Ondanks alle hulp: voortbestaan verschillende inheemse dieren in Australië staat op het spel

Dertien inheemse diersoorten in Australië, waaronder de koala, dreigen plaatselijk uit te sterven als gevolg van de bosbranden in het land. Dat blijkt uit een analyse van milieuorganisaties, waaronder het Wereldnatuurfonds (WWF).

Het gekwetter van kaketoes en boompapegaaien heeft plaatsgemaakt voor een griezelige stilte in het rokerige landschap van Zuidoost-Australië. Door de bosbranden dreigen inheemse plant- en diersoorten verloren te gaan of worden ze kwetsbaarder.

Het WWF en de Australian Conservation Foundation (ACF) stelden een lijst op van dertien soorten die mogelijk plaatselijk uitsterven. Deze soorten zijn koala’s, de geschubde lelhoningeter, kwaststaartrotskangoeroe en corrobereeschijnpad in New South Wales; de bruine raafkaketoe en Sminthopsis aitkeni (een soort smalvoetbuidelmuis) in Zuid-Australië; de reuzenkoeskoes en grootpootpotoroe in East Gippsland in Victoria; en de quokka en westelijke grondpapegaai in West-Australië.

Biodiversiteit

‘Voorlopige schattingen spreken van mogelijk een miljard dieren die schade hebben ondervonden van de branden sinds september vorig jaar’, zegt de International Union for Conservation of Nature (IUCN) in een verklaring. ‘De meeste dieren zijn direct omgekomen door de branden, of zullen sterven doordat in het verbrande landschap geen voedsel meer te vinden is.’

Australië is een land met een rijke biodiversiteit. Het continent telt volgens de IUCN tussen 600.000 en 700.000 soorten, waaronder veel inheemse die nergens anders ter wereld leven. Bepaalde soorten zijn zeer gevoelig voor hittegolven, zeg Jess Abrahams van ACF. ‘Vliegende vossen of vleerhonden bijvoorbeeld. Het lot van ons wildleven heeft ook direct invloed op ons eigen lot. Verlies van belangrijke bestuivende soorten zoals de grijskopvleerhond, kan impact hebben op onze toekomstige voedselvoorziening.’

Concurrentie tussen dieren

In de afgelopen 200 jaar stierven 34 soorten inheemse zoogdieren uit in Australië. In oktober vorig jaar uitten tweehonderd wetenschappers in een open brief aan premier Scott Morrison hun zorgen over het alarmerende tempo waarin inheemse soorten op het continent verdwijnen. Ze waarschuwden dat nog eens zeventien dieren dreigen te verdwijnen in de komende twintig jaar.

Langdurige droogte en bosbranden hebben tot gevolg dat meer dieren met elkaar moeten concurreren om schaarse waterbronnen, vooral in afgelegen regio’s in het op één na droogste continent op aarde.

In Zuid-Australië werden daarom in vijf dagen tijd 10.000 wilde kamelen gedood in Anangu Pitjantjatjara Yunkunytjatjara (APY). ‘Tijdens droogte verzamelen wilde kamelen zich in grote kuddes en gaan op zoek naar water. Ze beschadigen dan infrastructuur, jagen vee weg, bedreigen mensen in afgelegen dorpen, verwoesten natuurlijke vegetatie en vervuilen natuurlijke waterputten’, verklaarde een woordvoerder van het Australische departement voor Milieu en Energie hierover. ‘Het verminderen van de populatie door een deel van de dieren te doden is op dit moment de enige optie om mensen en de natuur te beschermen.’

Wilde kamelen

Richard King, landmanager in APY, licht toe dat om de interventie is gevraagd door traditionele landeigenaren. ‘Ze hebben dat besluit niet licht genomen. We doen eenvoudigweg wat we kunnen in deze moeilijke situatie. Als wilde kamelen de overhand krijgen, verjagen ze andere dieren die behoren tot het traditionele aboriginal-voedsel. Ze eten ook bush food zoals bessen, pruimen en tomaten. De aboriginal-bevolking kan dan niet meer jagen en verzamelen, zoals ze dat al duizenden jaren doet.’

Niet alleen kamelen, maar ook kangoeroes, paarden, ezels en zwijnen werden gedood om een duurzame populatie te handhaven, omdat deze soorten weinig hinder ondervinden van roofdieren, ziekten en parasieten.

‘In het Australische Hoofdstedelijke Territorium is het beleid om elk jaar een vast aantal kangoeroes af te schieten, in plaats van te wachten tot de populatie te groot wordt en een crisis veroorzaakt. Dan moeten er namelijk nog meer dieren gedood worden’, zegt Arthur Georges van het Instituut voor Toegepaste Ecologie van de Universiteit van Canberra. ‘Dit is een zinnige strategie. Een bepaald niveau van controle, waarbij liefst het vlees en andere producten gebruikt worden, is goed te beargumenteren vanuit het perspectief van natuurbeheer en dierenwelzijn.’

Herstelfonds

De Australische Federale Regering beloofde eerder deze week vijftig miljoen Australische dollar, uit het herstelfonds van twee miljard dollar, voor herstel van wildleven en habitat. Een welkome eerste stap, zegt Dermot O’Gorman, ceo van het Wereldnatuurfonds in Australië. ‘Maar er is veel meer geld nodig voor het herstel van de bedreigde soorten.’

Het ACF stelde samen met andere milieugroepen een puntenplan op voor herstel van de natuur, inclusief het aanleggen van water-, voedsel, en habitatstructuren in de getroffen gebieden, en het opzetten van broedprogramma’s. Dat plan is voorgelegd aan de minister van Milieu, Sussan Ley.

Voedseldroppings voor dieren

Arid Recovery, een onafhankelijke not-for-profitorganisatie die een wildreservaat beheert in Zuid-Australië, heeft waterfonteinen ontworpen die eenvoudig gemaakt kunnen worden van basismaterialen.’We hebben ze ontworpen om de wilde dieren in het door droogte getroffen reservaat te helpen’, zegt Katherine Tuft van Arid Recovery. ‘Het ontwerp delen we nu via sociale media voor mensen in de door branden getroffen gebieden. Minstens dertig mensen of groepen hebben ze ook al gemaakt, inclusief het milieudepartement van New South Wales.’

Dierentuinen, dierenopvangcentra, dierenartsen en vrijwilligers zetten zich intussen in voor de gewonde en ontheemde dieren. Ze doen dat met donaties uit de gemeenschap. Mensen breien ‘handschoenen’ voor gewonde dierenpootjes, maken vogelboxen, vogelbaden en vogelvoedsel. In New South Wales dropt de overheid wortels en zoete aardappelen in het door vuur verwoeste gebied waar de bedreigde kwaststaartrotskangoeroe leeft. Het kan nog maanden, zo niet jaren, duren voordat de impact van de branden op de Australische biodiversiteit kan worden vastgesteld.