Het is een mythe dat meer pesticiden nodig zouden zijn om de groeiende wereldbevolking te voeden, stellen VN-experts in een rapport. Ze wijzen op de negatieve effecten, met name in ontwikkelingslanden, en pleiten voor een internationaal verdrag om het gebruik ervan eerder te beperken.
De wereldbevolking zal naar verwachting groeien naar 9 miljard mensen in 2050. Om al die monden te voeden, zullen pesticiden in de landbouw onontbeerlijk zijn, argumenteren de multinationals die dergelijke producten verkopen. De markt is nu al goed voor een omzet van 50 miljard dollar per jaar, en blijft groeien.
‘Onjuist’
Maar dat pesticiden nodig zijn om de wereldbevolking te voeden, klopt niet, stellen de VN-rapporteurs voor het Recht op Voedsel en Toxische Stoffen in een rapport dat gepresenteerd werd aan de Mensenrechtenraad van de VN.
“De claim van de agrochemische industrie dat pesticiden nodig zijn voor de voedselzekerheid is niet alleen onjuist, maar ook gevaarlijk misleidend”, stellen de rapporteurs. “Er is in principe genoeg voedsel om de wereld te voeden. Ongelijke productie en distributie zijn de grootste obstakels om voedsel te krijgen bij diegenen die het nodig hebben.”
Het rapport wijst tegelijk op de “catastrofale impact op het milieu, de volksgezondheid en de samenleving als geheel. Zo sterven jaarlijks wereldwijd 200.000 mensen aan acute vergiftiging, bijna allemaal in ontwikkelingslanden, waar de regelgeving zwakker is en minder streng wordt gecontroleerd.
Ecosysteem
Voor het milieu zijn de gevolgen van overmatig gebruik dramatisch: pesticiden vervuilen hele ecosystemen, verstoren de balans tussen prooidieren en predatoren en verminderen de biodiversiteit in de bodem, wat tot lagere oogsten kan leiden. Zo wijzen de auteurs op het effect van de zogenaamde neonicotinoïden op bijenpopulaties overal ter wereld. Erg zorgwekkend, zeggen ze, want zo’n 71 procent van alle gewassen zijn afhankelijk van bijen voor de bestuiving.
“Zonder geharmoniseerde, strenge regels voor de productie, de verkoop en aanvaardbaar gebruik van pesticiden blijft de last van de negatieve effecten zwaar voor arme en kwetsbare gemeenschappen in de landen die geen robuuste mechanismen hebben om wetgeving af te dwingen”
Volgens de rapporteurs ontkent de industrie die negatieve effecten systematisch, maakt ze gebruik van “agressieve, onethische marketingstrategieën” en verzet ze zich tegen initatieven om de regelgeving strenger te maken.
De auteurs erkennen wel dat er een groot verschil bestaat tussen ontwikkelingslanden en geïndustrialiseerde regio’s. De EU bijvoorbeeld heeft een relatief strenge regelgeving, die gebaseerd is op het voorzorgsprincipe. Een groot contrast met de ontwikkelingslanden, waar in maar 35 procent van de gevallen het gebruik bij wet gegeregeld is. Bovendien schort er nog vaak heel wat aan de implementatie van die wetgeving.
Verdrag
De rapporteurs wijzen op het potentieel van alternatieven zoals de agro-ecologie, die de biologische interacties tussen planten en diersoorten stimuleert om oogsten te maximaliseren. Maar er is tegelijk nood aan een wereldwijd verdrag, zeggen ze.
“Zonder geharmoniseerde, strenge regels voor de productie, de verkoop en aanvaardbaar gebruik van pesticiden blijft de last van de negatieve effecten zwaar voor arme en kwetsbare gemeenschappen in de landen die geen robuuste mechanismen hebben om wetgeving af te dwingen”, concluderen ze. (IPS)
