Christian Wijnants ging voor de nieuwe collectie op reis in z’n herinneringen aan het KMSKA
De Belgische modeontwerper Christian Wijnants liet de lockdown niet aan z’n hart komen en vond inspiratie dicht bij huis. Omdat zijn AW21-collectie niet live kon worden voorgesteld tijdens Paris Fashion Week, bracht hij de Belgische mode terug naar de heimat. Wij keken mee achter de schermen.
Gesloten deuren, intieme projecten in kleine kring en digitale oplossingen dicht bij huis: het fashion week-concept van de Belgische ontwerper Christian Wijnants past helemaal in de huidige tijdsgeest. Hij trok voor de opnames naar het majestueuze KMSKA, dat nog even gesloten blijft voor het grote publiek wegens broodnodige renovatiewerken. Zelfs zonder kunst aan de muren is het gebouw adembenemend en het ideale decor voor een fashion film.
Tien jaar geleden sloot het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen de deuren. Een grote renovatie was aan de orde om het museum terug te brengen naar de grandeur van weleer. Wie al ooit verbouwd heeft, weet dat een oud gebouw in ere herstellen meer voeten in de aarde heeft dan wat likjes verf hier en een nieuw laagje vernis daar. De renovatie bevindt zich momenteel in het laatste stadium, waardoor de lege ruimtes een grote aantrekkingskracht uitoefenen op liefhebbers van kunst en architectuur. De stilte voor de storm zorgt voor een unieke energie, die Christian Wijnants met z’n lokale team heeft vastgelegd in een video.
Once in a lifetime
‘Omdat we niet naar Parijs konden, moesten we op zoek naar een ruimte in België als achtergrond voor m’n collectie,’ licht Christian Wijnants toe. ‘Ik dacht meteen aan het KMSK en heb in december een aanvraag ingediend. Toen die werd goedgekeurd was ik enorm dankbaar, trots en blij. Het museum heeft me altijd al geïnspireerd en geraakt.’
‘Ik kwam in Antwerpen wonen om mode te studeren en omdat ik het een fascinerende stad vind. Als student ging ik heel graag naar het museum. Er heerste een sereniteit die me ontspande. Een zondagnamiddag in het museum rondlopen vond ik zalig. Niet alleen de kunstwerken inspireerden me, maar ook het gebouw zelf.’
Voor zijn videoconcept, wilde de ontwerper de indrukwekkende ruimtes dus vertalen naar bewegend beeld. ‘Dat was een uitdaging, maar het was een unieke kans die ik niet wilde laten schieten. Het is echt een once in a lifetime experience: net wanneer het KMSK in de laatste fase van renovatie zit, moeten we door de cororonacrisis onze collectie dicht bij huis tonen. De timing kon niet beter zijn.’
‘Ik heb gekozen om samen te werken met lokaal talent. Vaak zijn het mensen met wie ik al jaren samenwerk, zoals make-up artist Inge Grognard en haarstilist Ed Moelands. De fotograaf van dienst is Lennert Madou. Hij is nog heel jong, maar enorm getalenteerd.’
Het geheugen als inspiratie
‘Ik vond het lege museum ook een symbolische plek tijdens de coronacrisis,’ vertelt de ontwerper. ‘Er hangt geen kunst aan de muren, dus je moet zelf je verbeelding gebruiken en proberen weg te dromen puur op basis van je fantasie.’
‘Voor de collectie heb ik me laten inspireren door de herinneringen die ik heb aan de kunst in het museum en de emoties die ze opwekken. Ik heb in m’n geheugen gegraven en ben op reis gegaan in m’n eigen hoofd.’ De ontwerper ging expres niet op zoek in kunstboeken naar wat er precies aan de muren van het museum hing, maar vertrok vanuit de beelden die waren blijven plakken in z’n geheugen. ‘Je zult daarom nergens letterlijke verwijzingen zien, enkel subtiele, poëtische hints naar de Middeleeuwen, Vlaamse Primitieven en Gotische elementen’, verklaart hij. ‘Ook de kleuren zijn afgestemd op die van het museum.’
Feel good en het unheimliche
Met zijn textiel- en kleurenkeuze wilde Wijnants het aangename gevoel dat hij kreeg van het museum vertalen naar een collectie. ‘Ik wilde een esthetische ervaring vastleggen, maar tegelijkertijd ook het bevreemdende gevoel vatten van alleen rond te lopen in een leeg museum.’
