De ongezellige waarheid: hoe ecologisch zijn onze (geur)kaarsen?

De meeste kaarsen die je in de winkel kan kopen zijn gemaakt van paraffine, een derivaat van aardolie en bruinkoolteer dat verschillende smelttemperaturen heeft en dus bijzonder geschikt is om kaarsen van te maken. Bij het verbranden van paraffine komen er echter minder geschikte stoffen vrij in onze atmosfeer, zoals benzeen en tolueen, die niet alleen schadelijk zijn voor onze eigen gezondheid (en die van onze huisgenoten), maar ook voor het milieu. Bovendien produceren kaarsen van paraffine ontzettend veel roet. Je zou kunnen argumenteren dat het beter is dat men dit restafval van olieproductie gebruikt dan dat het weggegooid wordt, maar toch zijn er gezondere opties om het thuis sfeervol te maken.

Sojawas is de laatste tijd ontzettend populair. Kaarsen van sojawas branden langer en op lagere temperatuur dan paraffine, maar vooral: ze laten geen giftige stoffen vrij. Sojawas is daarnaast ook biologisch afbreekbaar en een hernieuwbare grondstof, maar sojaproductie is behoorlijk omstreden omdat er heel wat woudkap gebeurt om deze sojaplantages te kunnen aanleggen. Daarnaast wordt niet-organische soja ook vaak behandeld met pesticiden en andere chemische stoffen om ongedierte en onkruid te bestrijden. Bovendien is sojawax van oorsprong bijzonder zacht waardoor veel producenten hun sojawas toch nog mengen met palmolie om het harder te maken (een kaars mag soja op het label hebben staan vanaf een kaars 25% soja bevat). Voor ons Europeanen is het ook moeilijk om aan sojawas te komen omdat die meestal vanuit de Verenigde Staten overgevlogen moet worden, wat onze voetafdruk natuurlijk weer een beetje vergroot. Wanneer je dus kaarsen van sojawas wil aankopen zorg er dan voor dat alle ingrediënten duidelijk vermeld worden op het label en vraag je verkoper naar meer informatie.

Bijenwas is de substantie waarvan kaarsen oorspronkelijk gemaakt werden. De kaars lekt niet wanneer je ze opbrandt, ze heeft van zichzelf al een lekker geurtje en laat geen giftige stoffen bij. Het is echter belangrijk om bijenwaskaarsen rechtstreeks van bij de imker te kopen: een winkel mag immers al zeggen dat een kaars gemaakt is van bijenwas wanneer de kaars voor 51% uit bijenwas bestaat (die dan aangevuld werd met paraffine, stearine of palmolie). Bijenwas wordt door bijen gebruikt om de honingraat op te bouwen waarin honing opgeslagen wordt en de bijen leven. Een imker zal enkel de verouderde en onbruikbare honingraten gebruiken, waardoor de natuurlijke biotoop van de bijen niet verstoord wordt.

Net omdat zelfs de meest ecologische oplossingen van vandaag toch niet altijd even eco-oké zijn, zijn kaarsen van koolzaadwas en raapzaadwas stilaan in opmars. Raapzaad en koolzaad wordt verbouwd op akkers die gedurende een of meerdere jaren braak dienen te liggen om gewasziektes te voorkomen. Het is wel belangrijk dat je raapzaadwas en koolzaadwas een Europese oorsprong heeft, om lang transport te vermijden. Bovendien worden deze akkers in de Verenigde Staten wel weer behandeld met pesticiden.

Je zou het niet denken, maar de wieken zijn ook behoorlijk belangrijk. Heel wat wiekjes in kaarsen bevatten lood en zink – ook al zijn dat verboden bestanddelen in kaarsen – omdat bijna niemand de wiek controleert. Bovendien kunnen de wieken ook nog gehard worden door ze te dippen in palmolie of in parrafine. Ga dus op zoek naar kaarsen met een wiek die uit hout of katoen bestaat.

Wil je geurkaarsen, dan moet je er ook op letten hoe je kaars die geur verkregen heeft. Heel wat geparfumeerde oliën zijn synthetisch en geven dus ook giftige stoffen vrij wanneer je ze verhit. Vraag aan de winkeluitbater voor een kaars met organische essentiële oliën die niet alleen minder schadelijk zijn wanneer ze verwarmd worden, maar ook minder schadelijk zijn voor het milieu.