Marni-ontwerper Francesco Risso over zijn collectie voor Uniqlo: ‘Een clash maar geen crash’

Marni gaat in zee met Uniqlo. Designerlabel meets winkelstraatgigant. ‘We hebben van elkaar geleerd,’ zegt creatief directeur Francesco Risso van Marni, ‘en dat is mooi.’

De collectie van Marni voor Uniqlo wordt morgen wereldwijd gelanceerd, in de winkels van de keten en online. Vorige week gidste Francesco Risso in Milaan al enkele internationale journalisten en influencers door de collectie. ‘Het is natuurlijk wel een ongewoon huwelijk’, lachtte de ontwerper, ‘tussen twee heel verschillende partners.’

Een, wat ons betreft, geslaagd huwelijk: Risso en zijn team gebruikten de basics van Uniqlo als een blank canvas voor hun met de hand geschilderde bloemenprints, ruiten en strepen. De collectie is instant draagbaar, comfortabel, en tegelijk bijzonder. Met glamoureuze, wijde pyjama’s, maar ook eenvoudige windjacks en parka’s in een Marni-kleurenpalet.

De collectie komt niet geforceerd over. De balans tussen beide labels, en waar ze voor staan, voelt juist. En dat geldt ook voor de prijzen. Het duurste stuk, een jas, kost 149,90 euro. Broeken en rokken kosten tussen 34,90 en 69,90 euro.

(Jammer voor de fans: er is geen spoor van de mohair truien en cardigans waarmee Marni al enkele seizoenen de toon zet. Wat voor een zomercollectie uiteindelijk ook niet helemaal verbazingwekkend is.)

Met twee in zee

Sinds Karl Lagerfeld in 2004 een collectie ontwierp voor H&M, behoren collabs tussen winkelstraatmerken en designerlabels tot het ABC van de populaire textielindustrie. De ketens genieten door zo’n samenwerking van extra cachet en standing, en klanten zijn tevreden dat ze zich voor één keer de allure van een luxelabel kunnen veroorloven. De release van een geslaagde collab, met lange rijen en chaotische scènes op de winkelvloer, is vaak een wereldwijd cultureel moment (toen ik voor het eerst naar China reisde, was mijn eerste stop een filiaal van H&M, waar die dag de collab met Lanvin werd gelanceerd).

H&M investeert nog altijd elk jaar in een gastcollectie, en die wordt steevast aangekondigd met toeters en bellen: Balmain, Comme des Garçons, Maison Margiela, en ook Marni is al eens gepasseerd — in 2012, toen het label nog werd geleid door stichter Consuelo Castiglioni. Zara hield zich lang afzijdig, maar zoekt sinds een paar jaar ook toenadering met externe creatieve krachten, onder wie zangeres en actrice Charlotte Gainsbourg, voor een jeanslijn, of parfumlegende Jo Malone. Bij Pull&Bear, net als Zara onderdeel van de Spaanse textielreus Inditex, werd eerder dit jaar de Amerikaanse kunstenaar Kenny Scharf ingeschakeld voor een capsulecollectie.

Uniqlo, nochtans gespecialiseerd in neutrale basics, werkt opvallend vaak met gastontwerpers. Jil Sander bezorgde verschillende drops met gesublimeerde basics, de lijn +J. De collecties van Jun Takahashi van het Japanse Undercover hebben tien jaar later nog altijd een zekere cultstatus. In tegenstelling tot bijvoorbeeld H&M zijn de collabs bij Uniqlo vaak ook meer dan ‘one shots’: de populaire lijn van J.W. Anderson bestaat sinds 2017, en ook de samenwerking met Inès de la Fressange loopt al even. In juni komt er ook een vervolg op de collab met het Japanse label Mame Kurogouchi.