De beelden tonen hoe nietig wij als mensen zijn tegenover de geschiedenis en de kunst
Voor die unheimliche ervaring riep hij de hulp in van sound designer Senjan Jansen. ‘We zijn voor het geluid vertrokken van de voetstappen van de modellen. De houten sandalen die tikken tegen de houten vloer geeft een speciaal geluid. Wanneer je alleen bent in een ruimte, vallen je eigen voetstappen altijd harder op. Dat wilden we weergeven.’
Hoewel de modellen allesbehalve klein zijn, zien ze er toch minuscuul uit tegenover de gigantische wanden en deuren. ‘Dat contract geeft een erg speciaal gevoel. Het toont hoe nietig wij als mensen zijn tegenover de geschiedenis en de kunst,’ verklaart Wijnants.
Klaar voor vrijheid
Normaal is het leven van een modeontwerper die showt tijdens de fashion weeks behoorlijk druk. ‘Ik vond het wel eens leuk om niet te reizen, niet altijd op stap te zijn en naar simpele dingen te grijpen zoals een boek, film of fotoalbum. Mijn verbeelding moeten gebruiken om op ideeën te komen vind ik net heel leuk. Je kunt ook escapistisch zijn door je ogen te sluiten en herinneringen en emoties boven te halen. Daarvoor hoef je niet altijd het vliegtuig op te stappen,’ vindt Wijnants. ‘Het was een tijd van zelfreflectie. Een begrenzing kan zorgen voor creativiteit. Als alles kan, wordt een mens al snel lui.’
De afwezigheid van prikkels zorgde voor de ontwerper ook voor meer focus. ‘Het was eigenlijk de ideale setting om te werken. En dat ik met de fiets naar m’n show kon, was natuurlijk ook zalig. Het voelde echt als een thuismatch. Niet dat ik nu geen stress had, maar het was toch veel rustiger en kleinschaliger.’
Maar na een jaar is het ook wel genoeg geweest voor de modeontwerper. ‘Ik vond het heel leuk om m’n collectie eens op een andere manier te presenteren, maar ik begin te merken dat ik nieuwe input nodig heb en ben ook wel klaar voor meer vrijheid. Ik had een reis naar Mexico gepland, die niet is kunnen doorgaan. Ik hoop dus dat reizen binnenkort terug zal kunnen. Het menselijke contact met m’n klanten mis ik ook. Digitaal is dat toch heel anders. Ook de magie en de kick van een live show terug voelen zal fijn zijn. Ik heb deugd gehad van deze aanpak, maar kijk ook uit naar Parijs.’
Lessen uit de lockdown
We leven intussen bijna een jaar met de dreiging van covid-19. Het voorbije jaar gingen heel wat stemmen op om onze samenleving eens grondig onder de loep te nemen. Ook de modesector deed aan zelfreflectie. ‘Zullen we de lessen uit de lockdowntijden onthouden? Ik hoop het, maar tegelijkertijd vrees ik dat het na de crisis terug business as usual zal zijn,’ aldus Wijnants.
‘Sowieso ben ik voorstander van minder collecties, betere kwaliteit en minder nadruk op kwantiteit. Als er iets is wat ik hoop dat we zullen overhouden aan deze periode is het besef dat less is more. Denk na over je sterktes en focus daarop. Keer terug naar de essentie en laat overvloed achterwege. Wat hebben mensen nodig? Denk daar oprecht over na. Het systeem van de seizoenen en solden is de voorbije jaren op een surrealistische manier geëvolueerd. Het is dus goed dat het debat door deze crisis opnieuw op gang is gekomen.’
‘Er wordt nu veel meer stilgestaan bij de impact van mode op het milieu. Dat is enorm goed nieuws. Mensen informeren zich ook veel meer over wat ze consumeren. Media en bedrijven hebben dus als taak om de juiste informatie de wereld in te sturen. Dat educatieve is heel belangrijk om respect te hebben voor producten. Hoe meer je erover weet, hoe minder je het ziet als een wegwerpproduct.’
‘Dat sluit ook aan bij m’n idee van het museum als setting die mensen doet dromen. Ik vind het belangrijk om als ontwerper klanten mee te nemen in een verhaal en te tonen dat er een hele wereld schuilt achter een collectie.’
‘Ik probeer een coherent verhaal te brengen. Ik kijk niet naar links en rechts, maar zoek m’n inspiratie bij mezelf. Antwerpse ontwerpers hebben altijd bekend gestaan omwille van hun authenticiteit. Je kunt hen bijna niet vergelijken qua stijl, omdat ze allemaal hun eigen ding doen. In die traditie probeer ik ook te werken.’
