Gory Pieprzowe) bij het stadje Sandomierz zijn de oudste in Europa en danken hun naam aan de peperkleurige kleur en vorm van de rotsen. De stenen zijn door eeuwen van erosie vermalen tot kleine brokjes die op peperkorrels lijken. Op de rotsen groeien wilde rozen en jeneverbessen. Deze combinatie zorgt voor een uniek landschap.

En dan zijn er nog de Swietokrzyskie bergen bij Kielce die letterlijk de Bergen van Heilig Kruis betekenen. De hoogste top is de Lysica met 612 meter hoogte. Zowel deze Lysica als de nabijgelegen Lysa Gora zijn bijzonder omdat de rotsachtige bergwanden volledig kaal zijn. Op de toppen groeien dennenbomen waarvan het groen een mooi contrast vormt met de lichte kleuren van de rotsen. Omdat de toppen er niet zo hoog zijn, kan je er heerlijke wandelingen met het hele gezin maken.

Wil je iets meer uitdaging, dan kan je een tachtig kilometer lange wandelroute door en rondom Kielce maken. Deze route kan je overigens ook met de fiets en gedeeltelijk met de motor afleggen.

Zoek je het wat lagerop, dan kan je een van de vele bewegwijzerde routes door de bossen van Puszcza Jodlowa of Puszcza Swictokrzyska wandelen of tussen de glooiende velden van Ponidzia met de typische flora van deze streek: waterminnende planten, rotsplanten of begroeiing die typisch is voor verre steppen. Deze begroeiing is ook onweerstaanbaar voor allerhande insecten, kleurrijke vlinders en klein wild.

Niet alleen natuur

Maar Swietokrzyskie is niet alleen natuur. Eeuwenoude kastelen, elegante kerktorens, monumentale kloosters en traditionele dorpjes sieren het landschap. Ook een bezoekje waard is het industriële erfgoed.

Swietokrzyskie is van oudsher een mijngebied en de bewijzen daarvan zie je nog overal. Her en der verpreid kom je vervallen of nog werkende fabrieken tegen. En in Krzemionki Opatowskie vind je een van de oudste mijnen van Europa. Je kan er zelf onder de grond duiken en met eigen ogen bekijken hoe hier in de loop van duizenden jaren mijnbouw werd bedreven. Ook bijzonder om te zien is de industrie ‘krzemien’ waarbij vuursteen in verschillende lagen wordt opgedelfd. Deze industrie is nog altijd levend in Nowa Slupa.

Boeiende architectuur, maar van een hele andere orde is te vinden in de hoofdstad Kielce. Het centrale marktplein wordt omringd door monumentale historische huizen, er is een kathedraal gebouwd in 1171, het zeventiende-eeuwse bisschoppelijke paleis en een neogotisch paleis. Je kan alle bezienswaardigheden gemakkelijk bekijken doordat er een toeristische route door de stad is uitgestippeld. Zowel in als rondom de stad is veel groen te vinden. Kielce wordt omringd door maar liefst vijf natuurreservaten.

Fossielen, dino’s en grotten

Wat de stad helemaal uniek maakt is de enorme diversiteit aan geologische vormen. Kielce wordt daarom wel een groot geologisch openluchtmuseum genoemd. Sowieso is Swietokrzyskie een zeer interessante regio voor iedereen die geïnteresseerd is in geologie.

Een van de geologische hoogtepunten is het natuurreservaat Kadzielna waar je op een oude zeebodem fossielen van schelpdieren, koraal en krabben kan zien.

Erg leuk voor kinderen is het Jurassic Park in Baltow waar je een heerlijk dagje met de kinderen kan beleven. Je ziet er onder andere meer dan honderd modellen van prehistorische dieren, een prehistorisch oceanium, verschillende waterattracties, een dierentuin en een miniatuurversie van Polen.

Een derde geologische tip is de prachtige 240 meter lange Raj grot waar je naast tienduizenden jaren oude stalactieten en stalagmieten ook archeologische en paleontologische vondsten kan ontdekken.

Andere steden die je een bezoekje moet brengen zijn in de eerste plaats Sandomierz dat behoort tot de mooiste stadjes in het land. Omdat het stadje ongeschonden door de Eerste en Tweede Wereldoorlog heen kwam, wandel je er door tien eeuwen geschiedenis. Verder zijn Pinczow en Szydlow rijk aan historisch gebouwen.

Voor de actieve reiziger

We hebben het al gehad over de mooie natuur en over de culturele plekken die de regio rijk is. En waarom zou je die niet bezoeken op de fiets? Door Swietokrzyskie loopt bovendien een 210 kilometer lang deel van de in totaal 2000 kilometer tellende langeafstandsfietsroute Green Velo.

Ook mountainbikers zijn aan het juiste adres: de vele hellingen in de streek zijn er ideaal voor. Rijd je liever op een paard? Ook dat kan. In de bossen en velden zijn verschillende paardrijroutes uitgezet. De rotsen en steengroeves tenslotte zijn perfect voor klimmers

Tijdens de warme zomermaanden is het heerlijk om verkoeling te zoeken in het water. Behalve in enkele stuwmeren en rivieren, kan je zwemmen in een van de vele zwembaden. In vrijwel ieder dorp en stad en bij hotels vind je zwembaden.

Ook in de winter

De winters in Swietokrzyskie kunnen behoorlijk streng zijn. Grote kans dat er sneeuw ligt op de berghellingen. Omdat de bergen er niet zo hoog zijn en het er niet al te druk is, kunnen kinderen en volwassenen zich er uitstekend vermaken. Vergeet ook je slee en schaatsen niet om het winterplezier compleet te maken. Mocht er onverhoopt toch niet genoeg sneeuw liggen, dan brengen sneeuwkanonnen uitkomst.

Meer informatie over Polen lees je op Polen Travel