Tegenpolen

Marni en Uniqlo zijn in velerlei opzicht elkaars tegenpolen. Uniqlo is een van ’s werelds grootste kledingbedrijven, met meer dan 2300 winkels in 25 landen. Marni, opgericht in 1994 door Consuelo Castiglioni en oorspronkelijk gespecialiseerd in bont, heeft een ijzersterke reputatie, maar blijft een relatief klein bedrijf. Het is intussen eigendom van Only The Brave, de groep van Diesel-stichter Renzo Rosso, die ook Maison Margiela, Jil Sander en Viktor&Rolf in portefeuille heeft. Marni is speels en excentriek, tegelijk diep en frivool. Het is een label voor durvers. Terwijl Uniqlo mikt op de grootste gemene deler.

Artstiek directeur Francesco Risso vindt het belangrijk dat je een menselijke ‘hand’ ziet in zijn kleren. Uniqlo is daarentegen een industrieel zwaargewicht, efficiënt op grote schaal. Risso beschreef de methode van Uniqlo als ‘puur en extreem pragmatisch, minimalistisch tot op zekere hoogte. De kleren dienen het individu, in plaats van andersom. Dat is een heel mooi gebaar.’ Zijn eigen methode noemde hij — eerder vaag — ‘sensorieel.’

‘Essentieel voor ons is hoe we de dingen maken. Ik vind dat iedereen zich moet kunnen uitdrukken. Mode moet menselijk zijn en écht, in tegenstelling tot artificieel. Terwijl we werkten aan deze collectie zijn we tot de conclusie gekomen dat onze intenties en die van Uniqlo uiteindelijk heel dicht bij elkaar liggen. Het individu komt eerst.’

‘Omdat onze manier van werken zo anders is, kregen we ook nieuwe perspectieven op wat mode kan zijn’, aldus Risso, die een hemd en wijde broek in geel daim droeg, van Marni, en vintage Adidas gympen. ‘Dit is onze interpretatie van de LifeWear van Uniqlo, maar dan wel lichtjes out-of-the-box, met de quirky, optimistische spirit van Marni.’

Een grote familie

Een clash, kortom, maar geen crash. ‘Wij hebben onze waarden en bij Uniqlo hebben ze hun eigen waarden en we vonden het belangrijk om daar langs weerszijden trouw aan te blijven. We hebben onze krachten gebundeld.’

‘Bij Marni is iedereen onderdeel van een grotere symfonie. Ik houd van een open dialoog. Ik zie ons als één grote familie, en iedereen mag ideeën aanleveren, meeschrijven aan onze partituur.’ Risso is, tussen haakjes, geobsedeerd door muziek. Tijdens de pandemie heeft hij geleerd cello te spelen. ‘Het is mijn jongste en hardste obsessie. Het is als een nieuwe taal leren, het opent je mind op een totaal andere manier. En nu word ik wil gulzig, nu wil ik piano leren, en dus zeg ik mezelf, stop, eerst de cello onder de knie krijgen en misschien dàn de piano.’

De collectie is niet genderloos, maar het scheelt niet veel (mijn persoonlijke favoriete item is een veredelde pyjama uit de dameslijn, en ik probeer in Milaan ook een rok: het is de eerste keer dat ik, een man, een rok aan een rek zie hangen waarvan ik denk, tiens, moet ik toch eens proberen en op zich is dat al een hele prestatie).

‘Ik ontwerp nooit bewust genderloze kleren’, zei Risso. ‘Dat is niet iets waar ik aan denk. Als de kleren genderloos zijn, is dat omdat dat in mij zit, en omdat dat altijd in mij gezeten heeft. De kleren zijn inwisselbaar. Ik heb altijd, vanaf mijn kindertijd, heel vrij geleefd, ik heb voortdurend gestuiterd van mannelijk naar vrouwelijk en terug, zonder grenzen. En dat geldt ook voor mijn vrienden, voor de mensen met wie ik werk. We hebben met Marni nog aparte collecties voor mannen en vrouwen, maar we presenteren ze sinds kort samen, tijdens de damesmodeweek. We still allow for femininity to bloom and for masculinity to bloom, want waarom ook niet.’

