Als uit een film: waarom je vakantiefoto’s geregisseerd zullen worden door Wes Anderson

Van vintage hotels tot pastelkleurige ijsjes: de kans is groot dat de esthetische stijl van Wes Anderson je vakantieherinneringen (onbewust) zal beïnvloeden.

Sommige dingen kun je niet meer ont-zien eens ze je beginnen op te vallen. De symmetrie van de roltrappen in de Antwerpse voetgangerstunnel. Het helblauwe zwembad voor de in art-decostijl opgetrokken Villa Empain in Brussel. De perfect geordende strandcabines aan onze Noordzeekust. Willen of niet: we leven allemaal in een film van Wes Anderson.

De afgelopen weken en maanden is de esthetiek van de Amerikaanse regisseur achter The Royal Tenenbaums, The Grand Budapest Hotel en The French Dispatch opnieuw alomtegenwoordig. In aanloop naar zijn nieuwste film, Asteroid City, adopteerde het internet Andersons kenmerkende visuele stijl met pasteltinten, nostalgische blik en fetisj voor alles wat symmetrisch is. Op TikTok en Instagram passeerde het ene na het andere filmpje van mensen die op de soundtrack van The French Dispatch hun dagelijkse bezigheden in beeld brachten alsof niet zijzelf, maar Anderson de regie ervan in handen had.

Wesify your life luidde de boodschap, van mensen die hun werkdag filmden en zo per ongeluk live hun ontslag registreerden (echt gebeurd), over vakanties in kleurrijke Spaanse dorpjes en Taylor Swift-concerten, tot de geboorte van een eerste kind. In elke kleine gebeurtenis schuilt een kaskraker.

Aspirant-Anderson

De fascinatie voor Wes Andersons beeldtaal is niet nieuw. In 2017 ontplofte een Instagrampagina waarop beelden uit de echte wereld werden verzameld die zo uit een van zijn films lijken te komen. Accidentally Wes Anderson doopten oprichters Wally en Amanda Koval het digitale fotoalbum, dat drie jaar later zelfs tot een boek zou leiden. Tot op vandaag krijgen de Amerikanen twee- tot vierduizend inzendingen per maand van aspirant-Andersons die ergens ter wereld een gebouw of locatie spotten in de geest van de regisseur.

“Deze blik stelt mensen in staat om hun omgeving en dagelijkse leven vanuit een ander perspectief te bekijken”, verklaart Wally Koval wanneer we hem vragen naar de aanhoudende populariteit van zijn pagina. “Zo gaat het bekende opnieuw spannend lijken en zie je plots dingen die je ervoor nooit zag. Je kunt al tien jaar langs hetzelfde gebouw lopen en het plots in een heel nieuw licht bekijken. Het is als een filter die je op je gekende perspectieven plaatst, iets heel krachtigs. Er is heel veel schoonheid die we anders niet zouden opmerken, zelfs wanneer we gewoon naar de supermarkt of het postkantoor gaan.”

Iedereen hoofdpersonage

Dat de Amerikaanse regisseur maakt dat je op een andere manier naar schijnbaar nietszeggende dingen gaat kijken, weet ook Enrico Domingos. De Fransman belandde geheel toevallig als figurant in The French Dispatch, aangezien die film grotendeels werd opgenomen in zijn thuisbasis Angoulême. Ook al komt hij slechts negen seconden in beeld als vader van moordenaar-kunstenaar Moses Rosenthaler (minuut 17.08 voor de liefhebbers), de passage van Anderson zorgde voor een nieuwe blik op zijn stad. “Hij is subliem in het uitlichten van wat voor ons heel banaal lijkt”, zegt Domingos. “Door de lens waarmee hij naar bepaalde plekken in de stad keek, gingen ook de stadsbewoners er opnieuw de charme van inzien.”

Hoewel de toeristische toestroom door de film vandaag niet meer zo groot is, gebeurt het nog af en toe dat mensen speciaal door The French Dispatch naar Angoulême afzakken, weet de Fransman, die werkzaam is op de toeristische dienst van de stad. “Zo hadden we onlangs nog een Canadese toerist die op zoek wilde naar de plekken uit de film. Ook vrienden die op bezoek komen zijn gecharmeerd door de locaties die ze in de film ontdekten. Vier jaar na de opnames praten mensen er dus nog steeds over.”

Volgens Wally Koval heeft het succes ook te maken met het feit dat we ons dankzij de herkenbare esthetiek op een eenvoudige manier in een film kunnen wanen. Main character energy, zoals dat vandaag op het internet genoemd wordt. “De meesten onder ons moeten het gewoon met de dagelijkse realiteit doen. Door met deze specifieke bril naar de wereld te kijken, kunnen we ons even een hoofdpersonage voelen. Het is een vorm van escapisme. Toen ons boek in het midden van de pandemie uitkwam, konden mensen letterlijk hun huis niet verlaten. Door deze foto’s van anderen te zien, konden we even ontsnappen. Dat veel mensen onze pagina en boek nu gebruiken als bucketlist om effectief de wereld mee rond te trekken, vind ik uiteraard geweldig.”

Natuurlijk hebben ook commerciële instanties die voorliefde voor de Wereld van Wes maar al te goed begrepen. Airbnb selecteerde naar aanleiding van Asteroid City tien accommodaties wereldwijd die passen in de esthetiek van de regisseur, van een camper in de Noorse bossen tot een roze suite in het Griekse Santorini.

Mensen trekken ook speciaal naar de Fondatione Prada in Milaan voor de bar die de regisseur er in 2015 aankleedde met vintage speelmachines en snoepkleurige stoelen en tafels. Dat de drankjes er gemiddeld meer kosten dan een cinematicket nemen deze toeristen er graag bij.

Ook het Britse hospitalitybedrijf Belmond, dat onder meer de Venice Simplon-Orient-Express in zijn portefeuille heeft zitten, nodigde Anderson in 2021 uit om een wagon van de Engelse Pullman-trein onder handen te nemen. Sindsdien kun je er een diner boeken in een rijstel dat zo uit een van zijn films lijkt te komen, met sprekende patronen en een nostalgische sfeer. Het prijskaartje? 545 pond per persoon. Financieel is het met andere woorden wellicht interessanter om in de echte wereld wat Wes te zoeken.

Neuro-esthetisch verantwoord

Ook wetenschappelijk valt de voorliefde voor Andersons universum te verklaren. Daarbij speelt vooral zijn kenmerkende voorliefde voor symmetrie een rol. Waarom voelen we ons daar zo door aangetrokken? Het antwoord is deels psychologisch, schrijft de Amerikaanse natuurkundige Alan Lightman in zijn boek The Accidental Universe. “Ik durf te stellen dat symmetrie voor orde staat, en we hunkeren naar orde in dit vreemde universum waarin we ons bevinden. De zoektocht naar symmetrie, en het emotionele plezier dat we beleven als we die vinden, moet ons helpen om de wereld om ons heen te begrijpen, net zoals we voldoening vinden in de herhaling van de seizoenen en de betrouwbaarheid van vriendschappen. Symmetrie is eenvoud. Symmetrie is elegantie.”

Enter neuro-esthetica, de wetenschap die onderzoekt waarom bepaalde kunstwerken zo’n sweet spot in onze hoofden activeren, van design en architectuur tot muziek en film. “Wes Anderson past perfect in dat plaatje”, legt trendwatcher Herman Konings uit, tevens psycholoog van opleiding. “Symmetrie zorgt in onze hersenen immers voor een vlottere extractie van onze neurochemicaliën, zo leert de neurofysiologie ons. Denk daarbij aan gelukshormonen als endorfine en oxytocine. Het beheerst ook onze cortisolwaarden, die onze stressgevoelens bepalen. Het heeft dus een impact op ons algemeen welbevinden.”

“In tijden waarin we erg vaak overprikkeld zijn, en vaak te maken krijgen met afleiding en een veelvoud aan schermen, brengt de schoonheid van neuro-esthetische werken heil”, aldus Konings. “Hoe meer ze onze zintuigen beroeren, hoe meer we onszelf erin kunnen verliezen. Dat is een reactie die elke kunstenaar beoogt. Wes Anderson slaagt daarin. De zogenaamde Wescore, met zijn oog voor details en schoonheid uit het verleden, geeft een soort rust in een wereld vol prikkels. Dat maakt dat we ook buiten de cinemazaal op zoek willen naar eenzelfde reactie door zelf aan de slag te gaan.”

De kans is met andere woorden bijzonder groot dat we deze zomer bij het vastleggen van onze vakantieherinneringen onbewust beïnvloed zullen worden door de beeldtaal van de populaire regisseur. Het is een eenvoudige maar efficiënte manier om even wat langer stil te staan bij die ene desolate vuurtoren op het strand, de prachtige details op je pastelkleurige gebakje of dat perfect symmetrische seventieshotel.

“Ik ben van plan om geen enkele van deze ervaringen aan me te laten voorbijgaan”, liet Anderson zelf destijds optekenen bij het verschijnen van het Accidentally Wes Anderson-boek. “Ik begrijp nu wat het betekent om per ongeluk mezelf te zijn.”