Rijksmuseum verwerft zeldzame middeleeuwse prent

Het Rijksmuseum in Amsterdam heeft een zeldzame kopergravure uit de late middeleeuwen aangekocht.

Het gaat om de kruisiging met vier engelen gemaakt door de Duitse kunstenaar Martin Schongauer, het grote voorbeeld voor Albrecht Dürer. Het indrukwekkende blad behoort tot de mooiste afdrukken van Schongauers prenten. Het werk kon worden aangekocht dankzij het F.G. Waller-Fonds.

Kruisiging

Deze kruisiging is een van de hoofdwerken uit het oeuvre van Schongauer (Colmar 1430-1491 Colmar), de belangrijkste graveur uit de late middeleeuwen. Met zijn sublieme techniek en originele inventies bracht Schongauer de kopergravure als zelfstandige kunstvorm naar nieuwe hoogten en werd hiermee het grote voorbeeld voor een jongere generatie prentmakers, onder wie Albrecht Dürer (1471-1528).

Verlossing

De gekruisigde Christus torent hoog uit boven Maria, Johannes en het landschap. De stofuitdrukking bevat een gevoeligheid en verfijning die alleen zichtbaar is in vroege afdrukken. Opvallend is verder de sereniteit van Maria en Johannes, waarbij de laatste, als getuige en beschrijver van Christus’ offer, de toeschouwer doordringend aankijkt. In kelken vangen de vier engelen het bloed op uit Christus’ wonden, een iconografische vondst die de hele voorstelling in het licht plaatst van het offer van de Mensenzoon en de verlossing van de mens. De Eucharistie, door Christus ingesteld tijdens het Laatste Avondmaal met het ronddelen van een beker wijn, is zelden zo indrukwekkend verbeeld.

Zeldzame gravure

Voorbeelden van vroege prentkunst zoals deze komen zelden of nooit meer op de markt en zeker niet in goede exemplaren. Groot was daarom de verrassing toen onlangs een prachtige, vroege afdruk opdook. Van Schongauers prenten is slechts een klein aantal goede afdrukken bewaard. Van dit werk waren tot dusver slechts enkele vroege afdrukken bekend in Berlijn, New York, Parijs en Stuttgart.

Het door het Rijksmuseum verworven exemplaar behoort niet alleen tot de mooiste prenten van Schongauer die zijn overgeleverd, maar verkeert ook in een uitzonderlijk goede conditie. Deze superieure afdruk betekent een enorme verrijking van de collectie vroege prentkunst in het Rijksmuseum.

De prent zal in het voorjaar van 2020 voor het publiek te zien zijn in het Rijksmuseum.