Geen Marni voor hond George

Risso is nu zes jaar aan de slag als creatief directeur van Marni. Zijn biografie leest als een bildungsroman. Hij bracht zijn eerste vijf levensjaren door op een zeilboot. In comfortabele omstandigheden: zijn vader was advocaat, zijn moeder had een topjob in de mode. ‘Ik was een heel stille jongen, verbazend genoeg. Na een paar jaar op de boot met alleen mijn vader en mijn moeder, zijn we in een huis gaan wonen met mijn twee halfbroers en mijn vier halfzussen. Dat waren heel veel mensen, heel veel sterke karakters ook. Het was soms moeilijk. Toen ik zestien was, ben ik letterlijk weggevlucht. En ik ben nooit teruggekeerd.’ Hij lachtte, en voegde vervolgens toe: ‘Het is niet dat ik mijn familie haat. Ze waren gewoon heel luid.  Ze zijn dat nog steeds.’

Risso ging mode studeren aan Polimoda in Firenze, FIT in New York en Central Saint Martins in Londen. Hij werkte nadien voor verschillende labels, waaronder bijna tien jaar Prada. Daar werd hij geheadhunt na de overname van Marni door Renzo Rosso.

Hij speelt dus cello. Hij heeft een hond, George, een weimaraner (‘Soms denk ik, waarom beginnen we geen lijn met hondenkleren, maar als ik George een jasje probeer aan te trekken kijkt hij altijd zo vernederd dat ik het meteen weer opgeef.’). Hij is, vertelde hij in Milaan, een verwoed gamer. ‘Ik heb een Playstation, ik heb altijd games gespeeld, van kindsbeen af. Ik ben gek op Horizon.’ Vorige maand ontwikkelde hij voor het eerst een virtuele collectie. Maar NFT’s hoeven we voorlopig niet te verwachten. ‘Kleren ontwerpen die niet bestaan, daar word ik niet warm van. Mode is toch in de eerste plaats voor mensen bestemd. Voor die virtuele collectie ging het om kleren die we al op de catwalk hadden getoond. We gaven ze een nieuwe, andere perceptie. De collectie werd er in zekere zin nog meer iconisch door. Het was een experiment.’

2022 lijkt in elk geval een scharnierjaar voor Risso en Marni. Het label lanceerde tijdens de modeweek van maart al een collab met het Franse sneakerbedrijf Vega — een schoen met kleurstiftkrabbels — en Risso zelf is het onderwerp van het jongste, vorige maand verschenen nummer van A Magazine.

En er komt nòg een andere, voorlopig geheime collab aan, ‘heel binnenkort.’

Marni voor iedereen, maar niet voor iedereen

‘Dat we door de samenwerking met Uniqlo meer mensen kunnen bereiken is geweldig’, zei Risso nog in Milaan. ‘Dat is een heel ander publiek, maar tegelijk ook een publiek dat al met Marni is verbonden ‘in a dreamy kind of way’. Marni is een prachtig merk. De kwaliteit ligt hoog. Maar onze producten zijn ook heel duur. Met deze collectie maken we Marni véél toegankelijker. Maar niet voor iedereen.’

Waarom niet voor iedereen?

‘Waarom wel?’ kaatste Risso terug. ‘Ik bedoel: het is nooit mijn bedoeling geweest om alles te doen voor iedereen. Zo’n ontwerper ben ik niet.’ En hij voegde er aan toe: ‘Als je een interessante clash kunt veroorzaken, waarbij je van elkaar kunt leren door kleren te maken, dan is dat iets heel moois. We hebben niet gewoon onze logo’s naast elkaar geplaatst. Dat is niet hoe we zo’n samenwerking zien.’

De collectie is vanaf 19 mei te koop, online bij uniqlo.com en bij Uniqlo op de Meir in Antwerpen. In de Brusselse winkels is een selectie verkrijgbaar.