In de carnavalstijd komen oeroude Oostenrijkse tradities weer tot leven. Enkele traditierijke carnavalsevenementen op een rijtje.
Wenen: dansen met de Wäschermädeln
Ze wasten de kleren van de rijke dames en brachten het hoofd van voorname heren op hol: de Wiener Wäschermädel waren van de 18de tot de 20ste eeuw een Weens instituut. Ze deden de was aan de waterlopen en bronnen van de stad en spanden waslijnen op de binnenplaatsen van de huizen, waar ze het wasgoed te drogen hingen.
Ter ere van deze hardwerkende dames werd er ieder jaar in het Etablissement Gschwandner in de Geblergasse (17de district) een bal gehouden. Na een doornroosjesslaap van meer dan honderd jaar wordt deze traditie dit jaar op 16 februari weer wakker gekust.
De ‘Originalschauplatz’ in het Etablissement Gschwandner biedt het ideale kader voor het ‘Wiener Wäschermädelball’. Op die locatie, waar de rustieke atmosfeer van de Weense voorstad Heurigen met de elegantie van de balzaal van het centrum verbonden wordt, is de charme van het Oude Wenen goed bewaard gebleven.
Met livemuziek in de stijl van de jaren 20 en 30 nemen bezoekers op de avond van het bal een duik in het Wenen van weleer – in passende kleding: de dames tonen zich in kanten blouses, korsetten en hoepelrokken, de heren in smoking, rokkostuum of in de stijl van een krantenjongen van rond de eeuwwisseling.
Tirol: vurige gebruiken in Landeck
Bij het traditionele ‘Scheibenschlagen’ in het Tiroolse Landeck komen de inwoners van de gemeente op de eerste vastenzondag, de zogenaamde ‘Kas-Sunti’, op een hoogte samen om gloeiend hete houtschijven het dal in te slingeren en zich zo te verzekeren van een heel jaar geluk.
Het spektakel begint bij het invallen van de duisternis, dit jaar op 17 februari: in een laaiend vuur brengen de inwoners van Landeck vijf tot tien cm grote houten schijven aan het gloeien. Dan slingeren ze de schijven met een stok van hazelnoothout weg en laten deze als vallende sterren door de nachtelijke hemel suizen.
Wie andere mensen geluk wil wensen, draagt de schijf bijvoorbeeld op aan een geliefd persoon – en wie het minder goed met de mensheid voorheeft, kan ook een ‘Schimpfscheibe’ (scheldschijf) lanceren. Geurige ‘Kaskiachln’ (een gerecht van bierdeeg en kaas) en gekruide glühwein zijn de smaakvolle begeleiders van dit vurige gebruik, dat bezoekers ook in de gemeentes Zams en Stanz kunnen bijwonen.
Vorarlberg: feesten zoals de Alemannen
Als enige Bundesland van Oostenrijk behoort Vorarlberg tot het Duitse cultuurgebied,wat zich ook in de zorg voor tradities weerspiegelt. Zo vieren de Vorarlbergers bijvoorbeeld ieder jaar de „alemannische Fasnacht”: Die begint op 6 januari en verrast met vreemde geplogenheden.
Voor het einde van de Vorarlberger Fasnacht, de eerste vastenzondag, bereiden de Funken- en Faschingszünfte in de gemeenten kunstig gestapelde brandstapels voor, die ze ’s avonds feestelijk aansteken. Deze zogenaamde ‘Funken’, die met hun reuzenvlammen de nachthemel verlichten, zullen de winter afsluiten en de deur openzetten voor de lente.
Op ‘schmotzigen Donnerstag’ (vuile donderdag), zoals de Vorarlberger de donderdag voor Aswoensdag noemen, gaat men het braadvlees te lijf: de traditie van het ‘Bratenstehlen’ gaat terug tot de dertiende eeuw, toen het de carnavalisten toegelaten werd om voor het begin van de carnavalsnacht het gebraad uit de kloosterkeukens te stelen.
Vandaag wordt het gebraad door leden van de Faschingszunft voorbereid en door hen met ondersteuning van de brandweer ook uit verschillende huizen gestolen.
Karinthië: gekke wereld in Gmünd
Uitgelaten wordt er in Gmünd in Karinthië naar vette dinsdag toegeleefd, wanneer de inwoners van het historische stadje de wereld voor een dag op zijn kop zetten: in de ‘kunstenaarsstad’, die het hele jaar door in het teken van creativiteit staat, brengt ieder jaar een nieuw thema voor de ‘dress code’ van de bonte verkleedpartijen.
Waar de deelnemers vorig jaar nog toga’s en tunieken aantrokken voor het thema ‘Romeinse stad’, vieren ze dit jaar de ‘stad van mythen en legendes’. Strak in het pak komt de carnavalsvereniging op vette dinsdag, 12 februari 2013, om 13.30 u. in de voorstad samen om de gemeenschappelijke tocht door de stad aan te vatten.
De kleinste carnavalisten zijn vanaf 15 u. bij het kindercarnaval in de stadszaal van het Gmündner Schloss aan het juiste adres. De toegang is gratis en er wachten lekkere smoutebollen en thee. Voor de volwassen bezoekers is er om 18 u. het hoogtepunt van de dag: de prijsuitreiking, waarbij de origineelste kostuums met prijzen beloond worden. (MS)