Het is moeilijk om een revolutie te ontketenen op een moment dat bedrijven in overlevingsmodus zijn
Dat er voor veel ondernemingen financiële onzekerheid heerst, zorgt er echter voor dat de timing misschien toch niet goed zit. ‘Het is moeilijk om een revolutie te ontketenen op een moment dat bedrijven in overlevingsmodus zijn. Heel wat ondernemers willen zekerheid en zullen dus kiezen voor een systeem waarvan ze weten dat het werkt.’
‘De modewereld moet globaal veranderen, niet enkel lokaal. Als België kiest om het soldensysteem te veranderen, gaan klanten elders shoppen. Dat is het nadeel van een geglobaliseerde en gedigitaliseerde wereld. In Amerika heb je koopjesperiodes zoals Black Friday in november. Twee maanden nadat stuks in de winkelrekken belanden, dalen ze al in waarde. Ik vind dat totaal absurd.’
Normaal is een team van meer dan honderd mensen aan de slag om een modeshow in goede banen te leiden. Backstage wemelt het van de modellen, make-up artists, haarstilisten, fotografen, technische teams en zoveel meer. Het is een bedrijvigheid van jewelste. In coronatijden gaat het er echter heel anders aan toe. De meeste collecties worden digitaal voorgesteld, met kleinere teams. Wij trokken achter de schermen enkele mensen aan de mouw, om polshoogte te nemen van hun gevoelens bij deze aanpak.
Inge Grognard, make-up artist die al 35 jaar samenwerkt met het kruim van de modewereld.
‘Na de eerste paniek vorig jaar heb ik enkele weken genoten van de rust. De ratrace even kunnen achterlaten en op de pauzeknop duwen was wel fijn. Ik moest minder uit m’n valies leven en kon op een trager tempo leven. Bij de tweede lockdown is dat gevoel volledig verdwenen. Van begin maart tot eind augustus heb ik letterlijk thuis gezeten, zonder perspectief. In heel m’n carrière van 35 jaar heb ik dat nog nooit meegemaakt.
Het is moeilijk om gemotiveerd te blijven op deze manier. Ik mis de energie van de modeweken enorm. We kloppen lange dagen, maar aan het eind van de rit is er ook de ontlading. Fashion weeks zijn chaotisch, maar dat hoeft niet negatief te zijn. Dat je moet improviseren en ter plekke oplossingen moet zoeken omdat er iets misloopt, zorgt voor creativiteit.
Nu kabbelt het allemaal maar voort. De emoties die je voelt bij een live concert of modeshow zijn onbeschrijflijk. Je voelt het in heel je lichaam. Dat kunnen delen met mensen is heel belangrijk.
Sowieso vind ik de emotionele shows de beste. Ik verlang ernaar om daar terug deel van uit te maken. Andere shows mogen van mij in de toekomst vervangen worden door een video, als die van topkwaliteit is. Als teams in het vervolg doen waar zij het best in zijn, zou dat een positieve les zijn die we uit deze crisis leren. Dan hebben we meer afwisseling, en dat kan zeker goed zijn.
Ik hoop echt heel erg op een normale fashion week in september, maar ik vrees ervoor. Het gaat niet vooruit. Ik denk dat bepaalde politici niet beseffen hoe moeilijk het voor veel mensen is. Er is enorm veel financiële onzekerheid en mentaal is het ook heel zwaar.’
Senjan Jansen, sound designer voor cinema, theater en modeshows
‘De energie van de stress op een modeweek is enorm, maar stress kan ook positief zijn. Die tijdsdruk kan net zorgen voor een beter resultaat. Als je niet graag werkt op die manier, zijn de modeweken sowieso niks voor jou. Ik ben daar persoonlijk wel fan van. Tijdens Paris Fashion Week rondcrossen met m’n rugzak, ontwerpers ontmoeten en bespreken wat ze willen bereiken met hun show, aan de slag gaan en meteen verder hollen naar de volgende bespreking. Het is druk, maar ik geniet daar ook van.
Ik vind dat de kwaliteit van de fashion week-video’s er sterk op vooruitgegaan is. In de eerste lockdown waren ze nog vrij braaf en boring, nu durven de merken al meer. Dat is fijn, want dan wordt mijn job ook veel interessanter. Geluid zetten op creatieve video’s is veel leuker dan op een banaal gefilmd defilé.
In de job die ik doe, heb ik niet veel last gehad van de lockdowns. Naast m’n werk voor modehuizen, doe ik ook veel voor de film- en theaterwereld. Ik heb dus geluk gehad, want ik kon voor het grootste deel blijven werken. Sowieso zit ik het gros van de tijd op m’n eentje in de studio om het geluid te bewerken. De weerslag voor mij gaat misschien nog komen. ‘
Bekijk de video op christianwijnants.com
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier