Kunst al fresco: 13 Belgische musea in openlucht

Op een fris zomerse (en veilige) manier je kunst- en cultuurhonger stillen? Met deze dertien openluchtmusea, verspreid over heel België, kan je nog wel even voort deze vakantie.

1. Verbeke Foundation in Kemzeke

Van een privé-project van twee kunstverzamelaars begin jaren 90 groeide de Verbeke Foundation uit tot een uit de kluiten gewassen collectie van collages en assemblages, van voornamelijk Belgische kunstenaars uit de 20ste eeuw. Je vindt de werken in de loodsen op het terrein en in de twaalf hectare natuurgebied. De installaties zijn vaak erg groot, in sommige kan je zelfs overnachten. In de grote loods worden elk jaar ook thematische tentoonstellingen gehouden. Ook deze zomer zijn er nieuwe exposities. In de beeldentuin staan twee nieuwe monumentale kunstinstallaties, een andere is nog in opbouw – daar kan je de kunstenaar aan het werk zien. Er is een ruim museumcafé met overdekt terras dat uitkijkt over de tuin.

2. Middelheimmuseum in Antwerpen

In een halve eeuw tijd verzamelde het Middelheimmuseum zo’n 300 beelden in het Nachtegalenpark, meteen een mooi overzicht van honderd jaar beeldende kunst. In 2012 werd plantentuin Hortiflora aan het park toegevoegd. Naast de vaste collectie zijn er ook tijdelijke tentoonstellingen in wat een van de oudste Europese openluchtmusea is. Over de 30 hectare kom je bekende naam na bekende naam tegen, van Rik Wouters en Panamarenko, tot Renoir en Ai Weiwei. Er zijn tevens routes uitgestippeld voor kinderen. Je kan er zelfs picknicken tussen de kunst maar het grote terras en de keuken van museumcafé Mika zijn ook niet mis.

De smaak te pakken gekregen? Andere beeldentuinen vind je in Weerde, Herentals en Tervuren.

3. Musée en plein air du Sart Tilman in Luik

Het museum van Sart-Tilman in Luik biedt een overzicht van de hedendaagse openlucht-beeldhouwkunst en monumentale schilderkunst in Franstalig België van de afgelopen veertig jaar. En dat zonder muren of ticketbalie. Natuur en architectuur dichter bij elkaar brengen, dat is het hoofddoel van het openluchtmuseum op dit uitgestrekte domein. Je kan er de 110 werken elke dag gratis bezoeken. Er zijn vijf gloednieuwe routes uitgestippeld, te volgen met een gratis plannetje uit de automaat of de brochure bij het onthaalpaviljoen van het museum.

4. Le Grand-Hornu in Bergen

Le Grand-Hornu is een industrieel steenkoolmijn- en industriecomplex uit de eerste helft van de negentiende eeuw en een echte aanrader voor fans van industrieel erfgoed. Langs drie wandelroutes verken je de Unesco-site, tussen oude werkplaatsen door, voorbij kantoren en een arbeiderswijk. Je kan er ook het Centrum voor Innovatie en Design en het Museum voor Hedendaagse Kunsten bezoeken met tijdelijke kunst- en designtentoonstellingen. Nu loopt er nog tot eind november de expo ‘Serial eater. Food design stories’, over voedingsontwerp.

5. PIT parcours in Borgloon

Het Pit parcours is een fiets- of wandelroute van 27,3 kilometer in en om het idyllische Borgloon, langs allerlei kunstwerken in open ruimte. Eén van de blikvangers is de doorkijkkerk van het Belgische architectenduo Pieterjan Gijs en Arnout Van Vaerenbergh. Blijven slapen kan ook, in traanvormige sculpturen – de boomtenten van Dré Wapenaar – in de Tranendreef. Voor kinderen is er een speurneuzentocht die je te voet kan doen.

6. Klankenbos in Neerpelt

Het Klankenbos is een verzameling mooie en welklinkende klankinstallaties tussen de bomen van Neerpelt, een collectie die uniek is in de wereld. De nadruk ligt er op de actieve beleving van geluid én stilte. De werken van internationaal bekende klankkunstenaars werden verspreid over Provinciaal Domein Dommelhof, dat gratis en permanent toegankelijk is. Voor kinderen vanaf 3 jaar is er een doe-parcours.

7. Stripmuren in Brussel

De Stad Brussel vindt de Belgische striptraditie erg belangrijk en dus krijgen, al sinds de jaren negentig, personages en auteurs uit de Belgisch-Franse striptraditie een prominente plek in de Brusselse openbare ruimte. Ondertussen telt de hoofdstad een zestigtal stripmuren, verspreid over Brussel-centrum en Laken. Van 11 tot en met 13 september kan je trouwens naar Stripfeest 2020 in Tour & Taxis, een weekend rond stripverhalen met onder meer een Balloon’s Day Parade, conferenties, shows en signeersessies.

8. Chrystal Ship Oostende

Tegenwoordig heeft elke rechtgeaarde stad wel een streetarttour om in de smaak te vallen bij jongere toeristen. Het aanbod van Oostende is echter van een heel ander kaliber. The Crystal Ship startte in 2016 als kunstenfestival en maakte zo gaandeweg van de badstad de grootste openluchtgalerie van België. Jaar na jaar gingen internationaal gerenommeerde namen en nationale street art-specialisten aan de slag met murals, sculpturen en installaties, verspreid over het Bristol van België. De 2020-editie van het festival werd uitgesteld, maar de werken van de voorbije vijf jaar gingen uiteraard nergens naartoe. Start bij de tour bij Toerisme Oostende en pik er de gratis wandel- en fietskaart op, of gebruik de Messenger-chatbot als gids.

9. Labiomista in Genk

De oude dierentuin van Zwartberg werd onder handen genomen door het team van kunstenaar Koen Vanmechelen. Het voortdurend evoluerende project Labiomista deelt zijn visie op identiteit, fertiliteit en bioculturele diversiteit. De 24 hectare van het park tonen orde en chaos, cultuur en natuur. Je stuit er op (levende) kunstwerken en installaties die universele maatschappelijke onderwerpen als diversiteit en mensenrechten tastbaar en bespreekbaar willen maken. Er zit bewust geen commerciële horeca- op de site, om de lokale intiatieven rond de site te ondersteunen. Zo kan je iets eten of drinken op het groot zomerterras tussen de natuur op wandelafstand van het terrein.

10. Kunstroute Mechelen

Bescheidener is de kinderkunstroute in Mechelen. Op tien elektriciteitskasten in het stadscentrum werden kindvriendelijke interpretaties van bekende schilderijen aangebracht, type Mona Lisa met een varkenssnoet, geflankeerd door een afbeelding van het origineel. Kinderstadsmascotte Rommy Rombouts vertelt er telkens een spannend maar cultureel verantwoord verhaal bij. De kunstwerken komen uit het boek ‘Grote kunst voor kleine kenners’ van Thaïs Vanderheyden. Je kan de kunstroute volgen aan de hand van een plannetje of er sponaan over vallen op je tocht door de stad.

11. Bokrijk in Genk

Vandaag ziet het bekende museum over het plattelandsleven er heel anders uit dan tijdens de schoolreisjes van weleer. De geschiedenis werd nog meer tastbaar en interactief gemaakt en je kan er ook workshops volgen en deelnemen aan allerlei andere activiteiten. De horeca in Bokrijk werd uitgebreid en serveert heus meer dan alleen traditionele lokale specialiteiten. Deze zomer loopt er de interactieve expo ‘De wereld van Bruegel’, maar je kan ook gewoon door de 550 hectare park fietsen en wandelen, er gaan vissen of planten spotten. Mis het traject ‘Fietsen door het water’ niet, waarbij je dwars door een vijver fietst zonder nat te worden.

12. Fourneau Saint-Michel in Saint-Hubert

Het openluchtmuseum Fourneau Saint-Michel is zo’n beetje het Bokrijk van de provincie Luxemburg, waar je het ruraal Wallonië van de 19e eeuw herbeleeft. Over 40 hectare werden landelijke woningen, ambachtelijke werkplaatsen, een school en kapel, boerderijen en hangars op traditionele wijze nagebouwd. Je kan je bezoek combineren met het bijhorende IJzermuseum, 200 meter verder.

13. Bachten de Kupe in Izenberge

Voor wie er geen genoeg van kan krijgen: ook West-Vlaanderen reconstrueerde het verre boerenverleden naar het voorbeeld van Bokrijk, in het openluchtmuseum Bachten de Kupe. Over de kasseiwegjes van een zeventiende-eeuws boerendorp ontdek je 46 authentieke voorwerpen en gebouwen, waaronder een boerderij uit 1650, inclusief stallen, bakoven en authentieke meubels.

Lees ook:

Terrasjesweer: deze 18 hippe Antwerpse zomerbars staan al te lonken

Van plezante planten tot openluchtcinema: Weekend tipt zeven zonnige zomeruitjes

Van IJsland tot de Highlands: waar kan je nog wildkamperen in Europa?